‭‭‭‭

کتاب «دیالکتیک منفی آدورنو» [Adorno's negative dialectic: philosophy and the possibility of critical rationality] نوشته برایان اوکانر [Brian O'Connor] با ترجمه آرام مسعودی از سوی نشر سیب سرخ روانه بازار کتاب شد. «گفتمانی» که این کتاب در علوم انسانی تبیین می‌کند از گونه بینامتنی است.

دیالکتیک منفی آدورنو» [Adorno's negative dialectic: philosophy and the possibility of critical rationality] نوشته برایان اوکانر [Brian O'Connor]

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا، این کتاب با نگاهی به اندیشه و فلسفه تئودور آدرنو به موضوع امکان عقلانیت انتقادی توجه نشان داده است. آرام مسعودی مترجم این اثر در همین زمینه با اشاره به اینکه اندیشه فلسفی آدورنو با جنبه‌های سیاسی و جامعه شناختی‌اش درآمیخته است، عنوان کرد: «گفتمانی» که این کتاب در علوم انسانی تبیین می‌کند از گونه بینامتنی است. در فرهنگ فلسفی استنفورد دو دیدگاه کلان درباره دیالکتیک شناسی منفی آمده است، دیدگاه نخست اندیشه سیمون جارویس را در میان می‌گذارد که معتقد است این اثر را دست‌ساییدن آدورنو با صورت‌بندی گونه‌ای «ماتریالیسم فلسفی» می‌شناساند؛ این صورت بندی تاریخی و انتقادی است؛ لیک جزم اندیشانه نیست. دیدگاه دوم نیز متعلق به اوکانر است که کتاب آدورنو را «فرانقد معرفت شناختی» می‌داند، به ویژه، فرانقد معرفت شناختیِ فلسفه‌های کانت و هگل. بر همین اساس به باور من کتاب اوکانر از بنیادهای فلسفیِ اندیشه‌های جامعه شناختی و سیاسی آدورنو سخن می‌گوید.

مسعودی افزود: مؤلف این اثر نگاهی انتقادی به این شاهکار آدورنو دارد. ازجمله نقدهای وی، نقد به «تجربه تنانی»، از دانش واژه‌های آدورنو، در فصل سوم است. همچنین در فصل پنجم، درمورد پاره‌ای از انتقادهای آدورنو به‌هایدگر دیدگاهی نقادانه دارد. از دیگر سو، در مقدمه مؤلف بر ترجمه فارسی، اوکانر تفسیر خود را زنده کننده نظریه انتقادی می‌داند. کوتاه سخن اینکه پس از حمله‌های منتقدانی چون یورگن‌هابرماس به آدورنو – مؤلف سخن از زنده کردن دیالکتیک شناسی منفی را درمی‌اندازد و هم هنگام نقد آن را. به سخن درست تر، اوکانر – از رهگذر نقد خویش به آدورنو – شاهکار وی را حیات دوباره بخشیده است.

وی درباره طیف مخاطبان این اثر نیز عنوان کرد: پاسخ: کتاب‌هایی ازاین دست،گمان نمی‌کنم «مخاطب خاص» داشته باشد. به بیان دیگر، در جایگاه خواننده چنین کتاب‌هایی، برآنم که نگارنده یا مترجم، از پیش، برای این مخاطبان نمی‌نگارد یا ترجمه نمی‌کند. گرچه ممکن است چنین کتاب‌هایی برای دانشجویان رشته فلسفه، فلسفه خواندگان و فلسفه پژوهان، تااندازه ای، آسان فهم تر باشد و برای «مخاطب عام» دیریاب و کوشش بیشتر آنان را در پی داشته باشد، به گمانم، «هرکسی از ظن خود» با کتاب یار و همراه تواند شد. شور خواندن، تشنگی آموختن و تب وتاب اندیشیدن را برای به دست گرفتن و درپیچیدن با درون مایه چنین کتاب‌هایی بسنده می‌دانم، چنان که خود بدین سان تجربه کرده‌ام.

انتشارات سیب سرخ این اثر را در 308 صفحه و با قیمت 53 هزار تومان منتشر کرده است.

................ هر روز با کتاب ...............

که واقعا هدفش نویسندگی باشد، امروز و فردا نمی‌کند... تازه‌کارها می‌خواهند همه حرف‌شان را در یک کتاب بزنند... روی مضمون متمرکز باشید... اگر در داستان‌تان به تفنگی آویزان به دیوار اشاره می‌کنید، تا پایان داستان، نباید بدون استفاده باقی بماند... بگذارید خواننده خود کشف کند... فکر نکنید داستان دروغ است... لزومی ندارد همه مخاطب اثر شما باشند... گول افسانه «یک‌‌شبه ثروتمند‌ شدن» را نخورید ...
ایده اولیه عموم آثارش در همین دوران پرآشوب جوانی به ذهنش خطور کرده است... در این دوران علم چنان جایگاهی دارد که ایدئولوژی‌های سیاسی چون مارکسیسم نیز می‌کوشند بیش از هر چیز خود را «علمی» نشان بدهند... نظریه‌پردازان مارکسیست به ما نمی‌گویند که اگرچه اتفاقی رخ دهد، می‌پذیرند که نظریه‌شان اشتباه بوده است... آنچه علم را از غیرعلم متمایز می‌کند، ابطال‌پذیری علم و ابطال‌ناپذیری غیرعلم است... جامعه‌ای نیز که در آن نقدپذیری رواج پیدا نکند، به‌معنای دقیق کلمه، نمی‌تواند سیاسی و آزاد قلمداد شود ...
جنگیدن با فرهنگ کار عبثی است... این برادران آریایی ما و برادران وایکینگ، مثل اینکه سحرخیزتر از ما بوده‌اند و رفته‌اند جاهای خوب دنیا مسکن کرده‌اند... ما همین چیزها را نداریم. کسی نداریم از ما انتقاد بکند... استالین با وجود اینکه خودش گرجی بود، می‌خواست در گرجستان نیز همه روسی حرف بزنند...من میرم رو میندازم پیش آقای خامنه‌ای، من برای خودم رو نینداخته‌ام برای تو و امثال تو میرم رو میندازم... به شرطی که شماها برگردید در مملکت خودتان خدمت کنید ...
رویدادهای سیاسی برای من از آن جهت جالبند که همچون سونامی قهرمان را با تمام ایده‌های شخصی و احساسات و غیره‌اش زیرورو می‌کنند... تاریخ اولا هدف ندارد، ثانیا پیشرفت ندارد. در تاریخ آن‌قدر بُردارها و جهت‌های گونه‌گون وجود دارد که همپوشانی دارند؛ برآیندِ این بُردارها به قدری از آنچه می‌خواستید دور است که تنها کار درست این است: سعی کنید از خود محافظت کنید... صلح را نخست در روح خود بپروران... همه آنچه به‌نظر من خارجی آمده بود، کاملا داخلی از آب درآمد ...
می‌دانم که این گردهمایی نویسندگان است برای سازماندهی مقاومت در برابر فاشیسم، اما من فقط یک حرف دارم که بزنم: سازماندهی نکنید. سازماندهی یعنی مرگ هنر. تنها چیزی که مهم است استقلال شخصی است... در دریافت رسمی روس‌ها، امنیت نظام اهمیت درجه‌ی اول دارد. منظور از امنیت هم صرفاً امنیت مرز‌ها نیست، بلکه چیزی است بسیار بغرنج‌تر که به آسانی نمی‌توان آن را توضیح داد... شهروندان خود را بیشتر شبیه شاگرد مدرسه می‌بینند ...