دو فصلنامه «میراث علمی اسلام و ایران» سال نهم، شماره ۱۸، پاییز و زمستان ۱۳۹۹، با سردبیری محمد باقری و با انتشار مقالاتی در حوزۀ تاریخ علوم و فناوری دوره اسلامی منتشر شد.

میراث علمی اسلام و ایران درایستگاه هجدهم

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا، در طلیعه این نشریه که به قلم سردبیر آن نگاشته شده است، تاریخ علم دوره اسلامی به‌عنوان موضوعی میان‌رشته‌ای قلمداد شده که پژوهشگر آن حوزه باید علاوه بر فارسی، عربی و احیاناً ترکی، یک زبان اروپایی را خوب بداند.

باقری اظهار کرده که خوشبختانه در چند دهه اخیر گام‌های امیدبخشی در این حوزه در ایران برداشته شده است و چندین مؤسسه در ایران، پژوهش و نشر در حوزۀ تاریخ علم را جزو کارهایشان قرار داده‌اند.

سردبیر نشریه «میراث علمی اسلام و ایران» با اشاره به این‌که سازمان یونسکو سال ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ میلادی را هزاره ابوریحان بیرونی اعلام کرده، نوشته است: «جا دارد که با بهره‌گیری مناسب از این فرصت، هماهنگی‌های لازم با کشورهای منطقه به‌خصوص تاجیکستان، ازبکستان، پاکستان، هند و افغانستان صورت بگیرد».

نشریه «میراث علمی اسلام و ایران» در پنج بخش تدوین شده است. در بخش مقاله هفت اثر به چاپ رسیده است. نرگس عصارزادگان، کارشناس ارشد تاریخ علم دورۀ اسلامی مقالۀ «نقوش هندسی هنر اسلامی» اریک بروگ، متخصص نقوش هندسی اسلامی را به فارسی برگردانده است.

«دیوفانتوس، کرجی و‌ معادلات درجه دوم» نوشته جفری ا.اوکس استاد ریاضیات توسط محمدمهدی کاوه‌یزدی پژوهشگر تاریخ ریاضیات دوره اسلامی ترجمه و در این بخش منتشر شده است.

مهسا راقب مقاله «ساعت‌های آفتابی در تونس و دیگر کشورهای قلمرو تمدن اسلامی» نوشته فتحی جری را برای این نشریه ترجمه کرده است.

خوانندگان در ادامه مطالعه این بخش مقاله «نکاتی پیرامون تصحیح نسخه‌های خطی نجوم دوره اسلامی» نوشته احمد دلال با ترجمه پویان رضوانی را از نظر می‌گذرانند. «دو متن کهن فارسی درباره زمان‌سنجی با سایه و تعیین اوقات نماز» به قلم پویان رضوانی و برگردان نسرین حکمی در این نشریه مجال انتشار یافته است.

دکتر محمد باقری نیز «زیج خوارزمی» نوشته بنو وان دالن را ترجمه کرده است. معرفی تاریخچه تأسيس و دستاوردهای علمی «پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران» به قلم حنیف قلندری، گزارش مفیدی از این پژوهشکده ارزشمند است.

شمامه محمدی‌فر، کتاب «بازنامه ناصری» را برای بخش معرفی کتاب این نشریه آماده کرده است.

بخش نسخه‌های خطی دیگر بخش نشریه «میراث علمی اسلام و ایران» است. در این بخش علی صفری آق‌قلعه به معرفی و بررسی نسخه تازه‌یاب «شمس‌ الحساب الفخری و انتحال از المرشد فی‌الحساب» پرداخته است.

خوانندگان در ادامه مطالعه این نشریه بخش یادنامه را از نظر می‌گذرانند. در این بخش انوشه هادزاد «والتر هیتنس: بنیانگذار ایران‌شناسی نوین در آلمان» را نگاشته و‌ نیز نفیسه نعیمی‌پور «بانوی خورشید» را در رثای آلنوش طریان نخستین زن اخترفیزیک‌دان ایرانی نوشته است. بنو وان دالن، منوس فولکرتس و محمد باقری نیز مشترکاً یادداشتی درباره درگذشت ریچارد لورچ تاریخ‌نگار دوره اسلامی به رشته تحریر درآورده‌اند.

دو رساله «حساب آنانیای شیراکی» نوشته ساهاک کوکیان، ترجمه حسن امینی و «دو رساله کهن درباره قطب‌نما» نوشته پتراگ.اشمیدل با برگردان نرگس عصارزادگان در بخش «رسائل» این نشریه چاپ شده است.

نشریه «میراث علمی اسلام و ایران با مدیر مسئولی اکبر ایرانی و سردبیری محمد باقری از سوی مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب منتشر شده است.
صاحب امتیاز این دوفصلنامه، مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب، مدیر داخلی، زینب کریمیان و ویراستار پویان رضوانی است.

................ هر روز با کتاب ...............

از فروپاشی خانواده‌ای می‌گوید که مجبور شد او را در مکزیک بگذارد... عبور از مرز یک کشور تازه، تنها آغاز داستان است... حتی هنگام بازگشت به زادگاهش نیز دیگر نمی‌تواند حس تعلق کامل داشته باشد... شاید اگر زادگاهشان کشوری دموکرات و آزاد بود که در آن می‌شد بدون سانسور نوشت، نویسنده مهاجر و آواره‌ای هم نبود ...
گوته بعد از ترک شارلوته دگرگونی بزرگی را پشت سر می‌گذارد: از یک جوان عاشق‌پیشه به یک شخصیت بزرگ ادبی، سیاسی و فرهنگی آلمان بدل می‌شود. اما در مقابل، شارلوته تغییری نمی‌کند... توماس مان در این رمان به زبان بی‌زبانی می‌گوید که اگر ناپلئون موفق می‌شد همه اروپای غربی را بگیرد، یک‌ونیم قرن زودتر اروپای واحدی به وجود می‌آمد و آن‌وقت، شاید جنگ‌های اول و دوم جهانی هرگز رخ نمی‌داد ...
موران با تیزبینی، نقش سرمایه‌داری مصرف‌گرا را در تولید و تثبیت هویت‌های فردی و جمعی برجسته می‌سازد. از نگاه او، در جهان امروز، افراد بیش از آن‌که «هویت» خود را از طریق تجربه، ارتباطات یا تاریخ شخصی بسازند، آن را از راه مصرف کالا، سبک زندگی، و انتخاب‌های نمایشی شکل می‌دهند. این فرایند، به گفته او، نوعی «کالایی‌سازی هویت» است که انسان‌ها را به مصرف‌کنندگان نقش‌ها، ویژگی‌ها و برچسب‌های از پیش تعریف‌شده بدل می‌کند ...
فعالان مالی مستعد خطاهای خاص و تکرارپذیر هستند. این خطاها ناشی از توهمات ادراکی، اعتماد بیش‌ازحد، تکیه بر قواعد سرانگشتی و نوسان احساسات است. با درک این الگوها، فعالان مالی می‌توانند از آسیب‌پذیری‌های خود و دیگران در سرمایه‌گذاری‌های مالی آگاه‌تر شوند... سرمایه‌گذاران انفرادی اغلب دیدی کوتاه‌مدت دارند و بر سودهای کوتاه‌مدت تمرکز می‌کنند و اهداف بلندمدت مانند بازنشستگی را نادیده می‌گیرند ...
هنر مدرن برای او نه تزئینی یا سرگرم‌کننده، بلکه تلاشی برای بیان حقیقتی تاریخی و مقاومت در برابر ایدئولوژی‌های سرکوبگر بود... وسیقی شوئنبرگ در نگاه او، مقاومت در برابر تجاری‌شدن و یکدست‌شدن فرهنگ است... استراوینسکی بیشتر به سمت آیین‌گرایی و نوعی بازنمایی «کودکانه» یا «بدوی» گرایش دارد که می‌تواند به‌طور ناخواسته هم‌سویی با ساختارهای اقتدارگرایانه پیدا کند ...