جامعه‌شناسی مد ذیل جامعه‌شناسی فرهنگ | ایبنا 


ویرایش سوم کتاب «جامعه‌شناسی مد» [Fashion-ology: Fashion Studies in the Postmodern Digital Era] با زیرعنوان جدید مطالعات مد در عصر دیجیتال پست‌مدرن نوشته یونیا کاوامورا [Yuniya Kawamura] با ترجمه صدیقه نایفی انگیزه یادداشتی درباره این کتاب شد.

«جامعه‌شناسی مد» [Fashion-ology: Fashion Studies in the Postmodern Digital Era] مطالعات مد در عصر دیجیتال پست‌مدرن نوشته یونیا کاوامورا [Yuniya Kawamura]

از نظر بسیاری از کارشناسان مد و شاخه طراحی لباس این رشته نه تنها در تمام دنیا بلکه در ایران هم طرفداران ویژه خود را دارد. افزایش میزان کتاب‌هایی که در زمینه مد در ده سال اخیر در ایران به چاپ رسیده است گویای این مطلب است. تأثیری که مد می‌تواند بر جامعه پیرامون ما داشته باشد و بالعکس از منظر جامعه‌شناسان و هنرمندان این شاخه همواره مورد توجه بوده است.

از این رو پس از انتشار ویرایش نخست کتاب «جامعه‌شناسی مد» به زبان انگلیسی در فرصتی کوتاه کتاب به زبان‌های ایتالیایی، سوئدی، روسی، چینی، ترکی، کرهای و فارسی ترجمه شد و مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت.

نویسنده کتاب «جامعه‌شناسی مد» یونیا کاوامورا استاد جامعه‌شناسی مؤسسه فناوری مد در ایالات متحده در سال ۲۰۲۴ ویرایش سوم کتاب خود را همراه با تجدیدنظر و فصل‌هایی جدید و قابل‌توجه ارائه کرد.

در این ویرایش فصل‌هایی متناسب با عصر دیجیتال پست‌مدرن، فناوری‌های روز، خرده‌فرهنگ‌های جوانان، دغدغه‌های زیست‌محیطی و تغییرات سیاست‌های جهانی به کتاب افزوده شده است. در همین راستا، ویرایش جدید کتاب به زبان فارسی نیز ترجمه شده، توسط انتشارات سروش در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.

با نگاهی گذرا به کتاب «جامعه‌شناسی مد» یا همان مدشناسی، در می‌یابیم نویسنده مد را ذیل جامعه‌شناسی فرهنگ تلقی می‌کند و ضمن ارائۀ چکیده‌ای از آراء جامعه‌شناسان کلاسیک و معاصر و نظریه‌های مرتبط با مد، به تشریح فرآیندهای تولید، مهار و انتشار مد و چگونگی عملکرد نظام مد در سطوح گوناگون می‌پردازد.

کتاب «جامعه‌شناسی مد» با آغاز از مبانی و پرداختن به ریشه‌شناسی، خاستگاه و موافقان و مخالفان مد و مرور مباحث، مسائل و دیدگاه‌های کلیدی مطالعات جامعه‌شناختی مد، کاوشی کامل و تصویری کمابیش جامع از این پدیده ارائه می‌کند.

شاید در نگاه اول به این نتیجه برسیم که این کتاب بیشتر به علم جامعه‌شناسی می‌پردازد تا هنر مد اما نویسنده با اختصاص فصلی به اسطورۀ مد و نظام پشتیبان آن به تشریح رویکردهای گوناگون نسبت به نظام مد می‌پردازد و توضیح می‌دهد چگونه تولید مد برآمده از فعالیتی نظام‌مند و گروهی و نه خلاقیتی فردی است. ضمن آنکه در فصل‌های دیگر کتاب به تفصیل به نظام‌ستاره‌سازی طراحان، مصرف‌کنندگان و شخصیت‌سازی مد توجه می‌کند و نظریه‌های انتشار مد را مورد بررسی قرار می‌دهد.

ویرایش جدید کتاب دارای تغییراتی جدی و فصل‌هایی نو نظیر پایداری بوم‌شناختی و اجتماعی در مد، تغییرات و تنوع دورنمای نظام مد و افزونه‌هایی چون محیط‌زیست، خرده‌فرهنگ‌ها، فراجهان (metaverse)، فناوری، فضای مجازی و رسانه‌ها و ارتباط آن‌ها با پدیدۀ مد است که بر غنای آن می‌افزاید.

ضمن آنکه این ویرایش دارای فصلی ضمیمه و جداگانه با عنوان "راهنمای عملی تحقیقات جامعه‌شناختی در مد و لباس" است و از این منظر می‌توان کتاب را راهنمایی برای تحقیقات جامعه‌شناختی و مطالعات مد نیز به‌شمار آورد که خواندن آن برای علاقه‌مندان و دانشجویان مرتبط با مباحث مد، جامعه‌شناسی، انسان‌شناسی و مطالعات فرهنگ و هنر اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد.

این کتاب به پرسش‌هایی نظیر اینکه مد چیست؟ چگونه ایجاد می‌شود و به حیات خود در جامعه ادامه می‌دهد؟ اجزاء سازندۀ نظام مد کدامند و چگونه عمل می‌کنند؟ نقش طراحان در نظام مد چیست؟ چگونه طراحان به مفهوم مد شخصیت می‌بخشند؟ نظریه‌های انتشار مد کدامند؟ نقش تبلیغات در نظام مد چیست؟ پذیرش و مصرف در نظام مد چه جایگاهی دارد؟ مصرف‌کنندگان دنیای مدرن و پست‌مدرن چه ویژگی‌هایی دارند و چگونه بر نظام مد تأثیر می‌گذارند؟ تأثیر خرده‌فرهنگ‌ها بر نظام مد چگونه است؟ منظور از مد پایدار و پایداری اجتماعی و بوم‌شناختی در مد چیست؟ چگونه فناوری‌های جدید نظام مد را تحت‌تأثیر قرار داده است؟ و بسیاری پرسش‌های کلیدی دیگر درباره پدیدۀ مد پاسخ می‌دهد.

پس اگر شما هم یکی از علاقه‌مندان و طرفداران مد هستید و به‌دنبال پاسخ پرسش‌هایی که درباره جامعه‌شناسی و مد مطرح شد می‌گردید مطالعه این کتاب را به شما پیشنهاد می‌کنم.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...