در کجای جهان ایستاده‌ایم؟ | اعتماد


«اسمم نثار است، نه دروغ گفتم؛ ماهان است، سیناست، میناست، شاید هم نیلوفر!پدرم سرهنگ ارتش است، نه یک معلم ادبیات است.به خیلی‌ها می‌گویم طراح لباس است. پزشکی که کارش را دوست نداشت و کشاورزی را شروع کرد.»
«طعم سیب زرد» با روایت سینا شروع می‌شود. سینا نوجوان ِداستان، به اندازه یک برگ از کتاب، از داستان زندگی‌اش می‌گوید و سپس راوی تغییر می‌کند. داستان زندگی‌ای که راست و دروغش مشخص نیست. اسم‌ها و آدم‌ها و شخصیت‌ها هنوز گم و نامعلوم هستند.

خلاصه طعم سیب زرد  ناصر یوسفی

سینا در اولین برگ از داستان، شرح حال ِزندگی خود را گفته است، نمایشی سرپوشیده از شرح ِحالی که در آن موفق است و البته در خط آخر از این برگ، تنها از یک واقعیت می‌گوید و آن هم حضور ِمادرش لیلاست و بعد داستان با راوی سوم ِشخص پیش می‌رود و چشمان ِمخاطب می‌ماند و آن‌ سوی زندگی ِسینا.

داستان «طعم سیب زرد» داستانِ زندگی یک نوجوان 16 ساله است که از خردسالی، با مادرش تنها زندگی می‌کند. پدرش آنها را ترک کرده و سینا هیچ‌ وقت علت ِرفتن پدر را از مادر نپرسیده است. سینا نوجوانی‌ که از خردسالی همیشه با حجمِ زیادی از اضطراب ِرها شدن و از دست دادن ِمادر، زندگی کرده، این اتفاق تاثیرات ناگواری را در زندگی‌ او به وجود آورده است.

تلخ‌تر از آن، هویت ِجدیدی است که سینا برای خودش رقم زده است. نمایشی از زندگی دروغین و پنهانی، قرص‌های اضطراب، شب‌ادراری‌های شبانه‌، مشاوره و روان‌درمانی‌اش و اتفاقات ریز و درشت دیگر که غیر از مادر، از همه حتی بهترین دوستش نیز پنهان کرده است. سینا نوجوان ِ داستان، دانش‌آموز سال دوم دبیرستان از مدرسه‌ای است که سرایدارِ آن از یک خانواده افغانی است. نثار پسر خانواده، همکلاسِ سیناست و در همین مدرسه درس می‌خواند. داستان از همان نگاه‌های تبعیض‌آمیز و مشکلات گسترده و سرنوشت نامعلوم مهاجرین ِافغانی روایت می‌کند و گله‌مند است. خصوصیاتی که از نثار، نوجوان افغان می‌شنویم، این سرسختی و مقاومت؛ قطعا حاصل همان اتفاقات ناگواری است که سالیان سال، آنها را از سرزمین‌شان دور کرده است. حاصل همان ترس‌هایی که همه مهاجران داشتند و‌ دارند.
«ثقل زمین کجاست؟ من در کجای زمین ایستاده‌ام؟
با باری ز فریادهای خفته و خونین ‌ای سرزمین من در کجای جهان ایستاده‌ام؟»

مسیر داستان با شروع دوستی سینا و نثار تغییر می‌کند، ناگفته‌ها و ناشنیده‌هایی که مسبب نزدیکی این دو نوجوان به یکدیگر می‌شود. سینا تحت درمان است و در این دوره گذار، تمرینِ شناخت احساس می‌کند. پرسش‌های ناگفته سینا از نبودِ پدر و دوران کودکی‌اش، او را به برهوتی تاریک کشانده و حالا او در تلاش برای ساخت هویت جدیدی است تا از این تاریکی و روزهای ترس و تنهایی به سوی روزهای بهتر پیش برود. همچنین داستان از شخصیت ِ دیگری به نام ماهان نیز چهره برمی‌دارد که دوست صمیمی سیناست. ماهان، اهل راستی و صداقت است و درگیری‌‌اش با نثار نتیجه نگرانی‌اش برای از دست دادنِ رفیق صمیمی‌اش است.روایتی از تقابل ِسه نوجوان‌ که هر کدام در کنار اشتراکات، اختلافاتی بارز دارند. تقابلی از صداقت و پنهانکاری.

«طعم سیب زرد» نوشته ناصر یوسفی، نویسنده کتاب‌های کودکان و نوجوانان است. او مشاور چند نهاد بین‌المللی از جمله یونیسف، یونسکو و شورای جهانی جمعیت بوده ‌است. یوسفی مدیریت موسسه پژوهشی کودکان دنیا را نیز برعهده دارد. از جمله معیارهای شناخت داستان‌های ناصر یوسفی، توجه به مسائل نوجوانان، دوره بلوغ و مشکلات اجتماعی‌ آنهاست. موضوعات مهمی چون عدم اعتماد به نفس که این روزها بیش از پیش نیازمند بررسی و هم‌اندیشی در آن هستیم. یک داستان روانشناختی‌ با تمرکز بر مشکلات تک والدی و اضطراب اجتماعی.

طعم سیب زرد، قابی از مواجهه با ترس‌های آگاهانه ماست، طعم خوبی که سینا را در حال خوشی به دنبال خودش کشانده است. گفتنی است کتاب حاضر برگزیده هجدهمین دوره جشنواره کتاب رشد بوده است. ناصر یوسفی در این داستان نیز همانند داستان «باز هم سفر» اشاره‌هایی به کولی‌ها و نوع ِزندگی‌شان دارد. بی‌تعلقی، در سفر بودن و هویت‌طلبی که سینا در جست‌وجوی آن است.

شاید اگر مادر سینا؛ مادری که از فضای همین رهاشدگی بود، با اشتباهش آن فاجعه‌ را پدید نمی‌آورد، سینا به درک جدیدی از رابطه خودش و دیگران دست نمی‌یافت و متوجه این موضوع نمی‌شد که هر فرد چیزهایی برای پنهان کردن دارد، معلمی که از شغلش راضی نیست، مادری که از زندگی‌اش و مهاجری که از دوری از سرزمینش!

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

پس از ۲۰ سال به موطن­‌شان بر می­‌گردند... خود را از همه چیز بیگانه احساس می‌­کنند. گذشت روزگار در بستر مهاجرت دیار آشنا را هم برای آنها بیگانه ساخته است. ایرنا که که با دل آکنده از غم و غصه برگشته، از دوستانش انتظار دارد که از درد و رنج مهاجرت از او بپرسند، تا او ناگفته‌­هایش را بگوید که در عالم مهاجرت از فرط تنهایی نتوانسته است به کسی بگوید. اما دوستانش دلزده از یک چنین پرسش­‌هایی هستند ...
ما نباید از سوژه مدرن یک اسطوره بسازیم. سوژه مدرن یک آدم معمولی است، مثل همه ما. نه فیلسوف است، نه فرشته، و نه حتی بی‌خرده شیشه و «نایس». دقیقه‌به‌دقیقه می‌شود مچش را گرفت که تو به‌عنوان سوژه با خودت همگن نیستی تا چه رسد به اینکه یکی باشی. مسیرش را هم با آزمون‌وخطا پیدا می‌کند. دانش و جهل دارد، بلدی و نابلدی دارد... سوژه مدرن دنبال «درخورترسازی جهان» است، و نه «درخورسازی» یک‌بار و برای همیشه ...
همه انسان‌ها عناصری از روباه و خارپشت در خود دارند و همین تمثالی از شکافِ انسانیت است. «ما موجودات دوپاره‌ای هستیم و یا باید ناکامل بودن دانشمان را بپذیریم، یا به یقین و حقیقت بچسبیم. از میان ما، تنها بااراده‌ترین‌ها به آنچه روباه می‌داند راضی نخواهند بود و یقینِ خارپشت را رها نخواهند کرد‌»... عظمت خارپشت در این است که محدودیت‌ها را نمی‌پذیرد و به واقعیت تن نمی‌دهد ...
در کشورهای دموکراتیک دولت‌ها به‌طور معمول از آموزش به عنوان عاملی ثبات‌بخش حمایت می‌کنند، در صورتی که رژیم‌های خودکامه آموزش را همچون تهدیدی برای پایه‌های حکومت خود می‌دانند... نظام‌های اقتدارگرای موجود از اصول دموکراسی برای حفظ موجودیت خود استفاده می‌کنند... آنها نه دموکراسی را برقرار می‌کنند و نه به‌طور منظم به سرکوب آشکار متوسل می‌شوند، بلکه با برگزاری انتخابات دوره‌ای، سعی می‌کنند حداقل ظواهر مشروعیت دموکراتیک را به دست آورند ...
نخستین، بلندترین و بهترین رمان پلیسی مدرن انگلیسی... سنگِ ماه، در واقع، الماسی زردرنگ و نصب‌شده بر پیشانی یک صنمِ هندی با نام الاهه ماه است... حین لشکرکشی ارتش بریتانیا به شهر سرینگاپاتام هند و غارت خزانه حاکم شهر به وسیله هفت ژنرال انگلیسی به سرقت رفته و پس از انتقال به انگلستان، قرار است بر اساس وصیت‌نامه‌ای مکتوب، به دخترِ یکی از اعیان شهر برسد ...