«قند پارسی»، شامل مجموعه‌ای از مقالات پروفسور نذیر احمد، از اساتید زبان و ادب فارسی در هند، به کوشش سیدحسن عباس منتشر شد.

قند پارسی پروفسور نذیر احمد

به گزارش کتاب نیوز به نقل از تسنیم، «قند پارسی»، شامل 18 مقاله از نذیر احمد، از پژوهشگران و صاحب‌نظران در حوزه زبان و ادبیات فارسی، در قلمرو ایران‌شناسی منتشر شده است. این اثر که از سوی موقوفات دکتر افشار با همکاری نشر سخن به چاپ رسیده است، شمه‌ای است از تلاش‌های این ایران‌دوست هندی در زمینه فرهنگ، ادب و تاریخ ایران.

در مقدمه‌ای بر این اثر با اشاره به چرایی انتشار این مجموعه به قلم زنده‌یاد ایرج افشار آمده است: شبه قاره هند از پایگاه‌های تاریخی زبان فارسی و از نخستین جایگاه‌های بررسی زبان و ادبیات فارسی در 150 سال پیش است. گروهی از ایرانشناسان انگلیسی در این سرزمین به آموختن فارسی پرداخته و در همانجا تحقیق و تجسس علمی را مرسوم ساخته و آثاری زیادی را در آن زمینه‌ها منتشر کرده‌اند. همچنین گروهی از دانشمندان مسلمان و هندو به دنبال آنها خدمات بسیار با ارزشی کرده و آثار زیادی چه به زبان‌های اردو، هندی، بنگالی و پنجابی و چه به انگلیسی و فارسی در همان ابواب برجا گذارده‌اند.

پژوهندگان ناموری چون محمد اسحق، هادی حسن، محمد اقبال(غیر از اقبال لاهوری شاعر)، سیدحسن، سیدعبدالله، حافظ محمود شیرانی، محمد شفیع لاهوری از آن زمره‌اند. پس از استقلال هند و پاکستان، دانشمندان زیادی از این دو کشور بیش از آنچه در پیش مرسوم بود، به تجسس در ادبیات و زبان فارسی پرداختند، مخصوصاً علاقه‌مندی خاصی به نوشته‌ها و آثاری نشان داده‌اند که در قدیم در شبه‌قاره به زبان فارسی تألیف شده و هریک از آنها پیوندهایی را با تاریخ و فرهنگ در هندوستان داراست. کشش و کوشش آنها از زمانی که دانشگاه تهران جوانان دانشجوی هند و پاکستان را به ایران فراخواند تا تحقیقات دوره‌های عالی و تحقیقی خود را در ایران ادامه بدهند، افزایش و گسترش یافت.

این اقدام مبارک از سال 1326 آغاز شد و از جمله دکتر نذیر احمد از دانشجویانی بود که به ایران آمد و پس از ختم تحصیلات به هندوستان بازگشت و بی‌وقفه به تحقیق و تجسیس علمی و تدریس دانشگاهی در زمینه زبان و ادبیات فارسی پرداخت و آثاری متنوع منتشر کرد که همه ارزشمند و در خور تحسین است. ...

از نذیر احمد حدود 500 مقاله در موضوعات مختلف از زبان و ادبیات فارسی و زبان‌شناسی گرفته تا خط و نقاشی و ... به یادگار مانده است. در «قند پارسی» تلاش شده تا مقالاتی از او که نشان‌دهنده میزان تسلط او بر زبان و ادبیات فارسی است، گردآوری و منتشر شده است.

«قند پارسی» شامل 18 مقاله در سه بخش است. بخش نخست کتاب، شش مقاله درباره زبان فارسی است. بخش دوم به چهار مقاله تاریخی اختصاص یافته و هشت مقاله بخش سوم در زمینه نسخه‌شناسی و نقد و معرفی چند متن کهن فارسی است. موضوعاتی چون ذال فارسی در چین، فرهنگ‌نویسی فارسی در هند و پاکستان، کلمۀ «دلیوار» در دیوان سراجی، مطالب تازه در آثار منظوم و منثور حکیم سنایی و نصیب اخوان مطهر در بخش «زبان فارسی» این اثر ارائه شده است.

در بخش «تاریخی» کتاب نیز مباحثی چون بدیع‌الزمان ترکوسیستانی، هیئت‌های سیاسی عادل‌شاهی به دربار شاه عباس، روابط سیاسی شاه عباس با شاهان قطب‌شاهیه و جهانگیر سمنانی سیداشرف مطرح شده و گردآورنده در بخش پایانی کتاب، مقالاتی درباره نسخه قدیمی مهم از دیوان حافظ، یادداشت‌های شخصی و تاریخی در کتاب الصیدنه بیرونی، آداب الحرب والشجاعه، درباره دو کتاب (احیاء علوم الدین ـ دستور الاخوان)، یکی از قدیم‌ترین شروح مخزن الاسرار نظامی و رساله معمای قاسم کاهی را در ذیل بخش نسخه‌شناسی ارائه کرده است.

پروفسور نذیر احمد را که کهن‌سال‌ترین استاد زبان و ادب فارسی در شبه قاره هند می‌نامند، از دوستداران فرهنگ ایرانی و زبان و ادب فارسی بود که آثار متعددی از او در این زمینه به یادگار مانده است. او در سال 1915 میلادی، در دهکده‌ای به نام «کولهی غریب» در استان اتراپرادش هند، در خانواده‌ای خوش‌نام و مذهبی به دنیا آمد. در سال 1950 با گذراندن رساله‌ای با عنوان «شعرای فارسی‌زبان عصر عادل‌شاه» به مدرک فوق‌دکتری در ادبیات فارسی دست یافت و در بین سال‌های 56ـ1955 برای تکمیل اطلاعات خود، در زبان و ادب فارسی، به ایران سفر نمود و از محضر استادانی چون سعید نفیسی، بدیع‌الزّمان فروزانفر، ذبیح‌الله صفا، پرویز ناتل خانلری و محمّد معین بهره‌ها برد و خود را برای رسالتی که در پیش داشت بیش‌ازپیش آماده کرد.

او درباره علاقه‌اش به زبان و ادب فارسی گفته بود: چون عشق و شوقِ مرا به زبان فارسی می‌دیدند، ظریفان به‌طعنه می‌گفتند: «فارسی بخوان، روغن بفروش». امّا، من با عزمی راسخ و اراده‌ای استوار به دنبال گمشده خود می‌گشتم که روح و روان مرا سیراب کند و این گم‌شده، چیزی نبود جز زبان و ادب فارسی.

بنیاد موقوفات افشار کتاب «قند پارسی» را در هزار و 100 نسخه و در 410 صفحه در دسترس علاقه‌مندان به مطالعه در قلمرو زبان و ادب فارسی قرار داده است.

................ هر روز با کتاب ...............

هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...
دی ماهی که گذشت، عمر وبلاگ نویسی من ۲۰ سال تمام شد... مهر سال ۸۸ وبلاگم برای اولین بار فیلتر شد... دی ماه سال ۹۱ دو یا سه هفته مانده به امتحانات پایان ترم اول مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه اخراج شدم... نه عضو دسته و گروهی بودم و هستم، نه بیانیه‌ای امضا کرده بودم، نه در تجمعی بودم. تنها آزارم! وبلاگ نویسی و فعالیت مدنی با اسم خودم و نه اسم مستعار بود... به اعتبار حافظه کوتاه مدتی که جامعه‌ی ایرانی از عوارض آن در طول تاریخ رنج برده است، باید همیشه خود را در معرض مرور گذشته قرار دهیم ...
هنگام خواندن، با نویسنده‌ای روبه رو می‌شوید که به آنچه می‌گوید عمل می‌کند و مصداق «عالِمِ عامل» است نه زنبور بی‌عسل... پس از ارائه تعریفی جذاب از نویسنده، به عنوان «کسی که نوشتن برای او آسان است (ص17)»، پنج پایه نویسندگی، به زعم نویسنده کتاب، این گونه تعریف و تشریح می‌شوند: 1. ذوق و استعداد درونی 2. تجربه 3. مطالعات روزآمد و پراکنده 4. دانش و تخصص و 5. مخاطب شناسی. ...