دوتا كفتر
نشسته‌‏اند روی شاخه سدر كهنسالی...
«مهدی اخوان ثالث»


من و «زیور»
-كه باشد بنده را هم‌خانه و همسر-
نشسته‌ایم توی خانه زیبای باحالی
و دیگ آش جومان بر سر بار است
و ما را استكانی چای در كار است
غم و رنج و عذاب و غصه در این خانه متروك است
خلاصه، لُبّ مطلب، از قضا، آن‌سان كه می‌بینی،
حسابی كیف‌مان كوك است!

اگر زیور به من گوید كه: «ملا جان!»
جوابش می‌دهم با مهربانی: «جان ملاجان!
من از تو نگسلم تا هست جانی در بدن، پیوند
به جان هشت سر فرزندمان سوگند!»....

- بیا نزدیك، ملاّ جان!
ز پشت پنجره، بنگر خیابان را
بفرما كیست این مردی كه می‌آید؟
- كدامین مرد، زیور جان؟!
- همان مردی كه رنگ مركبش زرد است
همان مردی كه شاد و خرم و مسرور
برامان دست می‌جنباند از آن دور!
- بلی می‌بینمش، اما نمی‌دانم كه نامش چیست
گمان دارم كه او بی‌توش مردی، راه‌گم‌كرده است
و شاید باد دیشب، جانب این سمتش آورده است!
- ببین ملا! عجب خوشحال و شنگول است!
و خورجینش از این جایی كه می‌بینم پر از پول است
گمانم بختِ گم‌گردیده ما باشد این موجود فرخ‌فال
به قول یقنعلی بقال:
«برآمد عاقبت خورشید اقبال از پس دیفال!»
- عیال نازنینم، اندكی خاموش
همای بخت و اقبال تو، دارد می‌تكاند پاچه‌هایش را!
و دارد می‌نماید سینه‌اش را صاف
بیا بشنو، ببین دارد چه می‌گوید:

- هلا ای شهروندانی كه بی‌تزویر و بی‌ترفند
شكفته روی لب‌هاتان ز شادی، غنچه لبخند
منم، من، شهرداری‌مردِ گلدان‌مند
منم مرد عوارض‌گیر خودیاری‌ستاننده
منم، من، خانه‌های بی‌مجوز را، بنا، از بیخ و بن كنده!
منم بیچارگان را درد بی‌درمان!
منم چونین... منم چونان...!

دو روزی رفته از آن‌روز...
من و زیور
نشسته‌ایم، زیر سایه كاج كهنسالی
و آنك بچه‌هامان نیز
به بازی، داخل ویرانه‌های خانه مشغول‌اند
و من قدری بداحوالم
دلم آن‌سان كه می‌بینی، دچار رنج و بی‌صبری است
و چشمانم، كمی تا قسمتی ابری است!
دگر زیور نمی‌گوید كه: «ملا جان!»
و من دیگر نمی‌گویم: «بفرما، جان ملا جان!»
چرا؟ چون خانه‌مان یادآور ویرانه‌های «آتن» و «بلخ» است
و ما اوقات‌مان تلخ است!

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

او «آدم‌های کوچک کوچه»ــ عروسک‌ها، سیاه‌ها، تیپ‌های عامیانه ــ را از سطح سرگرمی بیرون کشید و در قامت شخصیت‌هایی تراژیک نشاند. همان‌گونه که جلال آل‌احمد اشاره کرد، این عروسک‌ها دیگر صرفاً ابزار خنده نبودند؛ آنها حامل شکست، بی‌جایی و ناکامی انسان معاصر شدند. این رویکرد، روایتی از حاشیه‌نشینی فرهنگی را می‌سازد: جایی که سنت‌های مردمی، نه به عنوان نوستالژی، بلکه به عنوان ابزاری برای نقد اجتماعی احیا می‌شوند ...
زمانی که برندا و معشوق جدیدش توطئه می‌کنند تا در فرآیند طلاق، همه‌چیز، حتی خانه و ارثیه‌ خانوادگی تونی را از او بگیرند، تونی که درک می‌کند دنیایی که در آن متولد و بزرگ شده، اکنون در آستانه‌ سقوط به دست این نوکیسه‌های سطحی، بی‌ریشه و بی‌اخلاق است، تصمیم می‌گیرد که به دنبال راهی دیگر بگردد؛ او باید دست به کاری بزند، چراکه همانطور که وُ خود می‌گوید: «تک‌شاخ‌های خال‌خالی پرواز کرده بودند.» ...
پیوند هایدگر با نازیسم، یک خطای شخصی زودگذر نبود، بلکه به‌منزله‌ یک خیانت عمیق فکری و اخلاقی بود که میراث او را تا به امروز در هاله‌ای از تردید فرو برده است... پس از شکست آلمان، هایدگر سکوت اختیار کرد و هرگز برای جنایت‌های نازیسم عذرخواهی نکرد. او سال‌ها بعد، عضویتش در نازیسم را نه به‌دلیل جنایت‌ها، بلکه به این دلیل که لو رفته بود، «بزرگ‌ترین اشتباه» خود خواند ...
دوران قحطی و خشکسالی در زمان ورود متفقین به ایران... در چنین فضایی، بازگشت به خانه مادری، بازگشتی به ریشه‌های آباواجدادی نیست، مواجهه با ریشه‌ای پوسیده‌ است که زمانی در جایی مانده... حتی کفن استخوان‌های مادر عباسعلی و حسینعلی، در گونی آرد کمپانی انگلیسی گذاشته می‌شود تا دفن شود. آرد که نماد زندگی و بقاست، در اینجا تبدیل به نشان مرگ می‌شود ...
تقبیح رابطه تنانه از جانب تالستوی و تلاش برای پی بردن به انگیره‌های روانی این منع... تالستوی را روی کاناپه روانکاوی می‌نشاند و ذهنیت و عینیت او و آثارش را تحلیل می‌کند... ساده‌ترین توضیح سرراست برای نیاز مازوخیستی تالستوی در تحمل رنج، احساس گناه است، زیرا رنج، درد گناه را تسکین می‌دهد... قهرمانان داستانی او بازتابی از دغدغه‌های شخصی‌اش درباره عشق، خلوص و میل بودند ...