کتاب «حقوق محیط زیست در اندیشه قرآنی علامه طباطبایی» اثر علی رضایی بیرجندی به همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ رسید.

حقوق محیط زیست در اندیشه قرآنی علامه طباطبایی علی رضایی بیرجندی

به گزارش کتاب نیوز به نقل از  مهر، کتاب «حقوق محیط زیست در اندیشه قرآنی علامه طباطبایی» اثر علی رضایی بیرجندی در ۱۶۸ صفحه به همت مؤسسه بوستان کتاب منتشر شد.

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان، با توجه به آیات قرآن و روایات، درباره آسمان، زمین، کوه‌ها، آب و هوا، حیوانات، هویت و چگونگی خلقتشان و لزوم بهره مندی صحیح و حفاظت از آنها سخن گفته است.

مسؤولیت انسان در برابر نظام نیکوتر، توجه به پیوند متقابل و وثیق انسان و محیط زیست در مبدأ آفرینش و معاد، توجه به همگونی انسان و طبیعت، رعایت حرمت محیط زیست، لزوم بهره مندی حکیمانه از محیط زیست بر پایه عدالت زیست محیطی و حفاظت از حق حیات طبیعت، بنیادهای نگاه علامه طباطبایی به طبیعت و محیط زیست را بر می‌سازد.

اثر پیش رو با روش توصیفی و تحلیلی، چگونگی ارتباط خدا و انسان با محیط زیست را بر پایه متن تفسیر گرانسنگ «المیزان فی تفسیر القرآن» موضوع پژوهش قرار داده است.

کتاب حاضر با تبیین برخی از اندیشه‌های علامه طباطبایی، به ضرورت بهره مندی صحیح از طبیعت و محیط زیست، لزوم حفظ و آبادکردن آن و پرهیز از هر گونه تخریب، تضعیف و آلوده کردن آن به مثابه وظیفه‌ای انسانی و اسلامی پرداخته است.

ساختار اثر
این کتاب در دو فصل تدوین شده است: فصل اول رابطه خدا و محیط زیست را در چهار عنوان بررسی می‌کند که در این عناوین چهارگانه درباره آفریدگی، نظام مندی، هوشمندی و تسبیح گویی محیط زیست بحث می‌شود.

فصل دوم کتاب نیز که عهده دار تبیین رابطه انسان با محیط زیست است، دو قسمت عمده دارد که موضوعاتی چون خلاقیت الهی انسان، کرامت الهی انسان، امانت داری انسان، و رسالت انسان در حفظ محیط زیست را بررسی می‌کند.

مباحث فصل اول بیشتر مایه نظری دارند و در قالب «هست و نیست» ارائه می‌شوند، اما مباحث فصل دوم جز برخی مباحث مقدماتی، مطالبی اند که در قالب «باید و نباید» ارائه می‌شوند.

برشی از کتاب:

سجده گیاهان
قرآن مجید از سجده گیاهان سخن گفته است و مفسران در تبیین نوع سجده گیاهان، سه نظریه را بیان کرده اند: یک، سجده آنها تکوینی و به مثابه ایفای نقش خویش در نظام آفرینش است؛ دو، سجده آنها از نوع دلالت است و زمینه هدایت انسان را به وجود خداوند متعال فراهم می‌آورد، سه، سجده واقعی و نوعی فروتنی همراه با شعور در برابر آفریدگار است.

مفهوم آیات قرآن مجید، تأکید آن بر ناتوانی انسان از درک تسبیح گیاهان، دلیل‌های روایی و مشاهده عینی برخی از انسان‌هایی که به مقام محرمیت رسیده اند، نظر سوم را تأیید می‌کند.

 هوشمندی زمین
در قرآن و روایات آمده است که زمین، مکان‌ها و روزهایی که در آن‌ها ثواب یا گناه رخ داده و نیز دست‌ها، پاها، پوست در آخرت، شهادت خواهند داد. پیامبر اکرم (ص) بر حرمت نهادن به زمین تأکید می ورزد و آن را به منزله مادری معرفی می‌کند که انسان از آن ارتزاق می‌نماید و نیز از اعمال نیک و بد انسان خبر می‌دهد. لازمه این امر آن است که زمین و اجزایش شعور داشته باشند و در آخرت محشور شوند. قرآن کریم درباره سنگ که جزئی از زمین است، می‌فرماید: «وَ إِنَّ مِنْهَا لَمَا یَهْبِطُ مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ»؛ برخی سنگ‌ها از هیبت خدا {از فراز کوه} به زیر می‌افتد.

................ هر روز با کتاب ...............

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...