کتاب «جامعیت قرآن (1)» به مبانی، مفاهیم، دیدگاه‌ها و ملاک‌ها در پاسخ‌گویی به نیازهای فردی، اخلاقی و اجتماعی می‌پردازد که از سوی سازمان سمت منتشر شد.

جامعیت قرآن  سید عبدالله اصفهانی

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا، کتاب «جامعیت قرآن (1)؛ مبانی، مفاهیم، دیدگاه‌ها و ملاک‌ها در پاسخ‌گویی به نیازهای فردی، اخلاقی و اجتماعی» اثر سید عبدالله اصفهانی از سوی سازمان سمت و با همکاری علوم و معارف قرآن کریم در 229 صفحه با شمارگان 500 نسخه و قیمت 37 هزار تومان منتشر شد.

نویسنده در مقدمه آورده است: «سه وی‍ژگی خاتمیت پیامبر (ص)، آخرین كتاب آسمانی بودن قرآن و معجزه جاودانه بودن قرآن، موجب برخورداری این كتاب آسمانی از ویژگی «جامعیت و گستردگی آموزه‌ها» شده است.

در جایی دیگر با استاد به قرآن كریم ویژگی جامعیت را برمی‌شمارد. چنان‌که در آیه 89 نحل می‌خوانیم: « وَیَوْمَ نَبْعَثُ فِی كُلِّ أُمَّةٍ شَهِیدًا عَلَیْهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ ۖ وَجِئْنَا بِكَ شَهِیدًا عَلَىٰ هَٰؤُلَاءِ ۚ وَنَزَّلْنَا عَلَیْكَ الْكِتَابَ تِبْیَانًا لِكُلِّ شَیْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَةً وَبُشْرَىٰ لِلْمُسْلِمِینَ : و این كتاب را كه روشنگر هر چیزی است و برای مسلمانان رهنمود و رحمت و بشارتگری است، بر تو نازل كردیم»؛ همچنین روایات اسلامی به عنوان منبعی كه شارح و مبیّن قرآن است، مزین به همین توصیف است. ازجمله پیامبر (ص) فرمودند: «اُوتِیتُ‌ جَوَامِعَ‌ الْكَلِم: به من جوامع دانش (=گنجینه‌های معرفت) داده شد».

در جایی دیگر یادآوری می‌کند: «هرچند كاربرد واژه جامعیت برای قرآن كریم از واژگان نوپدید در حوزه علوم قرآن است، لیكن مفهوم گستردگی آموزه‌های قرآنی از صدر اسلام و از سوی برخی صحابه مانند ابن مسعود تا عصر حاضر، طول و عرض گسترده‌ای را در سخن، دلایل و قائلان به خود اختصاص داده و آیات و روایات متعددی در این زمینه وارد شده و به مناسبت‌های مختلف در علوم اسلامی و ذیل مباحث مرتبط، مانند اعجاز محتوایی و اعجاز بیانی و بالندگی قرآن و نیز مبانی و قواعد تفسیر مطرح شده است.»

در پشت جلد این اثر نیز تاکید شده: «تمسّك و استناد دائمی به قرآن در طول نسل‌ها و عصرها و حضورش در متن زندگی فردی و اجتماعی جوامع انسانی، مشروط به دو شرط اثبات اعتبار و حجّیت قرآن برای همه زمان‌ها و مكان‌ها و تبیین روش‌ها و چگونگی پاسخگویی قرآن و دین به نیازهای متنوع، متغیّر، سیّال و پایان‌ناپذیر آدمی است، لذا بحث از جامعیت قرآن، مبانی، مفاهیم، دیدگاه‌ها و ملاك‌های آن ضرورتی تام دارد.»

نویسنده متذکر شده است: «از سویی توسعه و تكامل خارق‌العاده تفكر، فرهنگ، علوم، فناوری و تمدن بشری، تطوّرات زمان، تحولات در حوزه ارتباطات و روند انتقال اطلاعات در جهان معاصر، تحول موضوعات در قالب تغییر در مصالح و مفاسد پاره‌ای از موضوعات و پیدایش موضوعات جدید در حیات بشری و مانند این‌ها پرسش‌های نوینی را پیش روی اندیشمندان حوزه دین و قرآن‌پژوهان قرار داده است، به طوری كه خلأ معرفتی و غفلت از پاسخگویی عمیق و پویا به نیازهای تازه بشری در این عرصه، بی‌تردید سیر كاروان علوم دینی را متوقف یا با تأخیر فرساینده روبه‌رو می‌سازد، و چنان‌که بر فرهیختگان دین‌پژوه پوشیده نیست، كنكاش در مسئله جامعیت قرآن و دین و ابعاد نظری آن از مباحث بنیادین در پاسخ به همین نیاز است.

فقدان درسنامه جامعیت قرآن، فراز و فرود کمّی و کیفی مطالب در منابع علمی و پژوهشی موجود در باب جامعیت قرآن و فقدان برخی سرفصل‌ها در برخی منابع موجود، همگی تألیف درسنامه جامعیت قرآن با رویکرد مبانی، مفاهیم، دیدگاه‌ها و ملاک‌ها را ضروری می‌نمود. تألیف حاضر به شکل نظام‌مند و در چهارچوب فصل‌ها تدوین شده است. به طوری که ضمن رعایت ترتیب منطقی مطالب فصول، هر فصل با هدف‌های آموزشی درس در آغاز فصل و گزیده مطالب و زمینه‌های مطالعاتی و پژوهشی در پایان هر فصل همراه شده است.»

کتاب حاضر در پانزده درس طراحی شده است: نویسنده در درس نخست به موارد؛ تشریح موضوع، اساسی‌ترین پرسش‌ها در باب جامعیت قرآن، اهمیت مسئله جاودانگی و جامعیت قرآن، پیشینه تاریخی مسئله جامعیت قرآن و تبیین نسبت قلمرو قرآن با قلمرو دین اسلام پرداخته است. درس‌های دوم و سوم را به بیان پیش‌فرض‌های جامعیت قرآن اختصاص داده است. همچنبن درس چهارم به تبیین ارتباط جامعیت قرآن با سایر علوم اسلامی اختصاص یافته است. در درس‌های پنجم، ششم، هفتم و هشتم دلایل قرآنی، روایی و عقلی جامعیت قرآن بیان شده است.

در درس نهم کتاب روش‌شناسی كشف قلمرو موضوعی قرآن بررسی شده است. در درس‌های دهم، یازدهم و دوازدهم دیدگاه‌ها در باب جامعیت قرآن تبیین و نقد و بررسی شده است. درس‌های سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم ملاك‌های جامعیت قرآن و دین را تشریح می‌کنند.

کتاب حاضر برای دانشجویان رشته‌های علوم قرآنی و تفسیر در مقطع تحصیلات تکمیلی تهیه و تدوین شده است.

................ هر روز با کتاب ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...