برایان مگی [Bryan Magee] فیلسوف بریتانیایی، در 89سالگی درگذشت.

براین مگی [Bryan Magee]

به گزارش کتاب نیوز به نقل از شرق، براین مگی، روزنامه‌نگار فلسفی و سیاستمدار بریتانیایی از پرآوازه‌ترین نویسندگان و شارحان فلسفه بود و مرگ او انعكاس وسیعی در رسانه‌های جهان داشت. شهرت مگی به خاطر آثار و شرح‌های آسان‌فهمی بود كه او از فلاسفه مختلف در نوشته‌های خود و برنامه‌های تلویزیونی ارائه می‌‌داد و بدین طریق تلاش می‌كرد فلسفه را از صحن محافل دانشگاهی و حلقه‌های تخصصی به فضای عمومی و به میان مردم كوچه و بازار ببرد. مگی متولد ۱۲ آوریل ۱۹۳۰ در لندن بود. در جوانی در آكسفورد تحصیل كرد و از آن دانشگاه، هم در رشته تاریخ و هم در فلسفه و علوم سیاسی و اقتصاد فارغ‌التحصیل شد. مدتی در دانشگاه ییل در آمریكا درس داد. سپس به طور مستقل به نویسندگی پرداخت. در 1975 به جهان دانشگاهی بازگشت و در آكسفورد آغاز به تدریس كرد و به عضویت هیئت علمی كالج ال سولز در همان دانشگاه برگزیده شد.

در سراسر این سال‌ها در رادیو و تلویزیون برنامه‌های علمی و فلسفی داشت و در روزنامه‌های بزرگ، از جمله تایمز و گاردین پیوسته مقاله داشت و تماس خود را در عین حال با رویدادها و تحولات دنیا حفظ می‌كرد. او از سال ۱۹۷۴ تا ۱۹۸۳ نماینده پشت‌نشین پارلمان بریتانیا بود. او در آن زمان عضو حزب کارگر بود اما بعدها از این حزب جدا شد. او از دوران نمایندگی خود به عنوان بیهوده‌ترین دوران زندگی‌اش یاد می‌کرد. مگی از 1984 پژوهشگر ارشد در تاریخ عقاید در دانشگاه لندن بود و همچنان به تألیف كتاب‌های سودمند و اشاعه افكار فلسفی ادامه داد. كتاب‌های متعدد او - از جمله «فلسفه امروز بریتانیا»، «پوپر»، «بزرگان جهان اندیشه» و «فلسفه شوپنهاور» - تاكنون به بیست زبان ترجمه شده است. او در طول عمر حرفه‌ای خود نزدیک به سی کتاب منتشر کرد. رادیکالیسم جدید (۱۹۶۲)، انقلاب دموکراتیک (۱۹۶۴)، فلسفه و جهان واقعی؛ مقدمه‌ای به كارل پوپر (۱۹۸۵)، اعترافات یك فیلسوف (1997)، گفتگوی فلسفی (2001) و پرسش‌های غایی (2016) از این جمله‌اند. مگی برای مخاطبان فارسی‌زبان نیز چهره شناخته‌شده‌ای است. در ایران نخستین‌بار منوچهر بزرگمهر کتاب «پوپر» او را در سال 1359 به فارسی ترجمه کرد، اما شهرت او در زبان فارسی به ترجمه خواندنی عزت‌الله فولادوند از «فلاسفه بزرگ» برمی‌گردد که در سال 1372 منتشر شد. آثار مگی در زبان فارسی عبارتند از:

پ‍وپ‍ر، ت‍رج‍م‍ه‌ م‍ن‍وچ‍ه‍ر ب‍زرگ‍م‍ه‍ر، نشر خوارزمی، 1359
فلاسفه بزرگ، آشنایی با فلسفه غرب، ترجمه عزت‌الله فولادوند، نشر خوارزمی، 1372
مردان اندیشه، پدیدآورندگان فلسفه معاصر، ترجمه عزت‌الله فولادوند، نشر طرح نو، 1374
سرگذشت فلسفه، ترجمه حسن کامشاد، نشر نی، 1386 (ترجمه دیگری از این كتاب با نام داستان فلسفه، ترجمه مانی صالحی‌علامه، توسط نشر کتاب آمه در سال 1388 منتشر شده است.)
فلسفه نوین بریتانیا، ترجمه ابوالفضل رجبی، نشر نقش جهان، 1392
فلسفه شوپنهاور، ترجمه رضا ولی‌یاری، نشر مرکز، 1393
رمان «مواجهه با مرگ»، ترجمه مجتبی عبدالله‌نژاد، نشر نو، 1397

مگی فیلسوفی بود عاشق موسیقی و تئاتر و به عنوان منتقد موسیقی در نشریات مطلب می‌نوشت. سال‌ها پیش رامین جهانبگلو مصاحبه‌ای با او انجام داد كه در آن مگی درباره مسائل مختلفی صحبت کرد، از دوران كودكی و‌ خاطراتش از جنگ جهانی اول تا علاقه به سوسیالیسم و موسیقی واگنر (كه حاصل آن چند كتاب درباره واگنر بود: نمودهای واگنر (۱۹۶۸)، واگنر و فلسفه (۲۰۰۰)، صدای ساز تریستان: واگنر و فلسفه (۲۰۰۱)). او در پاسخ به آخرین سؤال این مصاحبه، «اگر دوباره به دنیا می‌آمدید، آیا باز هم یک فیلسوف می‌شدید»، گفت: «اگر می‌توانستیم خودمان انتخاب کنیم آهنگساز می‌شدم، یک آهنگساز موفق و خوب. معلوم است دلم نمی‌خواست آهنگساز بدی شوم. موسیقی همیشه شوق و عشق حقیقی من بوده است و ضمنا موضوع دیگری که باید بگویم و به همه حرف‌هایی که تا به حال زده‌ایم مربوط است، این است که فکر می‌کنم - با احترام زیاد - هنر تأثیر بیشتری از استدلال دارد. بدین معنا که در بسیاری از مواقع هنر بسیار مؤثرتر و عمیق‌تر از فلسفه است و خواسته و اشتیاق من همیشه موسیقی بوده نه فلسفه. پس اگر می‌توانستم قریحه و استعدادم را انتخاب کنم، یک آهنگساز خوب می‌شدم. چند بار سعی کردم آهنگ بسازم و چیزی که فهمیدم این بود که آهنگساز خوبی نیستم. پس ترجیح دادم به جای کاری که آرزوی انجامش را داشتم، کاری را انجام دهم که می‌توانم».

مگی در دهه‌های 70 و 80 چیزی را به تلویزیون آورد که تا پیش از آن کمتر کسی تصورش را می‌کرد؛ اینکه دو مرد میانسال (و گاهی هم یک زن) روی مبلی در یک پس‌زمینه خاکستری روبه‌روی هم بنشینند و حدود یک ‌ساعت درباره ارسطو، فلسفه قرون وسطی، ماهیت زبان یا مکتب فرانکفورت حرف بزنند. او کوشید نشان دهد عقاید و اندیشه‌ها هم می‌توانند در تلویزیون همان‌قدر مفرح باشند که تصاویر.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

به‌عنوان پیشخدمت، خدمتکار هتل، نظافتچی خانه، دستیار خانه سالمندان و فروشنده وال‌مارت کار کرد. او به‌زودی متوجه شد که حتی «پست‌ترین» مشاغل نیز نیازمند تلاش‌های ذهنی و جسمی طاقت‌فرسا هستند و اگر قصد دارید در داخل یک خانه زندگی کنید، حداقل به دو شغل نیاز دارید... آنها از فرزندان خود غافل می‌شوند تا از فرزندان دیگران مراقبت کنند. آنها در خانه‌های نامرغوب زندگی می‌کنند تا خانه‌های دیگران بی‌نظیر باشند ...
تصمیم گرفتم داستان خیالی زنی از روستای طنطوره را بنویسم. روستایی ساحلی در جنوب شهر حیفا. این روستا بعد از اشغال دیگر وجود نداشت و اهالی‌اش اخراج و خانه‌هایشان ویران شد. رمان مسیر رقیه و خانواده‌اش را طی نیم قرن بعد از نکبت 1948 تا سال 2000 روایت می‌کند و همراه او از روستایش به جنوب لبنان و سپس بیروت و سپس سایر شهرهای عربی می‌رود... شخصیت کوچ‌داده‌شده یکی از ویژگی‌های بارز جهان ما به شمار می‌آید ...
نگاه تاریخی به جوامع اسلامی و تجربه زیسته آنها نشان می‌دهد که آنچه رخ داد با این احکام متفاوت بود. اهل جزیه، در عمل، توانستند پرستشگاه‌های خود را بسازند و به احکام سختگیرانه در لباس توجه چندانی نکنند. همچنین، آنان مناظره‌های بسیاری با متفکران مسلمان داشتند و کتاب‌هایی درباره حقانیت و محاسن آیین خود نوشتند که گرچه تبلیغ رسمی دین نبود، از محدودیت‌های تعیین‌شده فقها فراتر می‌رفت ...
داستان خانواده شش‌نفره اورخانی‌... اورهان، فرزند محبوب پدر است‌ چون در باورهای فردی و اخلاق بیشتر از همه‌ شبیه‌ اوست‌... او نمی‌تواند عاشق‌ شود و بچه‌ داشته‌ باشد. رابطه‌ مادر با او زیاد خوب نیست‌ و از لطف‌ و محبت‌ مادر بهره‌ای ندارد. بخش‌ عمده عشق‌ مادر، از کودکی‌ وقف‌ آیدین‌ می‌شده، باقی‌مانده آن هم‌ به‌ آیدا (تنها دختر) و یوسف‌ (بزرگ‌‌ترین‌ برادر) می‌رسیده است‌. اورهان به‌ ظاهرِ آیدین‌ و اینکه‌ دخترها از او خوش‌شان می‌آید هم‌ غبطه‌ می‌خورد، بنابراین‌ سعی‌ می‌کند از قدرت پدر استفاده کند تا ند ...
پس از ۲۰ سال به موطن­‌شان بر می­‌گردند... خود را از همه چیز بیگانه احساس می‌­کنند. گذشت روزگار در بستر مهاجرت دیار آشنا را هم برای آنها بیگانه ساخته است. ایرنا که که با دل آکنده از غم و غصه برگشته، از دوستانش انتظار دارد که از درد و رنج مهاجرت از او بپرسند، تا او ناگفته‌­هایش را بگوید که در عالم مهاجرت از فرط تنهایی نتوانسته است به کسی بگوید. اما دوستانش دلزده از یک چنین پرسش­‌هایی هستند ...