کتاب «رشت گردی» نوشته روزبه خلیق معینی توسط انتشارات ناسنگ در دسترس مخاطبان قرار گرفت.
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ: رشت یکی از پرجمعیت‌ترین شهرهای شمال ایران در بین سه استان‌های ساحلی دریای خزر محسوب می‌شود. تابستان‌های شرجی و گرم و زمستان‌های مرطوب از بارزترین ویژگی‌های آب‌وهوایی این شهر است. هوای رشت تقریباً در ۸ ماه سال بارانی است و بی‌سبب نیست که به شهر باران‌های نقره‌ای شهرت دارد.
رشت در فصول مختلف سال به خصوص ایام عید میزبان جمعیت کثیری از گردشگران است. جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و انسانی متعدد رشت را به محبوب‌ترین مقصد مسافران و گردشگران تبدیل کرده‌است.
اواخر اسفند سال گذشته (۱۳۹۸) کتاب «رشت‌گردی» به قلم روزبه خلیق معینی در ۱۲۶ صفحه و بهای ۴۰ هزار تومان توسط انتشارات ناسنگ منتشر شد. نویسنده در این کتاب به معرفی شهر توریستی-تاریخی رشت می‌پردازد. شرح مختصری از محلات قدیم و جدید رشت، مکان‌های دیدنی شهر، ۷ مسیر گردشگری و پیاده‌روی یک ساعته در بافت قدیمی این شهر و یک مسیر پیشنهادی نیم‌روزه که مناسب پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری است از مباحث عمده این کتاب است. در بخش بافت مرکزی نیز نویسنده یک مسیر مناسب تفریح با ماشین را پیشنهاد می‌کند، چرا که در این مسیر امکان پیاده روی وجود ندارد.
خلیق معینی درباره جاذبه‌های دیدنی و گردشگری مختلف رشت به مهر گفت: رشت از تنوع بالای مکان‌های دیدنی برخوردار است. یکی از بزرگترین بازارهای شهری شمال کشور بازار مرکزی رشت است که به صورت روباز فعالیت می‌کند. از این بازار تا اواخر دوره قاجار و پهلوی اول صادرات انجام می‌شد. امروزه نیز اغلب وسایل روزمره به فروش می‌رود. هر ساله نیز افراد زیادی از استان‌های همجوار برای خرید به این بازار مراجعه می‌کنند.
وی افزود: از دیگر مراکز تاریخی و دیدنی رشت می‌توان مجموع ساختمان‌های شهرداری رشت شامل ساختمان شهرداری، ساختمان هتل ایران و ساختمان کتابخانه ملی را نام برد. این بناها با وجود قدمت بالا همچنان فعال هستند. ساختمان مریض‌خانه که قدمتی بالای ۱۰۰ سال دارد در یک دوره محل استانداری گیلان بوده است.
خلیق معینی ادامه داد: علاوه بر این‌ها سال ۱۳۰۴ بخشنامه‌ای از سوی شهرداری صادر شد که دو طرف ساختمان‌های خیابان امام‌خمینی باید به شکل متقارن و در دو طبقه ساخته شوند. در محله ساغری‌سازان، مسجدی وجود دارد که گلدسته‌های آن معروف است. این گلدسته‌ها در سال ۱۳۶۹ به دلیل زلزله تخریب و در سال گذشته مرمت و بازسازی شد. همچنین در این محله حمام حاجی نیز معروف است که در سردر حمام کاشی‌کاری نبرد رستم با دیوسپید که قدمت آن بالای ۱۰۰ سال است به چشم می‌خورد. ساغری به نعلین روحانیون گفته می‌شد و این محله رشت محله نعلین سازان بود.
این فعال حوزه گردشگری در بخش دیگری از این گفتوگو به چند مکان تاریخی و دیدنی دیگر از جمله مقبره و خانه میرزا کوچک‌خان جنگلی اشاره کرد: مقبره میرزا کوچک‌خان جنگلی در محله استادسرا و خانه قدیمی او نیز در محله سلیمان‌داراب واقع شده است. علاوه بر این از پارک‌ها و بوستان‌های دیدنی داخل شهر می‌توان باغ محتشم، باغ سالار مشکات و بوستان مفاخر نام برد. تالاب‌عینک نیز که بزرگترین تالاب درون‌شهری کشور است مکانی مناسب برای پیاده‌روی و ورزش است. به دلیل دید از بالا توسط عکس‌های ماهواره‌ای این مکان به تالاب عینک نامگذاری شده است.
خلیق معینی همچنین به صنایع دستی رشت که یکی از جذاب‌ترین مؤلفه‌های این شهر برای گردشگران است اشاره کرد و گفت: رشتی‌دوزی یکی از صنایع دستی رشت است که توسط نخ ابریشم روی پارچه، آستین لباس و روپوش به عنوان زینت دوخته می‌شود. از دیگر صنایع دستی می‌شود سفره‌های حصیری، قاشق چوبی، گمج (نوعی ظرف سفالی) و از سیر و زیتون به عنوان سوغات خوراکی این شهر نام برد.
وی در ادامه به شهرت رشت به عنوان شهر غذا نیز پرداخت: رشت به عنوان شهر خلاق خوراک شناسی از میان پنج شهر خلاق جهان به سال ۱۳۹۴ ثبت یونسکو شد. تنوع غذایی این شهر ۱۷۰ نوع است که معروفترین آنها کباب ترش، کباب گمجی، خوتکا فسنجان، اناربیچ و ترشه شامی است.
این نویسنده با اشاره به این نکته که همه این اطلاعات در کتاب «رشت گردی» به صورت کامل درج شده است، گفت: از سال ۱۳۹۴ سه شنبه‌های هر هفته در مسیرهای متفاوت برنامه‌هایی رایگان را در حوزه رشت‌گردی برگزار می‌کنم. بخش تاریخی این کتاب حاصل مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی است. مسیرهای گردشگری که در این کتاب معرفی شده‌اند حاصل تحقیقات میدانی بسیار و گفتوگو با افراد بومی و محلی است. با بیان این مسیرها به نظرم توانستم حس رشت را به محتوای کتاب منتقل کنم.
رشت و گردشگری
این محقق و فعال حوزه گردشگری در بخش دیگری از این گفتوگو به تاریخ رشت و مهم‌ترین وقایع و رویدادهای آن اشاره کرد: ما در این شهر آثاری ۸۰۰ ساله داریم. نام رشت نیز از سال ۳۷۵ ه. ق در منابع کهن با نام «رَشد» یاد شده و در برهه‌های مختلف زمانی نیز به این نام اشاره می‌شود. در دوره صفویه تا اواخر دوره قاجار، رشت به دلیل ملوک‌الطوایفی اداره شدن به دروازه اروپا معروف بود. در آن زمان وقتی فردی به حج مشرف می‌شد ابتدا از مسیر قدیمی قزوین-رشت به رشت می‌آمد و سپس از آنجا به پیربازار و پس از آن به وسیله قایق به انزلی می‌رفت.
وی افزود: رشت اغلب حکام محلی داشته است. پیش از دوره صفویه، فومن در غرب و لاهیجان در شرق به عنوان مرکز گیلان شناخته می‌شدند. در دوره صفوی، به دستور شاه طهماسب رشت به مرکزیت استان گیلان انتخاب شد. همچنین این شهر به «شهر جشنواره‌ها» شناخته می‌شود و هرساله در استان گیلان دوازدهم دی‌ماه جشنواره‌هایی برگزار می‌شود. این جشنواره‌ها معمولاً شامل نمایش غذاها و لباس‌های محلی است. جشنواره تئاتر نیز هر ساله با ۲۰ برنامه اجرا می‌شود. سال گذشته شرکت‌کنندگان با ارائه حدود ۱۵۰ گاری کبابی و انواع کباب‌های دیگر در محوطه ساختمان شهرداری در این جشنواره شرکت کردند که همزمان جشنواره کدوحلوایی نیز به همراه آن برگزار شد.
خلیق معینی درباره شغل قالب مردم رشت گفت: به دلیل اینکه استان گیلان همواره به عنوان استان کشاورزی شناخته می‌شده است، تقریباً تا دهه ۵۰ اکثر مردم کشاورز بودند. پس از تأسیس شهر صنعتی و کارخانه‌های متعدد در رشت، صنعت مقداری رشد کرد. پس از بارش برف سنگین حدود ۵ متر به سال ۱۳۸۳ بسیاری از کارخانه‌ها از رده خارج شدند و نتوانستند به فعالیت خود ادامه دهند. افزون بر این‌ها با توجه به ویژگی مهاجرپذیر بودن، پس از زلزله سال ۱۳۶۹ شهرستان رودبار، بسیاری از مردم به رشت آمدند. دهه ۷۰ نیز برخی مردم اردبیل و خلخال هم به رشت مهاجرت کردند و پس از آن ساخت‌وساز ساختمانی و مشاغل خدماتی مانند رستوران‌ها و بوتیک‌ها گسترش یافت.
نویسنده «رشت گردی» معتقد است که تغییر ساعت راه‌آهن تهران-رشت می‌تواند عامل مؤثری در جذب بیشتر گردشگر به این شهر باشد. وی در توضیح این ایده گفت: به نظر من در ماه‌های آینده و پس از اتمام دوران بیماری کرونا تغییر ساعت راه‌آهن رشت می‌تواند در جذب گردشگر کمک زیادی کند. حال حاضر قطار از مقصد تهران ساعت ۸ صبح حرکت کرده و ۱۳:۳۰ دقیقه به رشت می‌رسد. در مسیر برگشت نیز رشت را ساعت ۱۶:۳۰ ترک می‌کند تا به زمان ۲۲ به تهران برسد. با توجه به صحبت‌های صورت گرفته امیدواریم ساعت حرکت قطار تغییر یابد تا گردشگران فرصت گشت در داخل شهر و استفاده از غذاهای محلی داشته باشند. این تغییر می‌تواند نقش کلیدی در توسعه گردشگری رشت داشته باشد. علاوه بر آن برنامه‌هایی نیز هستند که خود سازمان‌ها باید برگزارکننده باشند تا با استفاده از غذاهای رشت بتوان گامی مؤثر در جذب گردشگر برداشت.
به گفته خلیق معینی کتاب «رشت‌گردی» قرار بود این کتاب در ایام نوروز در اختیار مسافران و گردشگران قرار بگیرد اما با شرایط پیش‌آمده کرونا متأسفانه این برنامه اجرا نشد.
