کتاب «تاملات نابهنگام» [Unzeitgemässe Betrachtungen یا Thoughts Out of Season] نوشته فردریش نیچه با ترجمه رضا ولی‌یاری توسط نشر مرکز منتشر شد. این کتاب برای اولین بار در ایران با ترجمه سیدح‍س‍ن‌ ام‍ی‍ن‌ منتشر شده بود.

تاملات نابهنگام» [Unzeitgemässe Betrachtungen یا Thoughts Out of Season]  فردریش نیچه

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، این‌کتاب دربرگیرنده ۴ «تامل نابهنگام»‌ نیچه است که بین سال‌های ۱۸۷۳ تا ۱۸۷۶ به‌طور مستقل و جدا منتشر شدند و در زمره نادیده‌گرفته‌شده‌ترین آثار نیچه‌اند. این‌تاملات از اصالت دراماتیک اثر پیش از خودشان «زایش تراژدی» و موفقیت گزین‌گویانه اثر پس از خودشان یعنی «انسانی، زیاده انسانی» بهره‌ای ندارند.

کتاب پیش‌رو حاوی اولین مباحث مهم حول موضوعات بنیادین «نیچه‌ای» است؛ موضوعاتی چون رابطه‌ی بین زندگی و هنر و فلسفه، سرشت و پرورش «خویشتن حقیقی»، آموزش‌وپرورش، و تفاوت بین حکمت حقیقی و شناخت صرف (یا «علم»). نیچه چهار فصل یا تامل نابهنگام این‌کتاب را کلید فهم تکامل خودش به‌عنوان یک فیلسوف می‌دانست و این متون برایش ارزش شخصی عمیق و ویژه‌ای داشتند.

«تاملات نابهنگام» بدنه اصلی این‌نسخه فارسی را می‌سازد اما پیش از شروع آن، ۴ مطلب منتشر شده‌اند: مقدمه،‌ وقایع‌نگار زندگی نیچه، یادداشتی درباره متن، برای مطالعه بیشتر. خود «تاملات نابهنگام» هم ۴ فصل اصلی دارد که به این‌ترتیب‌اند: «داوید اشتراوس، معترف و مولف»، «در باب مزایا و مضار تاریخ برای زندگی»، «شوپنهاور همچون آموزگار» و «ریشار واگنر در بایرویت».

در «تاملات نابهنگام» بود که نیچه برای اولین‌بار شجاعت این را پیدا کرد تا به دوران معاصرش و دانشوران همکار خود یعنی به بخش مهمی از خویشتن خودش، نه بگوید. همین‌مساله به‌تنهایی کافی بود تا در دلش جایگاهی خاصی برای این‌تاملات قائل شود. اما نه گفتن هزینه دارد و عده کمی این‌واقعیت را بهتر از نیچه، شارح «آینده عشق به سرنوشت» درک کرده‌اند. به این‌ترتیب تاملات نیچه در این‌کتاب گاهی با این‌خطر مواجه‌اند که شور جدلی مولف‌شان، تعادل‌شان را به هم بزند و غلیان روحیه کینه‌توزانه بر آن‌ها چیره شود.

در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:

شاید این‌ملاحظه چندان با اقبال مواجه نشود، شاید به اندازه استنتاج‌ام در مورد افراط ما در تاریخ نامقبول باشد، چیزی که گفتم حاصل به خاطر داشته باش می‌میری قرون وسطایی و نومیدی عمیق مسیحیت از همه اعصار بعدی هستی بشری است. اگر چنین شد، می‌توانید سعی کنید این‌توضیحی را که من صرفا با تردید ارائه دادم با توضیح دیگری عوض کنید؛ چون خاستگاه فرهنگ تاریخی _ نزاع کاملا بنیادین‌اش با روحیه هر «عصر جدیدی»، هر «آگاهی مدرنی» _ خود این‌خواستگاه باید تاریخی شناخته شود، خود تاریخ باید مسئله تاریخ را حل کند، شناخت باید خودش را نشانه بگیرد _ این باید سه‌گانه فرمان «عصر جدید» است، البته با فرض این‌که این عصر واقعا دربردارنده چیزی نو، نیرومند، اصیل و نویدبخش زندگی بیشتر باشد. یا نکند واقعا ما آلمانیان _ بگذریم از اقوام رومانس _ همواره باید در همه امور فرهنگی والاتر صرفا «وارث» باشیم، چون این کل چیزی است که اصولا می‌توانیم باشیم؛ گزاره‌ای که ویلهلم واکرناگل به طرزی به‌یادماندنی بیان‌اش کرده: «ما آلمان‌ها ملتی هستیم وارث، با همه شناخت والاترمان، حتی با باورهای‌مان، صرفا وارث دنیای باستان‌ایم؛ حتی دشمنان دنیای باستان هم پیوسته، علاوه بر روح مسیحیت، از روح جاودان فرهنگ کلاسیک تنفس می‌کنند، و اگر کسی بتواند این دو عنصر را از اتمسفری که دنیای درونی انسان را در بر گرفته جدا کند دیگر چیز زیادی باقی نمی‌ماند که زندگی روح را تداوم بخشد.» و حتی اگر ما آلمانیان واقعا فقط وارث بودیم _ برای این‌که بتوانیم طوری به چنین فرهنگی نگاه کنیم که وراثت بر حق‌مان صفت «وارث» را بزرگ‌ترین و پرافتخارترین صفت ممکن سازد: باز باید می‌پرسیدیم آیا سرنوشت ابدی ما این بوده که شاگردان عهد رو به زوال باستان باشیم: در نقطه‌ای از زمان شاید به‌تدریج اجازه یابیم هدفی بلندتر و دورتر برای خود مقرر کنیم، در نقطه‌ای از زمان باید اجازه یابیم به خود ببالیم چون روح فرهنگ اسکندرانی_رومی را _ علاوه بر چیزهای دیگر به‌وسیله تاریخ جهانی‌مان _ چنان شکوهمندانه و چنان پرثمر تکامل بخشیده‌ایم که اکنون می‌توانیم به‌عنوان پاداش به خود اجازه دهیم تا وظیفه‌ای حتی دشوارتر به عهده گیریم، یعنی تلاش برای پشت‌ سر گذاشتن این دنیای اسکندرانی و فراتر رفتن از آن و جسارت ورزیدن و جستن الگوهای‌مان در دنیای اصیل یونان باستان و عظمت و حالت طبیعی و انسانیت آن.

این‌کتاب با ۳۸۲ صفحه، شمارگان هزار و ۶۰۰ نسخه و قیمت ۱۸۵ هزار تومان منتشر شده است.

................ هر روز با کتاب ................

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...