دومین چاپ کتاب «ماتریس زیبایی» اثر بهمن بازرگانی پس از گذشت ۱۷ سال از چاپ نخست، منتشر شد. طرح ایده هیپنوتیزم شدگی در مواجهه با زیبایی از ابداعات مطرح شده در این کتاب است.

ماتریس زیبایی» اثر بهمن بازرگانی

به گزارش مهر، نشر اختران دومین چاپ کتاب «ماتریس زیبایی؛ پست مدرنیسم و زیبایی: رساله‌ای در رابطه بین حالات وجود آدمی و کانون‌های جاذبه زیبایی شناختی» اثر بهمن بازرگانی را با شمارگان ۶۰۰ نسخه، ۲۳۲ صفحه و بهای ۳۰ هزار تومان منتشر کرد.

این کتاب مدت‌ها نایاب بود و علاقه‌مندان و دانشجویان فلسفه هنر از چاپ‌های غیرقانونی و افست آن استفاده می‌کردند. چاپ نخست این کتاب در سال ۱۳۸۱ (۱۷ سال پیش) با شمارگان سه هزار و ۳۰۰ نسخه و بهای ۱۹۰۰ تومان منتشر شده بود.

«ماتریس زیبایی» یکی از نخستین منابعی است که به قلم پژوهشگران ایرانی درباره مطالعات زیبایی شناختی در اندیشه پسامدرن نوشته است. این کتاب رساله‌ای است درباره حالات وجودی آدمی و کانون‌های جاذبه زیباشناختی. بازرگانی در این کتاب فارغ از نگاه اهالی آکادمی به موضوع و مساله «پست مدرن» سعی در طراحی لگویی کرده تا بر اساس آن بتواند تحولات زیبایی را درک و پیشبینی کند.

بازرگانی با بحث پیرامون انواع فضاهای جدید در وضعیت پست مدرن، هر فضا را دارای یک منطقه کانونی می‌داند که برخی از حالات وجودی آدمی در آن رویت می‌شوند و هرچه آدمی از این کانون دور و به کرانه‌های آن نزدیک شود در وجودش دگرگونی‌هایی حاصل می‌شود. بحث درباره نحوه پیدایش این فضاهای نوین از جمله کارهای ویژه نویسنده در این کتاب است.

منظور از فضا در این کتاب یک میدان جاذبه است که به سان یک فضا در پیرامون یک کانون جاذبه زیبایی شناختی تشکیل می‌شود. در کرانه‌های فضاها قدرت جاذبه کانونی، زیبایی ضعیف می‌شود. بازرگانی در این پارادایم منطقه خالی بین دو فضا را که فاقد نیروی جاذبه است، منطقه بین الفضایی نامیده که از آن تعبیر به «وضعیت پست مدرن» شده است.

به طور کل می‌توان گفت که دغدغه اصلی بازرگانی در این کتاب مساله «شیفتگی» است و نه خود زیبایی و این شیفتگی بر اثر زیبایی بوجود می‌آید و مفهومی مهم در حوزه دانش استتیک یا فلسفه هنر است. وقتی محسور یک ایده زیبا می‌شود انگار ذهنش هیپنوتیزم شده و دیگر به چیزی فکر نمی‌کند. طرح ایده هیپنوتیزم شدگی در مواجهه با زیبایی از ابداعات بهمن بازرگانی است.

کتاب ۶ فصل دارد که عناوین آنها به ترتیب از این قرار است: «اصطلاحات، تعاریف، کلیات»، «فضای پست هدونی[شهوت انگیز]»، «فضای فروکاهنده»، «فضای حلقوی»، «فضای جاودانگی» و «جاودانگی میرا».

................ هر روز با کتاب ...............

هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...
دی ماهی که گذشت، عمر وبلاگ نویسی من ۲۰ سال تمام شد... مهر سال ۸۸ وبلاگم برای اولین بار فیلتر شد... دی ماه سال ۹۱ دو یا سه هفته مانده به امتحانات پایان ترم اول مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه اخراج شدم... نه عضو دسته و گروهی بودم و هستم، نه بیانیه‌ای امضا کرده بودم، نه در تجمعی بودم. تنها آزارم! وبلاگ نویسی و فعالیت مدنی با اسم خودم و نه اسم مستعار بود... به اعتبار حافظه کوتاه مدتی که جامعه‌ی ایرانی از عوارض آن در طول تاریخ رنج برده است، باید همیشه خود را در معرض مرور گذشته قرار دهیم ...
هنگام خواندن، با نویسنده‌ای روبه رو می‌شوید که به آنچه می‌گوید عمل می‌کند و مصداق «عالِمِ عامل» است نه زنبور بی‌عسل... پس از ارائه تعریفی جذاب از نویسنده، به عنوان «کسی که نوشتن برای او آسان است (ص17)»، پنج پایه نویسندگی، به زعم نویسنده کتاب، این گونه تعریف و تشریح می‌شوند: 1. ذوق و استعداد درونی 2. تجربه 3. مطالعات روزآمد و پراکنده 4. دانش و تخصص و 5. مخاطب شناسی. ...