عشق و قتل | سازندگی


آیرا لوین [Ira Levin] یکی از بزرگ‌ترین تعلیق‌نویس‌های ژانر ترسناک است که استیون کینگ او را این‌گونه توصیف می‌کند: «ساعت‌سازِ سوییسیِ رمان‌های سبک تعلیق؛ او کاری می‌کند که کارهای سایر ما مثل ساعت‌سازهای کم‌بها در دراگ‌استورها به‌نظر برسند.» لوین با رمان «بوسه‌ای پیش از مرگ» [A kiss before dying] که برایش جایزه ادگار سال 1954 را به ارمغان آورد، وارد دنیایی ادبی می‌شود که به خواننده امکان نظاره‌کردنِ درونِ ذهنِ جوانی باانگیزه را از دیدگاهی پیچیده و روانشناختی می‌دهد. این رمان با ترجمه حسین یعقوبی در نشر مروارید منتشر شده است.

 آیرا لوین [Ira Levin] بوسه‌ای پیش از مرگ» [A kiss before dying]

موفقیت این رمان تاجایی بود که استیون کینگ، اولین رمان لوین را به عنوان «رمانی هیجان‌انگیز و آمیخته با رئالیسم که محرک‌هایی جالب داستان را به پیش می‌برند» یاد می‌کند. کینگ رمان را منحصربه‌فرد توصیف می‌کند، به عبارتی عنصر کلیدی داستان -افشاگری درمورد شخصی که مرتکب قتلی خاص شده- خواننده را غافلگیر می‌کند. به گفته کینگ «نقطه‌عطفِ واقعیِ داستان، استادانه حدودا در صدوهفتاد صفحه رمان جاسازی شده و اگر در همین لحظه تصادفی یکی از صفحات کتاب را باز کرده و مرور کنید، نوشته‌ها برایتان هیچ مفهومی نخواهند داشت، ولی اگر رمان را از ابتدا کامل خوانده باشید همه‌چیز در کنار هم معنا پیدا می‌کند.»

یک مرد جوان برای تغییر زندگی و تحقق خواسته‌هایش از انجام هیچ کاری دریغ نمی‌کند و هیچ‌چیزی برایش خط قرمز محسوب نمی‌شود حتی ارتکاب قتل! او برنامه‌ها و آرزوهای زیادی در سر دارد و از ظاهر زیبا، فریبندگی و شخصیت زیرک خود برای رسیدن به اهدافش استفاده خواهد کرد. فقط یک مشکل وجود دارد؛ دوروتی که قرار بود بلیتِ او برای زندگی جدیدش باشد، اکنون باردار است. اگر نقشه اول شما شکست بخورد، برای رسیدن به اهدافتان حاضرید تا چه حد پیش بروید؟ اگر قتل بتواند همه مشکلاتتان را حل کند چه؟

لوین در این رمان، به‌گونه‌ای که اطرافیانش او (شخصیت اصلی) را می‌بینند، ما را با شخصیت اصلی‌اش آشنا می‌کند. ما با یک مرد جذاب و فریبنده آشنا می‌شویم که هر زنی با او رابطه داشته باشد -دقیقا همان کاری که دوروتی کرده- خوش‌شانس به حساب می‌آید. دوروتی عاشق شده و فکر می‌کند مرد رویاهایش را پیدا کرده غافل از اینکه به‌خاطر ثروتش و آینده شغلی‌ای که آن مرد می‌تواند از طریق پدرش به دست آورد، هدف قرار گرفته است.

لوین هوشمندانه به‌نحوی خط داستانی را پیش می‌برد که مرتبط با همان زمان و دوره‌ای است که رمان نوشته و منتشر شده. در دوره 1950 بارداری قبل از ازدواج یک رذیلت اخلاقی شدیدا ناپسند به‌شمار می‌آمد و عمده خانواده‌ها آن را عملی نکوهیده می‌دانستند. وقتی دوروتی متوجه می‌شود باردار است، رابطه بین او و معشوقش شکلی جدی به خود می‌گیرد!

«بوسه‌ای پیش از مرگ» یک کتاب تخیلی-جناییِ کلاسیک است که گستره (دامنه) اخلاقیات را بررسی می‌کند. نگریستن به درونِ ذهنِ شخصیتِ اصلی بسیار جذاب است. شخصیت اصلی پیشینه و انگیزه‌ای دارد که باعث می‌شود خواننده مشتاقِ آن جایی از داستان باشد که به نقشه‌های وی منتهی می‌شود. از طرفی اقدامات شخصیت اصلی فراتر از چیزی است که یک فرد معمولی برای محقق‌شدن اهدافش ممکن است انجام دهد. لوین از جنبه‌های روانشناختی با دقت و ملاحظه استفاده می‌کند، همچنین برای سبک‌ترکردن فضای داستان کمی از کمدی هم بهره می‌گیرد.

اگر به‌دنبال یک داستان تخیل‌جناییِ کلاسیک هستید که در طول زمان استوار مانده (از لحاظ محتوایی)، می‌توانید این کتاب را به لیستِ کتاب‌هایی که قرار است بخوانید، اضافه کنید.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...