زنی که در چمدان پنهان شده | شهرآرا


شعرهای کتاب تازه لیلا کردبچه که با نام «آواز آن پرنده که زن بود» به‌تازگی منتشر شده است، جهان کلماتی سوگوار و شادمان برای رفتن و مرور ماندن است. شاعر در شعرهایش میان دو راهی خانه‌ یا حس‌وحالی که دارد و خانه‌ یا حس‌وحالی که می‌تواند داشته باشد در رفت و آمد است. او گاهی خودش را خشمگین در آینه می‌بیند و گاهی آن خشم با به یاد آمدن خاطره‌ای خوش کمی تسکین پیدا می‌کند. گاهی چای صبحانه تلخ می‌شود و گاهی شیرینی چای صبحانه به خاطره‌ای خوش باز می‌گردد.

لیلا کردبچه «آواز آن پرنده که زن بود

«آن پرنده که زن بود» به دو فصل «تشییعِ دستِ چپ» و «زنی با این‌همه زخمِ عمیق» تقسیم شده اشت. فصل‌هایی سرشار از زنانگی که شاعر روایتگر جهانی زنانه است، جهانی که برای او از کودکی که دختربچه‌ای بوده تا امروز که احساس‌های مادرانه دارد ادامه دارد. او در فصل اول چیزی را روایت می‌کند که خودش آن را «واخستگی» می‌گوید: شعر‌های کتاب تازه لیلا کردبچه که با نام «آواز آن پرنده که زن بود» به‌تازگی منتشر شده است، جهان کلماتی سوگوار و شادمان برای رفتن و مرور ماندن است.

شاعر در شعرهایش میان دو راهی خانه یا حس‌وحالی که دارد و خانه یا حس‌وحالی که می‌تواند داشته باشد در رفت و آمد است. او گاهی خودش را خشمگین در آینه می‌بیند و گاهی آن خشم با به یاد آمدن خاطره‌ای خوش کمی تسکین پیدا می‌کند. گاهی چای صبحانه تلخ می‌شود و گاهی شیرینی چای صبحانه به خاطره‌ای خوش باز می‌گردد.

«آن پرنده که زن بود» به دو فصل «تشییعِ دستِ چپ» و «زنی با این‌همه زخمِ عمیق» تقسیم شده اشت. فصل‌هایی سرشار از زنانگی که شاعر روایتگر جهانی زنانه است، جهانی که برای او از کودکی که دختربچه‌ای بوده تا امروز که احساس‌های مادرانه دارد ادامه دارد. او در فصل اول چیزی را روایت می‌کند که خودش آن را «واخستگی» می‌گوید:«یک روز کفش‌های مهمتری می‌پوشم/ و فراموش می‌کنم/ که روزی برداشتن گام‌های کوچک حتی/ سخت‌تر از برداشتن سیگارهای پدر/ در پانزده‌سالگی بوده‌است/ یک روز/ دست‌های وقفِ آشپزخانه‌ام/ به دستگیره در می‌رسند/ و می‌روم/ کارهای مهمتری یادشان بدهم/ یک روز/ باورم نمی‌شود که زمانی/ به اندوه/ مثل گریه‌های فروخورده،/ به شب/ مثل گریه‌های فروخورده،/ به تو داشته‌ام/ واخستگی...»

فضای رفتن و یا تصمیم برای رفتن در شعرهای مختلف و به‌ویژه فصل اول کتاب با چمدان به عنوان نمادی برای ترک کردن یا ترک شدن به شکل‌های مختلف تکرار می‌شود و شاعر این حس را در چند شعر بیان کرده است و انگار در هر شعر ماجرای رفتن را زاویه دیگری نگاه کرده است.

«سفر/ تنها سه حرفِ کوچک و ساده است،/ چمدان/ گوش سنگینی که از این حرف‌ها پُر است/ و قطاری که دور می‌شود...» یا «... و آن چمدان چرم نارنجی/ و آن جمله بی‌رحم صورتی بر آینه/ در گلویم گریه می‌کنند...».

گاهی شعرها فضایی سودازده را روایت می‌کنند، فضای که خیال و خاطره و واقعیت درهم تنیده می‌شود و گاه شاعر می‌خواهد جنونش را از تمام آدم‌ها پنهان کند، جنونی که به شکل کلمه و تصویر در می‌آید و به شعرهایی خواندنی این کتاب بدل می‌شوند.

«هر صبح/ اضافه بال‌هایم را در آینه می‌چینم/ و به زندگی میان آدم‌ها برمی‌گردم/ در خیابان/ در مترو/ در اداره/ هیچ‌کس به چیزی شک نمی‌کند.»

یا در شعری دیگر می‌نویسد:
باید آسمان را فراموش کنم اما/ منقارِ پرنده‌ای در حافظه‌ام بازمانده است/ که نمی‌گذارد به چیزِ دیگری فکر کنم/ نمی‌توانم/ نمی‌توانم آوازش را نشان کسی بدهم/ و امیدوارم لااقل تو بفهمی/ اندوهِ آن پرنده غمگین دارد با من چه می‌کند...»

میان شعرهای فصل اول و دوم کتاب حس و حال‌های مشترکی وجود دارد اما در یک نگاه می‌توان به این نتیجه رسید که شعرهای فصل دوم کتاب را شاعر در جهان وسیع‌تری تعریف کرده است و از آن حس و حال شخصی فصل اول دوره شده است و شعرها جهان حسی نسبتا متفاوتی با هم دارند.

مجموعه شعر «آواز آن پرنده که زن بود» در این جهان شلوغ شعر معاصر، مجموعه شعری ارزشمند و خواندنی است و در ادامه همان مسیری است که سال‌ها کردبچه در جهان شعری‌اش تعریف کرده است و به یکی از نام‌های قابل اعتنا شعر امروز بدل شده است.

این کتاب را نشر واج که ناشر تخصصی شعر و ادبیات است را امسال در ۹۶ صفحه منتشر و روانه بازار کرده است.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...