کتاب «خلاصة‌الاخبار فی بیان احوال الاخیار» تألیف غیاث‌الدین بن همام‌الدین مشهور به «خواندمیر» با تصحیح میرهاشم محدّث توسط انتشارات مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی(مرکز پوهش های اسرانی و اسلامی) چاپ و منتشر شد.

خلاصة‌الاخبار فی بیان احوال الاخیار» تألیف غیاث‌الدین بن همام‌الدین

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایلنا، تاریخ‌نگاری از فرازهای فاخر فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی است که با توجه به اهمیّت آن، شایستۀ پژوهش‎های بیشتر و عمیق‌تر است.

«خلاصة‌الاخبار فی بیان‌ احوال‌الاخیار» تألیف غیاث‌الدین محمد خواندمیر در سلسلۀ تواریخ عمومی جای دارد که در عهد تیموریان تألیف شده است و اهمیّت آن در قسمت‌های نزدیک به عهد مؤلف و شرح احوال معاریف عهد، افزایش می‌یابد. این کتاب تاریخ از ابتدای آفرینش تا سال 905 هجری قمری است.

مؤلف این کتاب غیاث‌الدین بن همام‌الدین مشهور به خواندمیر، نوۀ دختری میرخواند است. مؤلف طبق تصریح خودش چون کتاب روضة‌الصفای جدش را عظیم و بزرگ دانسته برای استفادۀ بیشتر، آن کتاب را خلاصه کرده و خلاصة‌الاخبار نامیده و بیست‌وسه سال بعد دوباره با استفاده از همان روضة‌الصفا و منابع دیگر حبیب‌السیر را خلق کرده است. بنابراین این سه کتاب مانند سه ضلعی هستند که مثلث منابع تاریخ ایران را تشکیل می‌دهند. هر سه کتاب شخصیت حقیقی و حقوقی خاص خود را دارند. مطالبی در هر کدام از این سه کتاب هست که در آن دو تای دیگر نیست. خواندمیر شاعر هم بوده و اشعار زیادی از خودش در این کتاب آورده است.

تألیف این کتاب در سال 904 شروع شده و در سال نهصد و پنج خاتمه یافته است.

خلاصة‌الاخبار دارای یک مقدمه و ده مقاله و یک خاتمه به شرح زیر است:

مقدمه: در خلقت و آفرینش جهان.
مقالۀ اول: در ذکر انبیاء مرسلین صلوات الله علیهم اجمعین.
مقالۀ دوم: در ذکر حکما رحمة الله علیهم.
مقالۀ سوم: در ذکر ملوک عجم و سلاطین ماتقدم.
مقالۀ چهارم: در ذکر حالات و غزوات پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم.
مقالۀ پنجم در ذکر خلفای راشدین و ائمۀ اثنی عشر رضوان الله علیهم اجمعین.
مقالۀ ششم: در ذکر خلفای بنی‌امیه.
مقالۀ هفتم: در ذکر خلفای عباسیه.
مقالۀ هشتم: در ذکر طبقات سلاطین که بعضی معاصر عباسیان و برخی بعد از ایشان بوده‌اند.
مقالۀ نهم: در ذکر فرزندان یافث بن نوح و مغولان.
مقالۀ دهم: در ذکر پادشاهی امیرتیمور گورکان و بیان سلطنت اولاد او.

خاتمه در تاریخ هرات و ساختمانها و باغهای آن شهر و سرگذشت نودوهشت تن از مشایخ و دانشمندان و فضلا و سرایندگان و خوشنویسانی که در کتابخانۀ سلطانی کار کرده‌اند و نیز نقاشان و مهندسان و استادان موسیقی و نوازندگان روزگار سلطان حسین بایقرا.

خواندمیر حدود سال 880 هجری قمری در خاندانی شیرازی در هرات به دنیا آمد و در سال 942 در هندوستان درگذشت و بنابر خواستۀ خودش در مزار خواجه نظام‌الدین اولیا نزدیک آرامگاه امیرخسرو دهلوی دفن شد. او در عرض این مدت توانست آثار مهمی از خود به یادگار بگذارد که عبارتند از: مآثرالملوک، خلاصة‌الاخبار، حبیب‌السیر فی اخبار افراد البشر، منتخب تاریخ وصاف، قانون همایونی، همایون‌نامه، مکارم‌الاخلاق، و دستورالوزراء.

لازم به ذکر است که شرح حال خواندمیر همراه با معرفی آثارش به قلم سیدعلی آل‌داوود در دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی (ج 23، ص 124 تا 128) نوشته شده است.

کل کتاب «خلاصة‌الاخبار فی بیان‌ احوال‌الاخیار» تا کنون چاپ نشده بود.اکنون این کتاب که از مواریث تاریخ‌نگاری فارسی است، برای نخستین بار به طور کامل با تصحیح میرهاشم‌ محدث توسط انتشارات مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی منتشرشده و در دسترس علاقه‌مندان به تاریخ ایران و زبان فارسی قرارگرفته است.

«خلاصة‌الاخبار فی بیان‌ احوال‌الاخیار» در1275 صفحه و بهای 685 هزار تومان، با شمارگان 500 نسخه به چاپ رسیده است.

................ هر روز با کتاب ...............

هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...
دی ماهی که گذشت، عمر وبلاگ نویسی من ۲۰ سال تمام شد... مهر سال ۸۸ وبلاگم برای اولین بار فیلتر شد... دی ماه سال ۹۱ دو یا سه هفته مانده به امتحانات پایان ترم اول مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه اخراج شدم... نه عضو دسته و گروهی بودم و هستم، نه بیانیه‌ای امضا کرده بودم، نه در تجمعی بودم. تنها آزارم! وبلاگ نویسی و فعالیت مدنی با اسم خودم و نه اسم مستعار بود... به اعتبار حافظه کوتاه مدتی که جامعه‌ی ایرانی از عوارض آن در طول تاریخ رنج برده است، باید همیشه خود را در معرض مرور گذشته قرار دهیم ...
هنگام خواندن، با نویسنده‌ای روبه رو می‌شوید که به آنچه می‌گوید عمل می‌کند و مصداق «عالِمِ عامل» است نه زنبور بی‌عسل... پس از ارائه تعریفی جذاب از نویسنده، به عنوان «کسی که نوشتن برای او آسان است (ص17)»، پنج پایه نویسندگی، به زعم نویسنده کتاب، این گونه تعریف و تشریح می‌شوند: 1. ذوق و استعداد درونی 2. تجربه 3. مطالعات روزآمد و پراکنده 4. دانش و تخصص و 5. مخاطب شناسی. ...