کتاب «خانه‌های تاریخ؛ خوانشی انتقادی از تاریخ و نظریه در سده بیستم» [The houses of history : a critical reader in history and theory] نوشته آنا گرین [Green, Anna] و کاتلین تروپ [Troup, Kathleen] با ترجمه بهزاد کریمی توسط نشر مرکز منتشر و راهی بازار نشر شد.

خانه‌های تاریخ؛ خوانشی انتقادی از تاریخ و نظریه در سده بیستم» [The houses of history : a critical reader in history and theory, ]

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، نسخه اصلی این‌کتاب سال ۱۹۹۹ منتشر، و ترجمه پیش‌رو از آن، از روی نسخه سال ۲۰۱۶ انجام شده است.

نویسندگان این‌کتاب می‌گویند فکر نوشتن آن، مربوط به درس مقدماتی «نظریه و تاریخ» در دانشگاه است و خواسته‌اند با نوشتن این‌اثر، دانشجویان را با نظریه‌های پسِ پشت انواع نگارش تاریخی آشنا کند. آن‌ها اظهار امیدواری کرده‌اند با این‌رویکرد دانشجویان با رهیافتی انتقادی دست به مطالعه بزنند و درباره کنش تاریخی‌شان تامل کنند. همچنین امیدوار بوده‌اند با انتشار این‌کتاب، مثال‌های برانگیزاننده‌ای را از مکاتب مختلف تاریخی فراهم آورده باشند.

با رویکردی که به آن اشاره شد، آنا گرین و کاتلین تروپ تلاش کرده‌اند بر آن‌دسته از مکاتب اندیشه تاریخی تمرکز کنیم که در قرن بیستم، بیشترین تاثیر را بر حرفه تاریخی گذاشته‌اند. البته این‌تصمیم تا حدودی به محدودیت‌های ناگزیر متن دانشگاهی و تا حدی هم به باور نویسندگان کتاب برمی‌گردد که معتقدند این‌مکاتب بیشترین نسبت را با دانشجویان معاصر دارند. به این‌ترتیب،

«خانه‌های تاریخ» در واقع، مروری بر نظریه‌هایی است که در سده‌ گذشته به مورخان یاری رسانده‌اند. نویسندگان کتاب می‌گویند با وجود این‌که تاریخ‌پژوهان سنتی از کاربست نظریه پرهیز داشته‌ و بر این باور بوده‌اند که نظریه موجب انقطاع روایت‌های تاریخی می‌شود، این کتاب نشان می‌دهد حتی سرسخت‌ترین مخالفان نظریه هم، گریزی از آن ندارند.

نویسندگان کتاب «خانه‌های تاریخ»، به ترتیب تاریخ و با استفاده از منابع شناخته‌شده، نظریه‌های تاریخی را از تجربه‌گرایی گرفته تا انواع و اقسام رویکردهای پست‌مدرن بررسی کرده‌اند.

کتاب پیش‌رو ۱۲ فصل اصلی دارد که به‌ترتیب عبارت‌اند از: «تجربه‌گرایان»، «مورخان مارکسیست»، «فروید و روان‌تاریخ»، «مکتب آنال»،‌ «جامعه‌شناسی تاریخی»، «تاریخ کمّی»، «انسان‌شناسی و قوم مورخان»، «مسئله روایت»، «تاریخ شفاهی»، «جنسیت و تاریخ»، «چشم‌اندازهای پسااستعماری» و «چالش پساساختارگرایی/پست‌مدرنیسم».

در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:

با وجود آن‌که امروزه بیشتر ادبیات علمی بومی‌محور شده است، اما این‌مناقشه هم‌چنان پا برجاست که آیا صدای بومیان آمریکا واقعا در پژوهش‌های تاریخی شنیده است؟ آر. دیوید ادموندز می‌گوید زمانی که مورخان تاریخ بومیان آمریکا ساکن در دشت‌ها را در ۱۸۳۳ بررسی می‌کنند، بر رویدادهایی هم‌چون «جنگ‌های بین‌قبیله‌ای، تجارت خز و همه‌گیری وبا» متمرکز می‌شوند. اما «تقویم‌های مصور ثبت‌شده از سوی قبایل ساکن دشت‌های بزرگ در ۱۸۳۳ عمدتا بر رویداد تماشایی بارش شهابی تمرکز دارد... و دشت‌نشینان این زمان را به‌عنوان زمستانی که در آن ستارگان فرو ریختند، به یاد می‌آورند.» شاید همین تداوم مسئله تفاوت چشم‌انداز به معنای تضاد نگرش بومیان و بیگانگان بود که به توسعه تاریخ‌نگاری پسااستعماری انجامید.

این‌کتاب با ۴۵۶ صفحه، شمارگان هزار و ۲۰۰ نسخه و قیمت ۱۴۹ هزار تومان منتشر شده است.

................ هر روز با کتاب ...............

ایده اولیه عموم آثارش در همین دوران پرآشوب جوانی به ذهنش خطور کرده است... در این دوران علم چنان جایگاهی دارد که ایدئولوژی‌های سیاسی چون مارکسیسم نیز می‌کوشند بیش از هر چیز خود را «علمی» نشان بدهند... نظریه‌پردازان مارکسیست به ما نمی‌گویند که اگرچه اتفاقی رخ دهد، می‌پذیرند که نظریه‌شان اشتباه بوده است... آنچه علم را از غیرعلم متمایز می‌کند، ابطال‌پذیری علم و ابطال‌ناپذیری غیرعلم است... جامعه‌ای نیز که در آن نقدپذیری رواج پیدا نکند، به‌معنای دقیق کلمه، نمی‌تواند سیاسی و آزاد قلمداد شود ...
جنگیدن با فرهنگ کار عبثی است... این برادران آریایی ما و برادران وایکینگ، مثل اینکه سحرخیزتر از ما بوده‌اند و رفته‌اند جاهای خوب دنیا مسکن کرده‌اند... ما همین چیزها را نداریم. کسی نداریم از ما انتقاد بکند... استالین با وجود اینکه خودش گرجی بود، می‌خواست در گرجستان نیز همه روسی حرف بزنند...من میرم رو میندازم پیش آقای خامنه‌ای، من برای خودم رو نینداخته‌ام برای تو و امثال تو میرم رو میندازم... به شرطی که شماها برگردید در مملکت خودتان خدمت کنید ...
رویدادهای سیاسی برای من از آن جهت جالبند که همچون سونامی قهرمان را با تمام ایده‌های شخصی و احساسات و غیره‌اش زیرورو می‌کنند... تاریخ اولا هدف ندارد، ثانیا پیشرفت ندارد. در تاریخ آن‌قدر بُردارها و جهت‌های گونه‌گون وجود دارد که همپوشانی دارند؛ برآیندِ این بُردارها به قدری از آنچه می‌خواستید دور است که تنها کار درست این است: سعی کنید از خود محافظت کنید... صلح را نخست در روح خود بپروران... همه آنچه به‌نظر من خارجی آمده بود، کاملا داخلی از آب درآمد ...
می‌دانم که این گردهمایی نویسندگان است برای سازماندهی مقاومت در برابر فاشیسم، اما من فقط یک حرف دارم که بزنم: سازماندهی نکنید. سازماندهی یعنی مرگ هنر. تنها چیزی که مهم است استقلال شخصی است... در دریافت رسمی روس‌ها، امنیت نظام اهمیت درجه‌ی اول دارد. منظور از امنیت هم صرفاً امنیت مرز‌ها نیست، بلکه چیزی است بسیار بغرنج‌تر که به آسانی نمی‌توان آن را توضیح داد... شهروندان خود را بیشتر شبیه شاگرد مدرسه می‌بینند ...
عدالت در یک جامعه پسادیکتاتوری چگونه باید تأمین شود؟... آلمان پیش از این نیز مجبور شده بود با بقایای حکومت دیکتاتوری هیلتر و جرائم آنها مواجه شود... آیا باید دست به پاکسازی ادارات دولتی از افرادی زد که با حکوت کمونیستی همکاری داشته‌اند؟... احکام بر اساس قانونی تنظیم می‌شدند که کمترین مجازات را مقرر کرده بود... رسیدگی به هتک حیثیت افراد در رژیم گذشته... بسیاری از اساتید و استادیاران به عنوان خبرچین برای اشتازی کار می‌کردند ...