یک پیام از آقای سلوا دوت | اعتماد


«یک پیاده‌روی طولانی تا آب» [A Long Walk to Water] کتابی است که لینداسو پارک [Linda Sue Park] نویسنده‌اش درباره آن نوشته است: «این کتاب بر اساس داستان واقعی زندگی من نوشته شده. امیدوارم این کتاب باعث شود مردم بیشتری از پسر‌های گمشده و وضعیت کشور سودان مطلع شوند. من در روستای کوچکی به اسم «لون آریک» در شهر «تونج» در جنوب سودان متولد شدم. همان طور که در کتاب هم نوشته شده، سال‌های زیادی قبل از آمدن به امریکا، در اردوگاه‌های پناهجویان در اتیوپی و کنیا زندگی کردم....»

یک پیاده‌روی طولانی تا آب» [A Long Walk to Water]  لینداسو پارک [Linda Sue Park

ماجرای کتاب «یک پیاده‌روی طولانی تا آب» پلات بسیار ساده‌ای دارد. آنقدر ساده که می‌توان کتاب را یک اثر مستند نامید تا داستانی یا مستند داستانی مثلا و نه یک اثر داستانی صرف با ویژگی‌های دراماتیک و اوج و فرودهای لازم برای تبدیل شدن به یک اثر ادبی. روانی یک سفر پرماجرا و دردناک با پایانی روشن و شاد. کتاب درباره جنگ‌های داخلی سودان است. البته دوران دوم این جنگ‌ها که در نیمه دهه هشتاد میلادی شروع شد و تا سال‌ها ادامه داشت. جنگی که دودمان مردم سودان را بر باد داد و انسان‌های بسیاری را به کام مرگ فرستاد. به طوری که می‌گویند بعد از جنگ جهانی دوم بیشترین آمار کشتار مردمی را در طول تاریخ جهان داشته است.

داستان درباره پسر بچه‌ای به نام سلوا است که در یکی از قبایل سودان زندگی می‌کند. سلوا که به‌تازگی درس خواندن را آغاز کرده، امیدهای زیادی برای آینده زندگی‌اش دارد. هرچند متوجه است که درس خواندنش کمی با اشکال مواجه است. چون به جای زبان بومی خودشان باید با زبان عربی درس بخوانند. یک روز که سر کلاس درس هستند ناگهان حمله می‌شود و معلم به آنها می‌گوید کلاس را ترک کنند و خودشان را در بیشه‌ها پنهان کنند. چون نه روستا امن است و نه در صحرا جان‌شان در امان است. سفر سلوا دوت از اینجا آغاز می‌شود. سفری که سال‌ها طول می‌کشد و او را از خانواده و روستا و کشورش دور می‌سازد. سلوا ماجراهای تلخ و گزنده‌ای را از نزدیک تجربه می‌کند. آدم‌هایی که کشتار می‌شوند یا در اثر تشنگی جان می‌دهند یا در رودخانه غرق می‌شوند یا خوراک تمساح‌ها و شیرها می‌شوند تا سرانجام به اردوگاهی می‌رسند.

سال‌ها در اردوگاه می‌مانند و سلوا تبدیل به یکی از لیدرهای اردوگاه می‌شود و به بی‌پناهان دیگر که از جنگ آواره شده‌اند کمک می‌کند. اما همچنان به یاد خانواده‌اش است و می‌خواهد آنها را پیدا کند. تا اینکه سرنوشت او را به کشور امریکا می‌رساند و به فرزندی خانواده‌ای در نیویورک در می‌آید. همزمان با روایت داستان آوارگی سلوا، داستان دخترکی به نام «نی‌آ» نیز روایت می‌شود که قبیله‌اش در جنوب سودان ساکن هستند و از نداشتن آب آشامیدنی در رنج و عذابند. نی‌آ هر روز مجبور است برای نوشیدن آب مناسب برای آشامیدن مسافت زیادی را طی کند. تفاوت دو روایت داستانی در فاصله زمانی آنهاست. نی‌آ در سال ۲۰۰۸ زندگی می‌کند. او به‌تازگی متوجه شده به ‌تازگی سر و کله چند محقق در اطراف روستای‌شان در جنوب سودان پیدا شده که می‌خواهند برای روستا چاه بکنند و آب آشامیدنی به مردم روستا برسانند. داستان سلوا و نی‌آ با هم پیش می‌رود تا سرانجام در نقطه‌ای به هم پیوند می‌خورند.

همان طور که در ابتدا گفتم کتاب پلات بسیار ساده‌ای دارد. چیزی که به داستان و روایت آن رنگ و لعاب و جذابیت می‌دهد و آن را برای مخاطب خوش‌خوانش می‌کند، حوادث و اتفاقات کم نظیر و گاهی بی‌نظیری است که در طول سفر سلوا برایش اتفاق می‌افتد. البته خود داستان با وجود داشتن گزندگی و تلخی حوادث بسیار خواندنی و گیرا جلو می‌رود. می‌توان گفت حوادث کتاب از این پتانسیل بهره‌مند بوده که می‌توانست به‌صورت داستانی جذاب با کمی تکنیک‌های داستانی روایت شود. در این‌صورت برای مخاطب کمی سختگیرتر نیز می‌توانست حایز اهمیت بیشتری باشد. با وجود این می‌توان گفت کتابی که جزو پرفروش‌های نشریه نیویورک تایمز شناخته شده، حتما با استقبال بی‌نظیری از سمت مخاطبان خود در امریکا مواجه شده است. گو که این دسته کتاب‌ها در امریکا و شاید بتوان گفت در جهان امروز غالبا با استقبال مواجه می‌شوند.

البته نمی‌توان از این واقعیت چشم‌پوشی کرد که سادگی و عاری از هرگونه ترفند و تکنیک خاص نوشتاری و روایی بودنِ کتاب، آن را برای مخاطبی که چندان اهل چالش با نوشته و تکنیک‌های نوشتن نیست مورد پسند کرده است. همچنین می‌توان به این مهم نیز اشاره کرد که کتاب با روایت سرراست و ژورنالیستی که دارد، تصویر روشن، دقیق و بی‌واسطه‌ای از جنگ می‌دهد که هیچ قضاوتی به مخاطب حقنه نمی‌کند. طبعا مخاطبی که طرفدار ایدئولوژی خاصی نیست و از قضاوت در نوشتار گریزان است می‌تواند با روایت و شکل روایت کتاب ارتباط خوبی برقرار کند. کتاب «یک پیاده‌روی طولانی تا آب» که توسط نشر پرتقال منتشر شده، تاکنون موفق به دریافت جوایز بین‌المللی مهمی شده است. این کتاب را لینداسو پارک بر اساس خاطرات «سلوا دوت» نوشته که جزو کودکان گمشده جنگ سودان بوده است. کتاب را پونه افتخاری نیا ترجمه کرده و نشر پرتقال با شمارگان هزار نسخه به بازار کتاب عرضه کرده است.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

دختری نوجوان، زیبا و در آستانه‌ بلوغ است و به خاطر فقر خانواده‌اش در یک محله‌ بدنام زندگی می‌کند... خواهرش نیز یک زن بد نام است... با رسیدن به سن بلوغ باید کار خواهر بزرگترش را انجام دهد تا کمک خرج خانواده باشد... پسر یک راهب ریاکار بودایی است... عاشق میدوری می‌شود اما خجالت می‌کشد از اینکه عشقش را به میدوری اظهار کند؛ به‌رغم اینکه همانند سایر همبازیان خود به کار خواهر بزرگتر میدوری آگاه است ...
تمایل به مبادله و خرید و فروش انگیزه‌های غریزی در انسان‌ها نیست، بلکه صرفاً پدیده‌ای متاخر است که از اروپای قرن 16 آغاز می‌شود... بحران جنگ جهانی اول، رکود بزرگ و جنگ جهانی دوم نتیجه عدم تعادل بین آرمان بازار و رفاه اجتماعی و ناتوانی هرگونه ضدجنبش اجتماعی، نظیر سوسیالیزم و کمونیزم، برای کاهش تنش‌ها بود... تاریخ انگلیس، از جنبش حصارکشی در قرن شانزدهم تا لغو قانون حمایت از فقرا در 1834، تاریخ کالایی سازی جامعه و طبیعت است... نئولیبرال‌ها و فاشیست‌ها همچنان مشغول آرمانشهر بازارند! ...
سنت حشره‌شناسی در ایران به دانشکده‌های کشاورزی پیوند خورده و خب طبعا بیشتر پژوهشگران به مطالعه حشرات آفت می‌پردازند... جمله معروفی وجود دارد که می‌گوید: «ما فقط چیزهایی را حفاظت می‌کنیم که می‌شناسیم»... وقتی این ادراک در یک مدیر سازمانی ایجاد شود، بی‌شک برای اتخاذ تصمیمات مهمی مثل سم‌پاشی، درختکاری یا چرای دام، لختی درنگ می‌کند... دولت چین در سال‌های بعد، صدها هزار گنجشک از روسیه وارد کرد!... سازمان محیط زیست، مجوزهای نمونه‌برداری من در ایران را باطل کرد ...
چه باور کنید و چه نکنید، خروج از بحران‌های ملی نیز به همان نظم و انضباطی نیاز دارند که برای خروج از بحران‌های شخصی نیاز است... چه شما در بحران میانسالی یا در بحران شغلی گرفتار شده باشید و چه کشور شما با کودتا توسط نظامیان تصرف شده باشد؛ اصول برای یافتن راه‌حل خروج از بحران و حرکت روبه جلو یکسان است... ملت‌ها برای خروج از تمامی آن بحران‌ها مجبور بودند که ابتدا در مورد وضعیت کنونی‌شان صادق باشند، سپس مسئولیت‌ها را بپذیرند و در نهایت محدودیت‌های‌شان را کنار بزنند تا خود را نجات دهند ...
در ایران، شهروندان درجه یک و دو و سه داریم: شهرنشینان، روستانشینان و اقلیت‌ها؛ ما باید ملت بشویم... اگر روستاییان مشکل داشته باشند یا فقیر باشند؛ به شهر که می‌روند، همه مشکلات را با خود خواهند برد... رشدِ روستای من، رشدِ بخش ماست و رشدِ شهرستانِ ما رشد استان و کشور است... روستاییان رأی می‌دهند، اهمیت جدولی و آماری دارند اهمیت تولیدی ندارند! رأی هم که دادند بعدش با بسته‌های معیشتی کمکشان می‌کنیم ولی خودشان اگر بخواهند مولد باشند، کاری نمی‌شود کرد... اگر کسی در روستا بماند مفهوم باختن را متوجه ...