کتاب «اندیشه سیاسی شیخ عبدالکریم زنجانی» نوشته یوسف‌ خان‌محمدی و تهیه شده توسط پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی، از سوی موسسه بوستان کتاب تجدید چاپ شد.

به گزارش ایبنا، این اثر، برای نخستین‌بار ضمن بررسی مبانی فکری شیخ عبدالکریم زنجانی و نیز فعالیت‌های سیاسی‌اش در جهان اسلام، خواننده را با تفکر سیاسی او آشنا می‌سازد.

بر اساس مطالب کتاب، یکی از علل انحطاط مسلمانان و توسعه‌نیافتگی جهان اسلام، وجود اختلاف مذهبی و تشتت در بین آنهاست. رفع یا کم‌رنگ کردن این اختلاف‌ها از دغدغه‌های اندیشمندان مسلمان نظیر شیخ عبدالکریم زنجانی بوده است. زنجانی علاوه بر مرجعیت دینی شیعیان، استاد فلسفه اسلامی در نجف اشرف و آشنا به مبانی فلسفه غرب بود. در اندیشه شیخ عبدالکریم زنجانی، عمده‌ترین علت انحطاط مسلمانان، اختلافات مذهبی است و برای غلبه بر مشکلات جهان اسلام باید به اسلام اصیل برگشت و به تعالیم آن عمل کرد. بررسی اندیشه زنجانی درباره حکومت اسلامی، اقتصاد و اخلاق اسلامی، هم در فهم نظریه علمای شیعه درباره مسائل معاصر و حکومت اسلامی در دوره غیبت مفید است و هم از نتایج تحقیقات او می‌توان در بررسی مسائل و مشکلات نظام جمهوری اسلامی ایران بهره برد. پرسش اصلی اثر حاضر این است که مبانی نظری و اجتماعی اندیشه سیاسی زنجانی چیست و مولفه‌های اندیشه سیاسی وی کدام است.

در تبیین و پاسخ به این سوال، می‌توان گفت که اندیشه و عمل سیاسی شیخ عبدالکریم زنجانی، متاثر از مبانی فکری اسلامی و از نوع اصلاحی و در پی سامان‌بخشی به جهان اسلام از طریق احیای اندیشه سیاسی اسلام و تشکیل حکومت اسلامی بوده است. او براساس مبانی عقلانی، معتقد به ولایت سیاسی فقهاست، هر چند دلایل نقلی را بر این امر کافی نمی‌داند.

شیخ عبدالکریم زنجانی در تاریخ هشتم رمضان 1304 قمری در باردوق آقاجی، از روستاهای زنجان، در خانواده‌ای اهل فضیلت و علم به دنیا آمد و در شب چهارشنبه هفدهم جمادی‌الثانی 1388 هجری قمری مطابق با هجدهم شهریور 1347 هجری شمسی، در شهر نجف اشرف رحلت کرد. جد اعلای پدری او از علمای عرب اهل نجف بود که در مسافرت به مشهد مقدس به درخواست مردم در شهر زنجان مقیم شد و جد مادری او سیدمحمد مجتهد، امام جمعه زنجان بود. جد و پدر او نیز از علمای طراز اول زنجان بودند.

زنجانی تحصیلات ابتدایی و بخشی از دروس حوزوی را در زنجان گذراند و برای ادامه تحصیل به شهر تهران و سپس نجف اشرف روانه شد. او در علوم معقول و منقول تبحر وافری یافت و از مراجع زمان و اساتیدش اجازه اجتهاد گرفت.

نکته شایان ذکر، بیان موقعیت سیاسی و علمی زنجان در دوره قاجاریه است. شهر زنجان به دلیل قرار گرفتن در مسیر پایتخت به اروپا و نیز پایتخت دوم و مرکز استقرار نایب‌السلطنه یعنی تبریز، در تحولات سیاسی اجتماعی ایران نقش موثری داشت و نیز حوزه علمیه‌اش از رونق زیادی برخوردار بود؛ همین عامل زمینه تامل و تفکر زنجانی در مسائل سیاسی و اجتماعی را بیشتر فراهم ساخت.

شیخ عبدالکریم در فقه، اصول، کلام، فلسفه و دیگر علوم اسلامی بیش از 70 جلد کتاب تالیف کرده که اکثر آنها منتشر شده است.

کتاب حاضر در پنج فصل و یک خاتمه سامان یافته است که عناوین فصول پنجگانه آن از این قرارند: زمینه‌های تکوین شخصیت سیاسی، مبانی اندیشه سیاسی زنجانی، جامعه سیاسی مطلوب، معضلات و مشکلات جهان اسلام، در جست‌وجوی خروج از انحطاط.

در انتهای این اثر، نمایه‌ای از آیات، روایات و اعلام نیز درج شده است.

چاپ سوم کتاب «اندیشه سیاسی شیخ عبدالکریم زنجانی» در شمارگان 1000 نسخه، 236 صفحه و بهای 47000 ریال راهی بازار نشر شد.

در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...
مهم نیست تا چه حد دور و برِ کسی شلوغ است و با آدم‌ها –و در بعضی موارد حیوان‌ها- در تماس است، بلکه مهم احساسی است که آن شخص از روابطش با دیگران تجربه می‌کند... طرفِ شما قبل از اینکه با هم آشنا شوید زندگی خودش را داشته، که نمی‌شود انتظار داشت در زندگی‌اش با شما چنان مستحیل شود که هیچ رد و اثر و خاطره‌ای از آن گذشته باقی نماند ...