دو فصلنامه «میراث علمی اسلام و ایران» سال نهم، شماره ۱۸، پاییز و زمستان ۱۳۹۹، با سردبیری محمد باقری و با انتشار مقالاتی در حوزۀ تاریخ علوم و فناوری دوره اسلامی منتشر شد.

میراث علمی اسلام و ایران درایستگاه هجدهم

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا، در طلیعه این نشریه که به قلم سردبیر آن نگاشته شده است، تاریخ علم دوره اسلامی به‌عنوان موضوعی میان‌رشته‌ای قلمداد شده که پژوهشگر آن حوزه باید علاوه بر فارسی، عربی و احیاناً ترکی، یک زبان اروپایی را خوب بداند.

باقری اظهار کرده که خوشبختانه در چند دهه اخیر گام‌های امیدبخشی در این حوزه در ایران برداشته شده است و چندین مؤسسه در ایران، پژوهش و نشر در حوزۀ تاریخ علم را جزو کارهایشان قرار داده‌اند.

سردبیر نشریه «میراث علمی اسلام و ایران» با اشاره به این‌که سازمان یونسکو سال ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ میلادی را هزاره ابوریحان بیرونی اعلام کرده، نوشته است: «جا دارد که با بهره‌گیری مناسب از این فرصت، هماهنگی‌های لازم با کشورهای منطقه به‌خصوص تاجیکستان، ازبکستان، پاکستان، هند و افغانستان صورت بگیرد».

نشریه «میراث علمی اسلام و ایران» در پنج بخش تدوین شده است. در بخش مقاله هفت اثر به چاپ رسیده است. نرگس عصارزادگان، کارشناس ارشد تاریخ علم دورۀ اسلامی مقالۀ «نقوش هندسی هنر اسلامی» اریک بروگ، متخصص نقوش هندسی اسلامی را به فارسی برگردانده است.

«دیوفانتوس، کرجی و‌ معادلات درجه دوم» نوشته جفری ا.اوکس استاد ریاضیات توسط محمدمهدی کاوه‌یزدی پژوهشگر تاریخ ریاضیات دوره اسلامی ترجمه و در این بخش منتشر شده است.

مهسا راقب مقاله «ساعت‌های آفتابی در تونس و دیگر کشورهای قلمرو تمدن اسلامی» نوشته فتحی جری را برای این نشریه ترجمه کرده است.

خوانندگان در ادامه مطالعه این بخش مقاله «نکاتی پیرامون تصحیح نسخه‌های خطی نجوم دوره اسلامی» نوشته احمد دلال با ترجمه پویان رضوانی را از نظر می‌گذرانند. «دو متن کهن فارسی درباره زمان‌سنجی با سایه و تعیین اوقات نماز» به قلم پویان رضوانی و برگردان نسرین حکمی در این نشریه مجال انتشار یافته است.

دکتر محمد باقری نیز «زیج خوارزمی» نوشته بنو وان دالن را ترجمه کرده است. معرفی تاریخچه تأسيس و دستاوردهای علمی «پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران» به قلم حنیف قلندری، گزارش مفیدی از این پژوهشکده ارزشمند است.

شمامه محمدی‌فر، کتاب «بازنامه ناصری» را برای بخش معرفی کتاب این نشریه آماده کرده است.

بخش نسخه‌های خطی دیگر بخش نشریه «میراث علمی اسلام و ایران» است. در این بخش علی صفری آق‌قلعه به معرفی و بررسی نسخه تازه‌یاب «شمس‌ الحساب الفخری و انتحال از المرشد فی‌الحساب» پرداخته است.

خوانندگان در ادامه مطالعه این نشریه بخش یادنامه را از نظر می‌گذرانند. در این بخش انوشه هادزاد «والتر هیتنس: بنیانگذار ایران‌شناسی نوین در آلمان» را نگاشته و‌ نیز نفیسه نعیمی‌پور «بانوی خورشید» را در رثای آلنوش طریان نخستین زن اخترفیزیک‌دان ایرانی نوشته است. بنو وان دالن، منوس فولکرتس و محمد باقری نیز مشترکاً یادداشتی درباره درگذشت ریچارد لورچ تاریخ‌نگار دوره اسلامی به رشته تحریر درآورده‌اند.

دو رساله «حساب آنانیای شیراکی» نوشته ساهاک کوکیان، ترجمه حسن امینی و «دو رساله کهن درباره قطب‌نما» نوشته پتراگ.اشمیدل با برگردان نرگس عصارزادگان در بخش «رسائل» این نشریه چاپ شده است.

نشریه «میراث علمی اسلام و ایران با مدیر مسئولی اکبر ایرانی و سردبیری محمد باقری از سوی مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب منتشر شده است.
صاحب امتیاز این دوفصلنامه، مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب، مدیر داخلی، زینب کریمیان و ویراستار پویان رضوانی است.

................ هر روز با کتاب ...............

هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...
دی ماهی که گذشت، عمر وبلاگ نویسی من ۲۰ سال تمام شد... مهر سال ۸۸ وبلاگم برای اولین بار فیلتر شد... دی ماه سال ۹۱ دو یا سه هفته مانده به امتحانات پایان ترم اول مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه اخراج شدم... نه عضو دسته و گروهی بودم و هستم، نه بیانیه‌ای امضا کرده بودم، نه در تجمعی بودم. تنها آزارم! وبلاگ نویسی و فعالیت مدنی با اسم خودم و نه اسم مستعار بود... به اعتبار حافظه کوتاه مدتی که جامعه‌ی ایرانی از عوارض آن در طول تاریخ رنج برده است، باید همیشه خود را در معرض مرور گذشته قرار دهیم ...
هنگام خواندن، با نویسنده‌ای روبه رو می‌شوید که به آنچه می‌گوید عمل می‌کند و مصداق «عالِمِ عامل» است نه زنبور بی‌عسل... پس از ارائه تعریفی جذاب از نویسنده، به عنوان «کسی که نوشتن برای او آسان است (ص17)»، پنج پایه نویسندگی، به زعم نویسنده کتاب، این گونه تعریف و تشریح می‌شوند: 1. ذوق و استعداد درونی 2. تجربه 3. مطالعات روزآمد و پراکنده 4. دانش و تخصص و 5. مخاطب شناسی. ...