جلد اول کتاب یادداشت‌های روزانه جلال آل احمد (۱۳۰۲ ـ ۱۳۴۸) به کوشش محمدحسین دانایی توسط انتشارات اطلاعات منتشر شد.

یادداشت‌های روزانه جلال آل احمد محمدحسین دانایی

به گزارش کتاب نیوز به نقل از اطلاعات آنلاین، این روزنوشت ها از ۱۸ مرداد ۱۳۳۴ تا ۱۸ آذر ۱۳۳۷ را شامل می شود.

جلال آل‌احمد نقش ممتازی در شکل‌گیری ادبیات متعهد ایران در سال‌های پایانی عمر خود و حتی دهه‌ها پس از درگذشتش دارد. او در زندگانی کوتاه خویش فضاهای متفاوتی را تجربه کرد: از نظریات نوگرایانه و نگاه نقادانه به مذهب تا فعالیت‌های سیاسی و همکاری با احزاب در دهه‌های بیست تا چهل شمسی و نیز ایفای نقش در تحولات فکری و فرهنگی جامعه. در بررسی سیر تحولات فکری و فرهنگی آل‌احمد به این واقعیت پی می‌بریم که ما با یک«جلال» روبه‌رو نیستیم. نه می‌توان و نه باید جلال آل‌احمد را در یک ساحت معرفی و خلاصه کرد.

تجسم این ویژگی‌ها در یادداشت‌های روزانه او نمایان‌تر است و از لابلای این دست‌نوشته‌ها می‌توان ویژگی‌های شخصیتی جلال را بهتر شناخت. آل­ احمد در جایی از این روزنوشت‌ها، یادداشت‌هایش را پناهگاهی برای حرف‌هایش می‌داند و در جایی دیگر تأکید کرده‌ که آثار باقیمانده از او از جمله یادداشت‌ها و سفرنامه‌ها با نظر بازماندگانش چاپ شود.

یادداشت‌های روزانه در عین حال روایتگر فضای روشنفکری دهه چهل و مناسبات کنشگران فرهنگ و هنردر آن دوران است که می‌توان به عنوان یک سند تاریخی به آن نگریست.

پس از ارزیابی اصالت اثر و صحت انتساب دست‌نوشته‌ها به جلال که کپی نسخه‌ای از جلد اول آن دراختیار انتشارات اطلاعات قرار گرفت، نسبت به انتشار این مجموعه مبادرت به عمل آمد. ذکر این نکته ضروری است که بخش‌هایی از جلد اول کتاب، پیش از این به مناسبت صدمین سال تولد جلال آل‌احمد، به صورت پاورقی در روزنامه اطلاعات از شهریور ۱۴۰۲ تا اردیبهشت ۱۴۰۳ منتشر شد و مورد استقبال اهالی فرهنگ وادب و خوانندگان گرامی قرار گرفت.

جلد اول یادداشت های روزانه جلال آل احمد در ۵۱۲ صفحه و قیمت ۴۰۰ هزار تومان از سوی انتشارات اطلاعات چاپ و روزانه بازار نشر شده است.

................ هر روز با کتاب ...............

بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...
صدای من یک خیشِ کج بود، معوج، که به درون خاک فرومی‌رفت فقط تا آن را عقیم، ویران، و نابود کند... هرگاه پدرم با مشکلی در زمین روبه‌رو می‌شد، روی زمین دراز می‌کشید و گوشش را به آنچه در عمق خاک بود می‌سپرد... مثل پزشکی که به ضربان قلب گوش می‌دهد... دو خواهر در دل سرزمین‌های دورافتاده باهیا، آنها دنیایی از قحطی و استثمار، قدرت و خشونت‌های وحشتناک را تجربه می‌کنند ...
احمد کسروی به‌عنوان روشنفکری مدافع مشروطه و منتقد سرسخت باورهای سنتی ازجمله مخالفان رمان و نشر و ترجمه آن در ایران بود. او رمان را باعث انحطاط اخلاقی و اعتیاد جامعه به سرگرمی و مایه سوق به آزادی‌های مذموم می‌پنداشت... فاطمه سیاح در همان زمان در یادداشتی با عنوان «کیفیت رمان» به نقد او پرداخت: ... آثار کسانی چون چارلز دیکنز، ویکتور هوگو و آناتول فرانس از ارزش‌های والای اخلاقی دفاع می‌کنند و در بروز اصلاحات اجتماعی نیز موثر بوده‌اند ...
داستان در زاگرب آغاز می‌شود؛ جایی که وکیل قهرمان داستان، در یک مهمانی شام که در خانه یک سرمایه‌دار برجسته و بانفوذ، یعنی «مدیرکل»، برگزار شده است... مدیرکل از کشتن چهار مرد که به زمینش تجاوز کرده بودند، صحبت می‌کند... دیگر مهمانان سکوت می‌کنند، اما وکیل که دیگر قادر به تحمل بی‌اخلاقی و جنایت نیست، این اقدام را «جنایت» و «جنون اخلاقی» می‌نامد؛ مدیرکل که از این انتقاد خشمگین شده، تهدید می‌کند که وکیل باید مانند همان چهار مرد «مثل یک سگ» کشته شود ...
معلمی بازنشسته که سال‌های‌سال از مرگ همسرش جانکارلو می‌گذرد. او در غیاب دو فرزندش، ماسیمیلیانو و جولیا، روزگارش را به تنهایی می‌گذراند... این روزگار خاکستری و ملا‌ل‌آور اما با تلألو نور یک الماس در هم شکسته می‌شود، الماسی که آنسلما آن را در میان زباله‌ها پیدا می‌کند؛ یک طوطی از نژاد آمازون... نامی که آنسلما بر طوطی خود می‌گذارد، نام بهترین دوست و همرازش در دوران معلمی است. دوستی درگذشته که خاطره‌اش نه محو می‌شود، نه با چیزی جایگزین... ...