عشق و قتل | سازندگی


آیرا لوین [Ira Levin] یکی از بزرگ‌ترین تعلیق‌نویس‌های ژانر ترسناک است که استیون کینگ او را این‌گونه توصیف می‌کند: «ساعت‌سازِ سوییسیِ رمان‌های سبک تعلیق؛ او کاری می‌کند که کارهای سایر ما مثل ساعت‌سازهای کم‌بها در دراگ‌استورها به‌نظر برسند.» لوین با رمان «بوسه‌ای پیش از مرگ» [A kiss before dying] که برایش جایزه ادگار سال 1954 را به ارمغان آورد، وارد دنیایی ادبی می‌شود که به خواننده امکان نظاره‌کردنِ درونِ ذهنِ جوانی باانگیزه را از دیدگاهی پیچیده و روانشناختی می‌دهد. این رمان با ترجمه حسین یعقوبی در نشر مروارید منتشر شده است.

 آیرا لوین [Ira Levin] بوسه‌ای پیش از مرگ» [A kiss before dying]

موفقیت این رمان تاجایی بود که استیون کینگ، اولین رمان لوین را به عنوان «رمانی هیجان‌انگیز و آمیخته با رئالیسم که محرک‌هایی جالب داستان را به پیش می‌برند» یاد می‌کند. کینگ رمان را منحصربه‌فرد توصیف می‌کند، به عبارتی عنصر کلیدی داستان -افشاگری درمورد شخصی که مرتکب قتلی خاص شده- خواننده را غافلگیر می‌کند. به گفته کینگ «نقطه‌عطفِ واقعیِ داستان، استادانه حدودا در صدوهفتاد صفحه رمان جاسازی شده و اگر در همین لحظه تصادفی یکی از صفحات کتاب را باز کرده و مرور کنید، نوشته‌ها برایتان هیچ مفهومی نخواهند داشت، ولی اگر رمان را از ابتدا کامل خوانده باشید همه‌چیز در کنار هم معنا پیدا می‌کند.»

یک مرد جوان برای تغییر زندگی و تحقق خواسته‌هایش از انجام هیچ کاری دریغ نمی‌کند و هیچ‌چیزی برایش خط قرمز محسوب نمی‌شود حتی ارتکاب قتل! او برنامه‌ها و آرزوهای زیادی در سر دارد و از ظاهر زیبا، فریبندگی و شخصیت زیرک خود برای رسیدن به اهدافش استفاده خواهد کرد. فقط یک مشکل وجود دارد؛ دوروتی که قرار بود بلیتِ او برای زندگی جدیدش باشد، اکنون باردار است. اگر نقشه اول شما شکست بخورد، برای رسیدن به اهدافتان حاضرید تا چه حد پیش بروید؟ اگر قتل بتواند همه مشکلاتتان را حل کند چه؟

لوین در این رمان، به‌گونه‌ای که اطرافیانش او (شخصیت اصلی) را می‌بینند، ما را با شخصیت اصلی‌اش آشنا می‌کند. ما با یک مرد جذاب و فریبنده آشنا می‌شویم که هر زنی با او رابطه داشته باشد -دقیقا همان کاری که دوروتی کرده- خوش‌شانس به حساب می‌آید. دوروتی عاشق شده و فکر می‌کند مرد رویاهایش را پیدا کرده غافل از اینکه به‌خاطر ثروتش و آینده شغلی‌ای که آن مرد می‌تواند از طریق پدرش به دست آورد، هدف قرار گرفته است.

لوین هوشمندانه به‌نحوی خط داستانی را پیش می‌برد که مرتبط با همان زمان و دوره‌ای است که رمان نوشته و منتشر شده. در دوره 1950 بارداری قبل از ازدواج یک رذیلت اخلاقی شدیدا ناپسند به‌شمار می‌آمد و عمده خانواده‌ها آن را عملی نکوهیده می‌دانستند. وقتی دوروتی متوجه می‌شود باردار است، رابطه بین او و معشوقش شکلی جدی به خود می‌گیرد!

«بوسه‌ای پیش از مرگ» یک کتاب تخیلی-جناییِ کلاسیک است که گستره (دامنه) اخلاقیات را بررسی می‌کند. نگریستن به درونِ ذهنِ شخصیتِ اصلی بسیار جذاب است. شخصیت اصلی پیشینه و انگیزه‌ای دارد که باعث می‌شود خواننده مشتاقِ آن جایی از داستان باشد که به نقشه‌های وی منتهی می‌شود. از طرفی اقدامات شخصیت اصلی فراتر از چیزی است که یک فرد معمولی برای محقق‌شدن اهدافش ممکن است انجام دهد. لوین از جنبه‌های روانشناختی با دقت و ملاحظه استفاده می‌کند، همچنین برای سبک‌ترکردن فضای داستان کمی از کمدی هم بهره می‌گیرد.

اگر به‌دنبال یک داستان تخیل‌جناییِ کلاسیک هستید که در طول زمان استوار مانده (از لحاظ محتوایی)، می‌توانید این کتاب را به لیستِ کتاب‌هایی که قرار است بخوانید، اضافه کنید.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...