کتاب «بررسی مواضع نظامی امام خمینی (ره) در جنگ ایران و عراق» توسط انتشارات مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس تجدید چاپ شد.
به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایسنا، در چهلمین سالگرد از شروع دفاع مقدس و همزمان با ایام‌الله دهه فجر، کتاب «بررسی مواضع نظامی امام خمینی (ره) در جنگ ایران و عراق» توسط انتشارات مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس تجدید چاپ شد. به‌منظور آشنایی بیشتر با این کتاب با مرتضی قاضی مدیر گروه مطالعات فرهنگی اجتماعی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس به گفتگو پرداختیم. همچنین مصاحبه‌ای با رسول افضلی نویسنده کتاب بازنشر می‌شود.
مرتضی قاضی، مدیر گروه مطالعات فرهنگی اجتماعی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس با اشاره به اینکه با بررسی پدیده جنگ ایران و عراق در لایه‌های مختلف، حضرت امام خمینی (ره) و نقش ایشان را نمی‌توان نادیده گرفت و انکار کرد، گفت: در این بررسی‌ها می‌توان فلسفه، منطق و دکترین و همچنین سیاست‌ها و استراتژی‌هایی که ایشان در دوران جنگ تحمیلی در نظر گرفته‌اند، پی برد.
وی اظهار کرد: در جنگ میان ایران و عراق هر دو کشور شیعه بودند، در این میان تقابل بین این دو کشور ازنظر فقیه جامع‌الشرایط با چه منطق و فلسفه‌ای انجام می‌شود؟ ما می‌بینیم امام خمینی از تعبیر صدام یزید کافر یا صدام کافر استفاده می‌کند، این اصطلاحات توسط امام (ره) بر اساس چه منطقی است؟
مدیر گروه مطالعات فرهنگی اجتماعی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس تأکید کرد: به اعتقاد بنده در بررسی جنگ میان دو کشور ایران و عراق، از کلیدی‌ترین نقاط اینجاست که ببینیم چه فلسفه‌ای پای این جنگ بوده است و این فلسفه با فلسفه جنگ‌های دیگر و جنگ‌های مشابه چه تفاوتی دارد؟
وی با تأکید بر اینکه کاربرد جنگ برای حال و آینده باید مدنظر پژوهشگران باشد، تصریح کرد: اکنون‌که ما در محور مقاومت می‌جنگیم، مردم می‌پرسند چرا ما در سوریه هستیم، چرا در عراق هستیم، چرا این‌ها برای ما مهم است. ما می‌گوییم از مرزهای خودمان دفاع می‌کنیم و معتقدیم این مقاومت در ادامه دفاع مقدس و در ادامه اثرات انقلاب اسلامی است، چگونه داریم این ادعا را می‌کنیم؟ باید ببینیم ریشه‌هایش کجاست، آن ریشه‌ها را باید در کلام و رفتار و تصمیم و همه‌ی آنچه از امام بود جستجو کنیم، من اسم آن را فلسفه جنگ و فلسفه انقلاب اسلامی می‌گذارم.
قاضی افزود: لذا فرض کنید مقطع بعد از سال ۶۱ و عملیات بیت‌المقدس که ما به خرمشهر رسیدیم، بعد چگونه باید در آنجا کار کنیم تا بتوانیم این دشمن را تنبیه کنیم؟ بعدازاین مقطع دشمن به شهرهای ما حمله می‌کند، در این مقطع وظیفه مقابله‌به‌مثل ما به چه شکل است؟ آیا ما هم مثل او باید عمل کنیم؟ در جنگ‌ها یک سری حقوق بشر و یک سری حقوق انسانی باید رعایت شود، ما این‌ها را رعایت می‌کنیم یا نمی‌کنیم؟ نظر ولی‌فقیه و رهبرمان در مورد این قضیه چیست و اساساً او دارد جنگ را چگونه می‌بیند و متناسب با همان نگاه و همان رویکردش چگونه دارد به منی که در میدان جنگ هستم هدایت و راهنمایی می‌کند که من آن عمل را انجام دهم؟ ما باید این‌ها را در کلام امام (ره)، در رفتارهای امام (ره)، در تصمیم‌های امام (ره) و در عمل امام (ره) ببینیم و اگر به‌غیراز این برویم به خطا رفته‌ایم.
در ادامه مدیر گروه مطالعات فرهنگی اجتماعی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس به کتاب «بررسی مواضع نظامی امام خمینی (ره) در جنگ ایران و عراق» اشاره کرد و گفت: آقای دکتر رسول افضلی و آقای امیر محسن زادگان مؤلفان کتاب هستند و ناظر علمی کتاب مرحوم دکتر حسین اردستانی است.
وی افزود: کتاب «بررسی مواضع نظامی امام خمینی (ره) در جنگ ایران و عراق» در هفت فصل تألیف شده است. در فهرست مطالب کلیاتی وجود دارد که ابعاد کاریزماتیک و ابعاد سیستماتیک واقع‌گرایانه مواضع نظامی امام را مطرح می‌کند.
قاضی با اشاره به انتشار چاپ دوم کتاب «بررسی مواضع نظامی امام خمینی (ره) در جنگ ایران و عراق»، اظهار کرد: این کتاب سال ۱۳۹۶ برای اولین بار منتشرشده بود و اکنون با بعضی از تغییراتی که داده شده و تائید موسسه تنظیم و نشر آثار امام (ره) تجدید چاپ شده است.
وی اظهار کرد: بااینکه کتاب «بررسی مواضع نظامی امام خمینی (ره) در جنگ ایران و عراق» منتشر شده اما به نظر من هنوز جای کار در مورد مواضع نظامی امام هست. البته در مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس کار دیگری به نام «کار ویژه امام در فرماندهی نظامی جنگ»، انجام شده و ان‌شاءالله پس از تائید موسسه تنظیم و نشر آثار امام (ره) منتشر خواهد شد.
در ادامه رسول افضلی نویسنده کتاب «بررسی مواضع نظامی امام خمینی (ره) در جنگ ایران و عراق» در خصوص ویژگی‌های این کتاب، اظهار کرد: کتاب به‌طور خاص دیدگاه‌های صاحب‌نظران و رسانه‌های داخلی و خارجی را در مورد مدیریت نظامی امام خمینی (ره) در جنگ بررسی کرده است.
وی افزود: کتاب‌هایی که تاکنون در مورد مدیریت نظامی امام راحل نوشته شده بود، درون‌مایه آکادمیک نداشتند و تقریباً با رویکردهای تبلیغاتی نوشته شده بودند ولی بنده و همکارم امیر محسن زادگان، در این کتاب سعی کردیم نگاه علمی داشته باشیم و از نظر تئوری‌های علمی به موضوع نگاه کنیم و به همین خاطر فکر می‌کنم برای اولین بار است که یک نگاه علمی به مدیریت نظامی امام در جنگ شده است.
این جامعه شناس سیاسی با تأکید بر اینکه در این کتاب، نظریات با مواضع مثبت و منفی نسبت به مدیریت نظامی امام مطرح شده است، خاطرنشان شد: ما هم رسانه‌ها و صاحب‌نظران داخلی را بررسی کردیم و هم رسانه‌ها و صاحب‌نظران خارجی و به این صورت نبوده که خودمان مواضع نظامی امام (ره) را تحلیل کنیم. یک دسته از صاحب‌نظران و رسانه‌ها، خصوصاً رسانه‌ها و صاحب‌نظران خارجی، دیدگاه‌های منفی نسبت به مدیریت نظامی امام (ره) داشتند، این‌ها در کتاب منعکس شده است منتها در ادامه آنالیز و تحلیل داده شده و مبتنی بر واقعیات گفته شده که آیا این نظریه‌ها درست بوده یا غلط؟
وی یکی از نقاط قوت کتاب «بررسی مواضع نظامی امام خمینی (ره) در جنگ ایران و عراق» را منابع آن برشمرد و اظهار داشت: چون این کتاب در یک دوره طولانی‌مدت نوشته‌شده و حدود سه سال طول کشید، تمام منابع ازجمله کتاب‌های مرجع و اسناد را به‌دقت دیدیم و تقریباً هیچ منبعی از قلم نیفتاد و از لحاظ دقیق بودن مطالب و ازلحاظ اعتبار مطالب، این کتاب ارزشمند است.
در ادامه افضلی در خصوص هدف خود از طرح این موضوع و نوشتن کتاب «بررسی مواضع نظامی امام خمینی (ره) در جنگ»، گفت: بنده پژوهشگر جنگ هستم و حدود نه سال است که در این زمینه کار می‌کنم و یکسری خلأهایی را در کتاب‌ها و ادبیاتی که در این حوزه نوشته‌شده، دیده بودم. ما هیچ کتاب و حتی مقاله‌ای به‌صورت کوتاه در مجلات نداشتیم که به‌صورت علمی و منسجم به این موضوع بپردازد؛ بااینکه امام (ره) یکی از تصمیم‌گیرندگان جنگ در آن دوره هشت‌ساله بود ولی اشاره‌ای به این قضیه نشده و ما هیچ ورودی در کتاب‌ها به این قضیه نداشتیم و همین کنجکاوی ذهنی باعث شد تا این مسئله را مطرح کنم.
وی با بیان اینکه کتاب «بررسی مواضع نظامی امام خمینی (ره) در جنگ ایران و عراق» دیدگاه‌ها و نظریه‌های صاحب‌نظران را منعکس می‌کند، تصریح کرد: طبقه‌بندی از رسانه‌ها و صاحب‌نظران کرده‌ایم که این‌ها دسته‌بندی می‌شوند و هرکدام در مورد مدیریت نظامی امام (ره) دیدگاهی داشتند، بعضی این مدیریت را حداکثری دانستند و برخی این نظریه را قبول نداشتند و یا حداقلی می‌دانستند. رسانه‌های خارجی بعضاً مواضع منفی به مدیریت نظامی امام راحل داشتند. بعدازاینکه این نظریه‌ها جمع‌آوری شد، در فصل جداگانه‌ای مبتنی بر واقعیات تحلیل شده است.
نویسنده کتاب «بررسی مواضع نظامی امام خمینی (ره) در جنگ ایران و عراق» در خصوص سابقه همکاری خود با مرکز اسناد گفت: حدود هفت سال با مرکز همکاری می‌کنم، در سال‌های ۷۸ تا ۸۴ یکسری کتاب‌ها را برای مرکز تهیه می‌کردیم که با استفاده از مجموعه اسناد جنگ برای هر عملیات کتابچه‌هایی را استخراج می‌کردیم. در مجلات نگاه و سیاست دفاعی نیز، چندین مقاله را در ارتباط با مسائل مختلف جنگ نوشته‌ام.
