کتاب «روش فهم عمومی متون دینی» با رویکرد روان‌شناختی تألیف عباس پسندیده از آثار پژوهشگاه قرآن و حدیث منتشر شد.

روش فهم عمومی متون دینی عباس پسندیده

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، روان شناسی اسلامی دانشی است که دست کم، یکی از منابع اصلی آن قرآن و حدیث است و پژوهشکده اخلاق و روان شناسی اسلامی از آنجا که مبنای خود را حرکت روشمندانه در پژوهش‌های روان شناختی قرار داده است، برای روش فهم متون دینی اهمیت فراوانی قائل است.

به اعتقاد نویسنده، فهم متون مقدس (قرآن و حدیث)، روش شناسی خاص خود را می‌طلبد که در ادبیات دین به عنوان تفسیر قرآن و فقه الحدیث شناخته می‌شود. تجربه پژوهشی نشان داده که روش فهم متون دینی دو بخش عمده دارد، فهم عمومی و فهم روان شناختی.

در باره فهم عمومی متون دینی تلاش‌های زیادی صورت گرفته و منابع مختلفی نوشته شده است، اما این منابع، رویکردی روان شناختی ندارند و بیشتر با فضای تفسیر عمومی قرآن کریم و دانش فقه تدوین شده اند و به همین جهت برای دانش پژوهان روانشناس، گاه نامأنوس و غیرقابل فهم می‌شود.

هدف روانشناسی اسلامی این است که بر اساس منابع اسلامی، رفتارها، انگیزه‌ها و فرایندهای روانی انسان را فهم و تبیین کند، نه اینکه مانند دانش فقه، حکم رفتارها را مشخص سازد.

بنابراین دستیابی به این هدف با استفاده از منابع دینی نیازمند روش خاص خود است، از این رو هدف این کتاب ارائه روشی برای فهم عمومی متون دینی با رویکرد روان شناختی است.

روش دیگر نیز، روش فهم روان شناختی متون دینی است. یادآور می‌شود این روش پیشتر در کتابی با عنوان «روش فهم روان شناختی متون دینی» به چاپ رسیده است.

با توجه به این رویکرد، پژوهش حاضر در شش فصل تدوین و سامان یافته است؛ فصل اول به پیش نیازهای فهم اختصاص دارد تا متن برای اجرای فرایند فهم آماده شود. این مباحث عبارتند از: صحت استناد، صحت عبارت متن و اعتبار متن.

فصل دوم نیز به فهم مفردات و فهم ترکیبات اختصاص دارد. در فهم مفردات، شناخت نوع کلمه و شناخت معنای کلمه مورد بررسی قرار می‌گیرد و در فهم ترکیبات، ترکیبات خرد و ترکیب کل بحث می‌شوند.

در فصل سوم به فهم قرینه‌های متن اشاره شده است. در این فصل قرینه لفظی پیوسته، قرینه غیرکلامی پیوسته، قرینه کلامی ناپیوسته و قرینه ناپیوسته علوم انسانی مورد بررسی قرار گرفته است.

همچنین در فصل چهارم به معرفی برخی از عوامل مؤثر بر فهم حدیث اختصاص دارد که عبارتند از مسئله‌های نقل معنا، نقش فهم عالمان و دانشمندان دین در فهم معنا، و نیز نقش دانش بشری در فهم معنا.

در فصل پنجم به مسئله پژوهی اشاره شده است که دامنه آن بزرگ‌تر از یک متن و کوچک‌تر از یک موضوع است. در این فصل به شیوه جمع آوری متون یک مسئله و نیز تحلیل و جمع بندی آن پرداخته می‌شود.

فصل ششم به عنوان آخرین فصل این کتاب، به موضوع پژوهی اختصاص دارد. در این فصل شیوه گردآوری خانواده حدیث و دسته بندی و تحلیل آن مورد بررسی قرار گرفته است.

کتاب روش فهم عمومی متون دینی با رویکرد روان شناختی تألیف حجت الاسلام عباس پسندیده از سوی پژوهشکده اخلاق و روان شناسی اسلامی، به زبان فارسی، در قطع وزیری، در ۲۴۸ صفحه به نگارش درآمده است و در سال ۱۳۹۹ با همکاری بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی منتشر شده است.

................ هر روز با کتاب ...............

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...