مزرعه حیواناتی دیگر | آرمان امروز


تفسیر جان رید [John Reed] از «مزرعه حیواناتِ» جورج اورول برای دورانِ ۱۱سپتامبر درخشان است. درحالی‌که سبک نگارش جزیی‌تر و داستان‌گونه‌تر است، انتقاد و تمثیل گزنده‌ای را نیز حفظ می‌کند؛ درست همان‌طور که «مزرعه حیوانات» به بررسی شرارت‌های کمونیستی می‌پردازد، جان رید نیز در «مخمصه حیوانات»[Snowball's chance] (ترجمه ساسان گلفر، نشر خوب) به بررسی شرارت‌های دموکراسی می‌پردازد.

خلاصه رمان مخمصه حیوانات»[Snowball's chance] جان رید [John Reed]

به محض اینکه اسنوبال به مزرعه بازمی‌گردد، از سیاست‌های بسیاری حمایت می‌کند که این سیاست‌ها تغییرات بزرگی را ایجاد می‌کند. مزرعه از دستور «همه حیوانات برابرند، اما برخی برابرترند»، به «همه حیوانات برابر به دنیا می‌آیند و آنچه می‌شود مربوط به خودشان است» حرکت می‌کند. مسائل صنعتی‌شدن، مصرف‌گرایی، دعوا، بدهی، حقوق شهروندی، حق رای، مهاجرت، مالیات، خویشاوندی، همبستگی، وابستگی به نفت، حقوق مدنی، ترس، کلیشه، وحشیگری پلیس و افراط‌گرایی مذهبی نیز در این نوع بیان رواج یافته است. خودِ تمثیل‌گرایی هم از رابطه بین اتحاد جماهیر شوروی و آلمان نازی به رابطه بین ایالات متحده آمریکا و بومیان آمریکا و مهاجران خاورمیانه تغییر می‌کند.

برخی از شخصیت‌های «مزرعه حیوانات» در اثر جان رید دوباره ظاهر می‌شوند، اما شخصیت‌های جدید زیادی نیز وجود دارند. تعداد سال‌های بین کتاب‌ها به‌صراحت ذکر نشده، اما به اندازه کافی طولانی است و بیشتر حیوانات اصلی کتاب قبلی مرده‌اند. کسانی که باقی می‌مانند الاغ، کلاغ، خوک (چشنده غذای ناپلئون، اکنون رهبر مزرعه)، سگ بروتوس و اسنوبال هستند. شخصیت‌های موجود، کسانی را که مرده‌اند، از جمله باکسر اسب را به یاد می‌آورند، اما (مانند «مزرعه حیوانات») این خاطرات توسط تبلیغات صاحبان قدرت خراب می‌شود. شخصیت‌های جدید عبارتند از سنجاب‌ها، جوجه‌تیغی‌ها و گورکن‌ها که همگی از منطقه وودلندز و فراتر از مزرعه، و حیوانات فاکس‌وود و پینچفیلد در کتاب اورول هستند.

موجودات جنگلی نقش بسیار مهمی در وقایع کتاب به رهبری دیسو بیور دارند. آنها زندگی محافظه‌کارانه‌ای دارند که توسط مجموعه‌ای از قوانین به‌نام کُد بیور دیکته می‌شود و به‌دنبال ورود به چیزی هستند که کلاغ آن را «ستاره قندی» می‌نامد، به جای «کوه قندی» از کتاب اورول.

موجودات وودلند تماشا می‌کنند که مزرعه حیوانات یک آسیاب بادی دیگر را به آسیاب بادی موجود خود اضافه می‌کند و از آنها به‌عنوان «آسیاب‌های دوقلو» یاد می‌کنند. دیسو توضیح می‌دهد که آسیاب‌های دوقلو نمادی از شرارت‌های مزرعه حیوانات هستند.

دیسو پیروانش را تشویق می‌کند تا وسایل انفجاری بسازند و در استفاده از آن‌ها برای رسیدن به اهدافشان با پشتکار آموزش ببینند. به آنها گفته می‌شود که اگر وظایف خود را برای تجلی کد بیور انجام دهند و خود را فدای آن کنند، به ستاره قندی خواهند رسید و با ۱۶۰۰ نهال باکره پاداش خواهند گرفت.

بعد از مدتی برخی از موجودات وودلند از کد بیور ناامید می‌شوند و همه‌چیز را برای پیوستن به مزرعه حیوانات ترک می‌کنند. به دلیل هجوم موجودات، حیوانات در مشاغل و ترتیبات زندگی خود از هم جدا می‌شوند.
تازه‌ترین مهاجران، پست‌ترین و سخت‌ترین مشاغل را دارند و کم‌ترین حقوق را دریافت می‌کنند. اگرچه وضعیت آنها ایده‌آل نیست، اما سایر حیوانات به آنها یادآوری می‌کنند که در وضعیت بسیار بهتری نسبت به قبل هستند.

در همین حال، خوک‌ها و سگ‌ها (و همچنین کسانی که به جایگاهی قدرتمند منصوب شده‌اند) از غنایم قدرت و ثروت بهره‌مند می‌شوند و در غذاها و فعالیت‌های فراغتی که در دسترس طبقات پایین‌تر حیوانات نیست، لذت می‌برند. با صنعت‌گرایی‌ای که از طریق آسیاب‌های دوقلو به وجود آمده، نیاز چندانی به کشاورزی وجود ندارد.

حیوانات، مزرعه را دوباره سروسامان داده‌اند و آن را به‌عنوان نمایشگاه حیوانات نام‌گذاری کرده‌اند و به بازدیدکنندگان انسان و حیوانات بسیاری، فعالیت‌های تفریحی و غرفه‌های غذا را ارائه می‌دهند تا آنها پول خود را در آنجا خرج کنند. حیواناتی که بدرفتاری می‌کنند یا به‌طور دیگری مجرم شناخته می‌شوند، مجبور می‌شوند کارهای نمایشی در نمایشگاه انجام دهند. همه اینها یک‌دفعه به یک پایانِ خشونت‌آمیز می‌رسد و یک نقشه بسیار شبیه به ۱۱سپتامبر توسط موجودات جنگلی اجرا می‌شود و برای همیشه رابطه بین آنها و حیوانات مزرعه تغییر پیدا می‌کند.

این داستان اندکی پس از حوادث ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ نوشته شده است، «مخمصه حیوانات» دیدگاهی جدید را ارائه می‌دهد؛ برای اینکه به یاد بیاوریم ما انسان هستیم و این نیازمندِ این است که انسان را در همه‌حال رعایت کنیم.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...