ایرنا- بازخوانی اندیشه ژِیژک به قلم شان شیهان [Sean Sheehan] به بسیاری از علاقه‌مندان فلسفه کمک می‌کند تا ابعاد کمتر شناخته شده از اندیشه و دیدگاه این نظریه‌پرداز معاصر آشنا شوند.

ژیژک [Zizek : a guide for the perplexed] شان شیهان

اسلاوی ژیژک (Slavoj Žižek) فیلسوف، نظریه‌پرداز، جامعه‌شناس و منتقد فرهنگی است که در سال ۱۹۴۹ در اسلوونی متولد شد و دکتری فلسفه خود را از دانشگاه لیوبلیانا، شهر زادگاهش دریافت کرد. وی مدیر بین‌المللی مؤسسه‌ علوم انسانی برکبک در دانشگاه لندن و استاد دانشگاه لیوبلیانا است و علاوه بر آن در دانشگاه‌های اروپایی و امریکایی بسیاری چون کلمبیا، پنسیلوانیا، نیویورک، میشیگان، مینه‌سوتا و پاریس به تدریس پرداخته است. ژیژک در حوزه‌های بسیاری از سینما و موسیقی گرفته تا تاریخ و فلسفه و روان‌پزشکی، نظریاتی دارد و آثاری نوشته است، او در بیست سال اخیر در بیش از ۴۰۰ کنفرانس بین‌المللی در حوزه‌ فلسفه و جامعه‌شناسی در سراسر جهان شرکت داشته و بیش از سی‌ عنوان کتاب از وی منتشر شده است.

کتاب ژیژک [Zizek : a guide for the perplexed] ، نوشته شان شیهان به ابعاد کمتر دیده شده از تفکر او می‌پردازد، فصل نخست این کتاب درباره چهره اجتماعی است و فصل دوم به تحلیل نظریه‌های روانشناسی ژیژک و اثرگذاری لاکان بر او می‌پردازد، از موضوعات مهم این فصل که در نظریات ژیژک اثرگذار بوده اند می توان به عناوینی چونی سوژه، ابژه، مرگ، ایدئولوژی و مواردی از این دست اشاره کرد.

در فصل سوم که به ژیژک و ایدئالیسم آلمانی اختصاص دارد، نویسنده به تحلیل خوانش ژیژک از کانت، هگل و شلینگ می‌پردازد و نگرش هستی‌شناسی ژیژک را معرفی می‌کند. فصل چهارم نیز بررسی گرایشات چپ‌گرایانه ژیژک و ارتباط او با کمونیستم است.

اما مهم‌ترین بخش این کتاب، فصل ششم و پایانی است که به بررسی و بازخوانی آثار ژیژک اختصاص دارد و مقالات، کتاب‌ها و نقدهای او را از سال ۱۹۸۹ تا ۲۰۱۰ بررسی کرده است.

کتاب ژیژک نوشته شان شیهان را محمدزمان زمانی به فارسی ترجمه کرده و در مجموعه راهنمای سرگشتگان، توسط شرکت انتشارات علمی و فرهنگی در ۲۵۹ صفحه به مخاطبان عرضه شده است.

................ هر روز با کتاب ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...