کتاب «روش‌های مدرن تفسیر متون مقدس» نوشته فاطمه توفیقی توسط نشر کرگدن منتشر شد.

روش‌های مدرن تفسیر متون مقدس فاطمه توفیقی

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، مساله اصلی کتاب «روش‌های مدرن تفسیر متون مقدس» این است که تا چه حد می‌توان از روش‌های مسیحیان برای فهم متن، در تفسیر قرآن کریم بهره برد؟ نشر کرگدن این کتاب را در ۴۰۰ صفحه و با بهای ۱۷۰ هزار تومان منتشر کرده است.

فاطمه توفیقی متولد 1364 و عضو هیأت علمی دانشکده ادیان دانشگاه ادیان و مذاهب است.

کتاب در ۶ بخش و ۱۴ فصل سامان یافته است. نویسنده در بخش نخست کتاب درباره نقد متنی یا نسخه‌شناسی سخن می‌گوید. در بخش دوم، به «جهان پشت متن» یعنی شرایط تاریخی ظهور متن اشاره می‌کند. در بخش سوم، «جهان درون متن» مورد توجه اوست و به سازوکارهای درونی متن می‌پردازد. در بخش چهارم، موضوع پژوهش «جهان جلوی متن»، یعنی جهان خوانندگان، است، خوانندگانی که تأثیر متن مقدس را در شرایط اخلاقی زیستشان و گفتمان‌هایی می‌بینند که بر تفسیر متون حاکم است. در بخش‌های پایانی نیز روش‌های گوناگون تا حد امکان در سه متن از عهد عتیق، عهد جدید و قرآن کریم اعمال می‌شوند.

در پیشگفتار کتاب چنین آمده است: این اثر برای همە پژوهشگران و علاقه‌مندان به رشته‌های مطالعات قرآن و متون مقدس آماده شده است. روش‌های تفسیری کتاب مقدس در دوران مدرن رشد فراوانی داشته‌اند و سالانه چندین گردهمایی بزرگ دربارە کاربست این روش‌ها و رویکردهای نوین برگزار می‌شود و کتاب‌هایی در این باره با شمارگان بالا انتشار می‌یابند. اما این روش‌ها به ندرت در جامعە فارسی زبان معرفی شده‌اند. ترجمه یک یا دو کتاب حق مطلب را ادا نمی‌کند. بسیاری از کتاب‌ها جامعیت لازم را ندارند و معمولاً مطالبشان برای مخاطب برخاسته از فضای یهودی و مسیحی مناسب‌تر است. گرچه خوانندگان کتاب حاضر بهتر است آشنایی اجمالی با کتاب مقدس یهودیان و مسیحیان داشته باشند، لازم نیست جزئیات آن را بدانند.

یکی از انگیزه‌های نگارش این کتاب پرداختن به این پرسش رایج در مطالعات قرآنی است که تا چه حد می‌توان از روش‌هایی که در جوامع ِ مسیحی غربی برای فهم متون شکل گرفته است، در تفسیر قرآن کریم بهره برد. به همین دلیل، هر فصل با بررسی امکان به‌کارگیری روش‌های بحث‌شده در آن فصل در قرآن‌پژوهی پایان می‌یابد. ازاین‌رو، اثر حاضر به نوعی در پی روش‌شناسی تطبیقی متون مقدس است؛ به این طریق که در آن بررسی می‌شود تا چه حد روش‌های تفسیری یک متن برای تفسیر متنی کاملاً متفاوت عملی است.

................ هر روز با کتاب ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...