نخستین جلد از مجموعه سه جلدی «ابن سینا و خرد ایرانی» تألیف قاسم پورحسن استاد دانشگاه علامه طباطبایی به همت انتشارات صراط منتشر شد.

ابن سینا و خرد ایرانی قاسم پورحسن

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا، تاکنون بسیاری از ابن سیناپژوهان و همچنین مستشرقان، فلسفۀ ابن سینا را ذیل فلسفۀ یونانی، ارسطویی و مشائی مورد بررسی قرار داده و التفاتی بنیادین به جایگاه وی در سنت فکری مشرقی نداشته اند. خرد ایرانی که ریشه در حکمت و تفکر فرزانگان خسروانی دارد، سرچشمۀ فلسفۀ مشرقی شمرده می شود. این سنخ از خرد که فارابی، ابن سینا و سهروردی در درون آن می اندیشیدند، به باور ابن سینا، در برابر سنت یونانی قرار دارد.

این تفکر شالودۀ حکمت مشرقی در فلسفۀ ابن سینا را فراهم ساخت؛ همان گونه که سرچشمۀ فلسفۀ اشراق نزد سهروردی گردید. هر دوی این متفکران، این سنخ از حکمت را در مقابل سنت یونان قرار داده اند.

ابن سینا به صراحت از کاستی های آشکار در فلسفۀ یونان سخن رانده و تأکید می کند که تکیه و تقلید افراطی و بدون آگاهی از اندیشۀ یونانیان، جهالت است؛ به همین سبب معتقد است حقیقت حکمت را باید نزد مشرقیان و در فلسفۀ مشرقی جست وجو کرد.

قاسم پورحسن درزی، دانشیار گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبائی بعد از مجموعه فارابی پژوهی که در سه جلد با عناوین فارابی پژوهی؛ خوانش نو از فلسفه فارابی، فارابی و الحروف و نظام معرفت‌شناسی فارابی منتشر شده بود به تدوین مجموعه سه‌جلدی ابن‌سینا و خرد ایرانی پرداخت. برای اولین بار بود که در دنیای اسلام براساس متون فارابی نشان داده شد که فارابی شارح ارسطو، پیرو سنت یونانی و نوافلاطونی مسلمان نیست، این عبارت‌ها بارها در بازخوانی فارابی از جانب مستشرقان و مورخان عرب تکرار می‌شد.

فلسفه اسلامی یک ساحت و قلمرو مستقل است و این موضوع در مجموعه فارابی و ابن‌سینا پرداخته شده است. عدم اهتمام به بنیان‌های خرد ایرانی مسئله بسیار مهمی است. پورحسن معتقد است این خرد ایرانی اولین بار توسط فارابی مورد توجه قرار گرفت و بعد ابن‌سینا در بسط این خرد، نقشی اساسی ایفا کرد.

مجلد اول هزار صفحه و دارای سه بخش است که از سوی انتشارات صراط منتشر شده است. بخش نخست بنیان‌های حکمت مشرقی است، بخش دوم بیان می‌کند که در فلسفه اسلامی فارابی و ابن‌سینا با نظام فلسفی مستقلی روبه‌رو هستیم، در اینجا به تأکید گفته شده که خرد ایرانی و اسلامی جامع‌تر ازآنچه است که در سنت یونانی ظهور کرده و بخش سوم مباحث هستی‌شناسی ابن‌سینا است.

مجلد دوم مجموعه با عنوان مسئله اخلاق و قدرت در ابن‌سینا هدفش پاسخ مستدل و متیقن به نقدها و دعاوی بی‌اساس درباره حکمت سینوی است که احتمالاً انتشار آن در حدود ۲ سال طول خواهد کشید. در مجلد سوم مجموعه هم به مسئله مهم نفس و انسان‌شناسی پرداخته خواهد شد.

پورحسن معتقد است بازخوانی دقیق و صحیحی از ابن‌سینا همانند فارابی تاکنون صورت نگرفته و کار آسانی نیست. گرفتار خوانش مستشرقان شده‌ایم، رایج است که فارابی، ابن‌سینا و فلسفه اسلامی بر اساس دیدگاه مستشرقان و متفکران غربی خوانده شود. فارابی و ابن‌سینا بنیان‌گذاران فلسفه اسلامی هستند که آموزه اسلامی، حکمت مشرقی، خرد ایرانی و خوانش مستقل یک فیلسوف در آن وجود دارد.

نخستین جلد از مجموعه سه جلدی ابن سینا و خرد ایرانی تألیف قاسم پورحسن استاد دانشگاه علامه طباطبایی به همت انتشارات صراط با جلد گالینکور به بهای 280 هزار تومان منتشر شد.

................ هر روز با کتاب ...............

بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...
صدای من یک خیشِ کج بود، معوج، که به درون خاک فرومی‌رفت فقط تا آن را عقیم، ویران، و نابود کند... هرگاه پدرم با مشکلی در زمین روبه‌رو می‌شد، روی زمین دراز می‌کشید و گوشش را به آنچه در عمق خاک بود می‌سپرد... مثل پزشکی که به ضربان قلب گوش می‌دهد... دو خواهر در دل سرزمین‌های دورافتاده باهیا، آنها دنیایی از قحطی و استثمار، قدرت و خشونت‌های وحشتناک را تجربه می‌کنند ...
احمد کسروی به‌عنوان روشنفکری مدافع مشروطه و منتقد سرسخت باورهای سنتی ازجمله مخالفان رمان و نشر و ترجمه آن در ایران بود. او رمان را باعث انحطاط اخلاقی و اعتیاد جامعه به سرگرمی و مایه سوق به آزادی‌های مذموم می‌پنداشت... فاطمه سیاح در همان زمان در یادداشتی با عنوان «کیفیت رمان» به نقد او پرداخت: ... آثار کسانی چون چارلز دیکنز، ویکتور هوگو و آناتول فرانس از ارزش‌های والای اخلاقی دفاع می‌کنند و در بروز اصلاحات اجتماعی نیز موثر بوده‌اند ...
داستان در زاگرب آغاز می‌شود؛ جایی که وکیل قهرمان داستان، در یک مهمانی شام که در خانه یک سرمایه‌دار برجسته و بانفوذ، یعنی «مدیرکل»، برگزار شده است... مدیرکل از کشتن چهار مرد که به زمینش تجاوز کرده بودند، صحبت می‌کند... دیگر مهمانان سکوت می‌کنند، اما وکیل که دیگر قادر به تحمل بی‌اخلاقی و جنایت نیست، این اقدام را «جنایت» و «جنون اخلاقی» می‌نامد؛ مدیرکل که از این انتقاد خشمگین شده، تهدید می‌کند که وکیل باید مانند همان چهار مرد «مثل یک سگ» کشته شود ...
معلمی بازنشسته که سال‌های‌سال از مرگ همسرش جانکارلو می‌گذرد. او در غیاب دو فرزندش، ماسیمیلیانو و جولیا، روزگارش را به تنهایی می‌گذراند... این روزگار خاکستری و ملا‌ل‌آور اما با تلألو نور یک الماس در هم شکسته می‌شود، الماسی که آنسلما آن را در میان زباله‌ها پیدا می‌کند؛ یک طوطی از نژاد آمازون... نامی که آنسلما بر طوطی خود می‌گذارد، نام بهترین دوست و همرازش در دوران معلمی است. دوستی درگذشته که خاطره‌اش نه محو می‌شود، نه با چیزی جایگزین... ...