اوائل المقالات فی المذاهب و المختارات. کتاب در مباحث کلامی از محمدبن محمدبن نعمان معروف به شیخ مفید (وفات: 413)، و متکلم نامور امامی مذهب. مؤلف در دیباچه‌ی کتاب گفته است که آن را به پیشنهاد سید شریف نقیب نگاشته است و این سید شریف یا یکی از شاگردان شیخ مفید به نام حسین بن موسی بوده است یا یکی از دو پسر حسین بن موسی ( سید مرتضی علم الهدی و سیدرضی ). بنا به قرائنی، احتمال آن که کتاب به تقاضای سید رضی نوشته شده باشد؛ قوی تر است، چون پس از پایان کتاب، افزوده‌ای با نام سید رضی در آغاز آن دیده می شود. اگر این احتمال درست باشد، با توجه به آن که سید رضی در 396 به سمت «نقابت طالبیان» منصوب و در 403،  پس از وفات پدرش، نقابت علویین نیز به او واگذار شد که تا سال 406 - درگذشت سید رضی – ادامه یافت، می توان اظهار نظر کرد که این کتاب در فاصله‌ی سال های 396 تا 406، یعنی سال های پایانی عمر شیخ مفید، نوشته شده است.

کتاب شامل گزارشی است از موارد اختلاف شیعه و معتزله در مباحث کلامی و نیز اختلافات عقایدی شاخه‌ی امامیه از شیعه و سایر فرقه های شیعی چون زیدیه. مؤلف، مواردی از اختلاف نظر خود با متکلمان امامی مذهب از خاندان بنو نوبخت را نیز باز گفته و گاه به آرای برخی فرق، مانند خوارج نیز اشاره کرده است. از این گذشته، موارد اتفاق نظر با صاحبان آرا از مذاهب دیگر را نیز یاد آوری کرده است.

اوائل المقالات مشتمل است بر 156 عنوان که با عبارت «القول فی ...» (سخن درباره ی...) آغاز می شود. این عنوان ها در هشت مورد تکراری هستند. از سوی دیگر، برخی عنوان ها مشتمل بر دو یا سه مسئله اند که، با حذف مکررات و احتساب مسائل غیر مستقل، جمعاً 176 مسئله در این کتاب مطرح شده است.

مباحث این کتاب را به پنج مقوله تقسیم کرده اند: 
1) بیان مراد از دو واژه‌ی شیعه و معتزله از نظر لغت و اصطلاح و منشأ پیدایش مذهب اعتزال؛
 2)بیان تفاوت اصلی شاخه‌ی امامیه با سایر فرقه های شیعه؛ 3) بیان موارد اختلاف امامیه و معتزله؛ 4) گزارشی از اصول اعتقادی امامیه بر اساس مأثوراتی که از امامان اهل بیت بر جای مانده است؛ 5) ذکر چندین مسئله عامه‌ی عقلی که اعتقادات با آن ها پیوند دارد و معمولاً در آثار متکلمان پیشین نیز مطرح شده است، مانند مباحث لذت و الم، مولّدات و منولّدات، اراده، صورت بندی اجسام از طبایع  چهارگانه. مؤلف مسائل مقوله چهارم  را، به تبع مؤلفان دیگر، «الجلیل من الکلام» و مسائل مقوله‌ی پنجم را «اللطیف من الکلام» خوانده است.

شیخ مفید، در این کتاب به موضوعات کلامی بسنده نکرده، بلکه شماری از مسائل فلسفی و اصولی و فقهی را نیز پیش کشیده است و از آن رو که این مسائل مورد مناقشه و اختلاف مذاهب کلامی بوده و طبعاً پیروان مذهب امامیه نیز گریزی از اظهار رأی درباره‌ی آن ها نداشته اند، و از آن جا که هدف مؤلف فراهم آوردن کتابی بوده است که مرجع شناخت آرای امامیان در همه‌ی مناقشات و مباحثات رایج بین مذاهب گوناگون اسلامی باشد (لیکون اصلاً معتمداّ فیما یمتجن للاعتقاد)، پرداختن به این مسائل ضرورت می‌یافته است.

از این قبیل است بحث درباره ی جزء لا یتجزّی، اصل امتناع خلأ، مراد از دارالسلام و دارالکفر و دارالایمان، موضوع قیاس و اجتهاد، تاریخ گردآوری قرآن و مسائلی درباره‌ی خبر متواتر و آحادی. چنان که گفته شد، اوائل المقالات کتابی گزارشی بوده و مؤلف به هیچ روی به استدلال روی نیاورده است؛ اما جایگاه و مقام بلند علمی مؤلف و احتوای کتاب بر بسیاری از مسائل مورد بحث نزد مذاهب کلامی و اشاره به موافقان و مخالفان با آرای امامیه – که غالباً نظر کلی یک مذهب را آورده و گاه از برخی کسان نام برده است – و نیز اشاره به اختلاف رأی امامیان در برخی مباحث موجب اقبال فراوان محققان و دانشمندان به این کتاب شد؛ به ویژه از نظر مقایسه‌ی آرای شیعه با آرای معتزلیان بغدادی و بصری حایز اهمیت گردید.

نسخه های فراوانی از کتاب در طول عمر هزار ساله اش فراهم آمد که در کتابخانه های ایران و جهان وجود دارد و چاپ آن نیز بارها همراه با حاشیه های برخی محققان صورت گرفته است. مارتین مکدرموت، در تألیف  اندیشه های کلامی شیخ مفید، بیشترین استناد را به همین کتاب داشته است.

گفتنی است که مفید، پس از تألیف اوائل المقالات، به خواهش سید رضی کتاب دیگری با همین روش در موضوع فقه نگاشت، با نام الإعلام فیما اتّفقت الامامیه علیه من الاحکام (آگاهانیدن از احکامی که  امامیان درآن اتفاق نظر دارند ) و در آغاز آن گفته است که این کتاب تکمله‌ی اوائل است.

شیخ مفید.  دین. 351

پس از ۲۰ سال به موطن­‌شان بر می­‌گردند... خود را از همه چیز بیگانه احساس می‌­کنند. گذشت روزگار در بستر مهاجرت دیار آشنا را هم برای آنها بیگانه ساخته است. ایرنا که که با دل آکنده از غم و غصه برگشته، از دوستانش انتظار دارد که از درد و رنج مهاجرت از او بپرسند، تا او ناگفته‌­هایش را بگوید که در عالم مهاجرت از فرط تنهایی نتوانسته است به کسی بگوید. اما دوستانش دلزده از یک چنین پرسش­‌هایی هستند ...
ما نباید از سوژه مدرن یک اسطوره بسازیم. سوژه مدرن یک آدم معمولی است، مثل همه ما. نه فیلسوف است، نه فرشته، و نه حتی بی‌خرده شیشه و «نایس». دقیقه‌به‌دقیقه می‌شود مچش را گرفت که تو به‌عنوان سوژه با خودت همگن نیستی تا چه رسد به اینکه یکی باشی. مسیرش را هم با آزمون‌وخطا پیدا می‌کند. دانش و جهل دارد، بلدی و نابلدی دارد... سوژه مدرن دنبال «درخورترسازی جهان» است، و نه «درخورسازی» یک‌بار و برای همیشه ...
همه انسان‌ها عناصری از روباه و خارپشت در خود دارند و همین تمثالی از شکافِ انسانیت است. «ما موجودات دوپاره‌ای هستیم و یا باید ناکامل بودن دانشمان را بپذیریم، یا به یقین و حقیقت بچسبیم. از میان ما، تنها بااراده‌ترین‌ها به آنچه روباه می‌داند راضی نخواهند بود و یقینِ خارپشت را رها نخواهند کرد‌»... عظمت خارپشت در این است که محدودیت‌ها را نمی‌پذیرد و به واقعیت تن نمی‌دهد ...
در کشورهای دموکراتیک دولت‌ها به‌طور معمول از آموزش به عنوان عاملی ثبات‌بخش حمایت می‌کنند، در صورتی که رژیم‌های خودکامه آموزش را همچون تهدیدی برای پایه‌های حکومت خود می‌دانند... نظام‌های اقتدارگرای موجود از اصول دموکراسی برای حفظ موجودیت خود استفاده می‌کنند... آنها نه دموکراسی را برقرار می‌کنند و نه به‌طور منظم به سرکوب آشکار متوسل می‌شوند، بلکه با برگزاری انتخابات دوره‌ای، سعی می‌کنند حداقل ظواهر مشروعیت دموکراتیک را به دست آورند ...
نخستین، بلندترین و بهترین رمان پلیسی مدرن انگلیسی... سنگِ ماه، در واقع، الماسی زردرنگ و نصب‌شده بر پیشانی یک صنمِ هندی با نام الاهه ماه است... حین لشکرکشی ارتش بریتانیا به شهر سرینگاپاتام هند و غارت خزانه حاکم شهر به وسیله هفت ژنرال انگلیسی به سرقت رفته و پس از انتقال به انگلستان، قرار است بر اساس وصیت‌نامه‌ای مکتوب، به دخترِ یکی از اعیان شهر برسد ...