کتاب «آن‌گاه که از فهم جهان درمی‌مانیم» [When we cease to understand the world یا Verdor terrible] نوشته بنجامین لاباتوت [Benjamín Labatut] با ترجمه فرزانه طاهری توسط نشر مرکز منتشر و راهی بازار نشر شد.

آن‌گاه که از فهم جهان درمی‌مانیم» [When we cease to understand the world یا Verdor terrible] بنجامین لاباتوت [Benjamín Labatut]

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، بنجامین لاباتوت نویسنده این‌کتاب، متولد سال ۱۹۸۰ در شیلی است که در هلند و آرژانتین بزرگ شده است. البته در حال حاضر در موطنش شیلی زندگی می‌کند و به زبان اسپانیایی می‌نویسد. کتاب «آن‌گاه که از فهم جهان درمی‌مانیم» سال ۲۰۲۱ منتشر و برنده جایزه انجمن قلم انگلستان شد. نیویورک‌تایمز هم آن را در فهرست ۱۰ کتاب برتر سال خود قرار داد. برخی این‌کتاب را مجموعه‌داستان و برخی دیگر آن را رمان خوانده‌اند. مترجم اثر هم که آن را از زبان انگلیسی به فارسی برگردانده می‌گوید کتاب پیش‌رو از نظر بسیاری از منتقدان، ژانر جدیدی را پیش گذاشته است.

«آن‌گاه که از فهم جهان درمی‌مانیم» درباره ریاضی، شیمی و فیزیک و دانشمندانی چون هایزنبرگ و نظریه عدم قطعیت اوست؛ نظریاتی که فیزک نیوتنی را زیر سوال بردند و پنبه جبرگرایانی را که فکر می‌کردند می‌شود قوانین حاکم بر ماده را مشخص کرد، زدند. به این‌ترتیب نویسنده کتاب پیش‌رو با استفاده از یافته‌های دانشمندان مهم فیزیک نوین و نظریاتی که درباره اتم‌ها و ماده داشتند، به این‌جا می‌رسد که شاید تا ده‌بیست‌سال آینده اصلا نتوانیم بفهمیم انسان‌بودن یعنی چه؟

لاباتوت می‌گوید می‌توانیم اتم را بشکافیم، برگردیم و به نخستین نور خیره شویم، و پایان جهان را فقط با مشتی معادله پیش‌بینی کنیم، اما همیشه چیزی مبهم، نامتعین و غیرقطعی باقی می‌ماند.

کتاب پیش‌رو ۶ فصل یا داستان دارد که به این‌ترتیب‌اند: «آبی پروسی»، «تکینگی شوارتزشیلد»، «قلب‌القلب»، «آن‌گاه که از فهم جهان درمی‌مانیم»، «موخره» و «باغبان شب».

فصل یا داستان «آن‌گاه از که فهم جهان درمی‌مانیم» خود به چند بخش تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از: مقدمه، شب در هیلگولاند، امواج پرنس، مروارید در گوش‌هایش، مُلک عدم قطعیت، پروردگار و تاس.

در قسمتی از فراز «شب در هیلگولاند» از این‌کتاب می‌خوانیم:

بور در جهان فیزیک غولی بود. تنها دانشمندی که در نیمه نخست قرن بیستم به این درجه از نفوذ رسیده بود آلبرت اینشتین بود که همان‌قدر دوستش بود که رقیبش. پیش از سال ۱۹۲۲ جایزه نوبل گرفته بود و شم تیزی برای کشف استعدادهای جوان و گرفتن آنها زیر پروبال خود داشت. در مورد هاینزنبرگ هم همین شده بود: در وقت صحبت از اتم‌ها از زبان کاری نمی‌آید مگر اینکه صورت یک‌جور شعر به خود بگیرد. هایزنبرگ، وقت راه رفتن با بور، برای نخستین‌بار به این شهود دست یافت که جهان زیراتمی از بیخ و بن جهانی دیگر است. بور وقت بالارفتن از توده‌های سنگیِ قله‌های رشته‌کوه هارتس به او گفت که: «اگر یک ذره ناقابل غبار میلیاردها اتم دارد، چگونه می‌توان درباره چیزی به این‌کوچکی حرفی معنادار زد؟» در واقع فیزیکدان باید مثل شاعر به جای توصیف امور مسلم جهان استعاره و ارتباطات ذهنی بیافریند. از آن تابستان به بعد، هایزنبرگ دریافت که کاربست مفاهیم فیزیک کلاسیک همچون موقعیت، شتاب، و گشتاور در مورد ذرات زیراتمی دیوانگی محض است. این وجه از طبیعت زبانی کاملا جدید می‌طلبد.

هایزنبرگ، در زمانی که در هلیگولاند پناه گرفته بود، تصمیم گرفت تمرین محدودیت رادیکال را دنبال کند. چگونه می‌شد دانست که در داخل یک‌اتم واقعا چه رخ می‌دهد؟

این‌کتاب با ۱۷۰ صفحه، شمارگان هزار و ۲۰۰ نسخه و قیمت ۸۶ هزار تومان منتشر شده است.

................ هر روز با کتاب ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...