محمود فاضلی | اعتماد
کتاب «دین و عدالت» شامل شانزده جلسه سخنرانی استاد محمد سروش محلاتی توسط نشر کویر منتشر شد.
برقراری عدالت اصلیترین هدف فرستادن پیامبران و ادیان الهی و توحیدی است. عدل یعنی قرار گرفتن هر چیز در جای خود، با الگو گرفتن از جهان هستی و نظام بزرگ آفرینش که با تدبیر، حکمت و علم بیانتهای الهی، همه اجزای جهان در آسمانها و زمین و ستارگان، کوهها و دریاها و موجودات و مخلوقات، هر یک در چارچوبشان و اندازه خود در جایگاه کوچک و بزرگی که قرار میگیرند، به شایستگی تمام در چرخش بیکم و کاست چرخه حیات ایفای نقش میکنند و به عبارت کل هستی بر محور اجرای عدالت در گردش است.
در طول تاریخ دخالتهای نادرست انسانهای متجاوز، طغیانگر، ظالم و طماع، حریص و مسرف همیشه موجب گسترش بیعدالتی در جوامع بشری و بیرون رفتن چرخه زندگی، جوامع بشری و طبیعت از مسیر حق و عدالت گردیده است.
انبیا و پیامبران الهی مبعوث شدهاند تا جامعه را توسط آنها به مسیر عدالت برگردانند، آمدهاند تا با آگاه ساختن ابناء بشر، نسبت به آثار سوء ظلم و بیعدالتی، آنان را به برپاداشتن عدالت ترغیب کنند تا خود مردم عدالت را به عنوان یک آرمان بزرگ که مبتنی بر فطرت است بپذیرند و برای بسط آن بهپا خیزند.
آنچه در رفتار و منش اداره امور جامعه در سیره پیامبر اکرم(ص) و حکومت امام علی(ع) مشاهده میکنیم، آن است که این بزرگان از سادهترین امور مثل نحوه نگاه کردن به جمع و نشستن در جمع تا قضاوت در دعاوی و توزیع امکانات در جامعه تا مدیریت بیتالمال در همه شؤون فردی و اجتماعی، به عدالت به عنوان یک شاخص اصلی و معیار سنجش توجه داشتهاند و به هیچوجه ظلم و تجاوز به حقوق مردم را بر نمیتابند و لو یک طرف ماجرا، برادر نابینای حضرت باشد. یا در جای دیگر ظلم به یک زن یهودی باشد.
در آیه 8 سوره مائده هم پس از دعوت مومنان به برپایی عدالت، تاکید میشود حتی نسبت به دشمن هم بیعدالتی نکنید و اضافه میکند: عدالت را رعایت کنید که این کار به تقوا نزدیکتر است. یکی از اصلیترین آرمانهایی که مردم ایران قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی دنبال میکردند، برقراری عدالت و در همه زمینهها و در همه حوزههای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و حقوقی و استفاده از امکانات و ظرفیتها و منابع جامعه بوده است. در این شرایط تلاش برای ارتقای آگاهی جامعه به ویژه نسل جوان در شناخت ارزش عدالت و تبیین چگونگی استقرار، پایداری و دفاع از آن یک ضرورت قطعی است که نویسنده با نگاهی دقیق، عالمانه و همهجانبه به ابعاد موضوع در جلساتی که در ماه رمضان سال 1395 به همت بنیاد اندیشه و احسان توحدی در کانون توحید برگزار شد، داشته است.
کتاب 312 صفحهای «دین و عدالت» شامل شانزده جلسه سخنرانی است. این جلسات با عناوین «ارزش و اهمیت عدالت، نسبت عدالت و سرشت انسان، جایگاه عدالت در نظام آفرینش، نسبت عدالت با خداوند، چیستی عدالت، دیدگاه علامه طباطبایی در عدالت، قرآن و چیستی عدالت، فایده بحث از چیستی عدالت، حق و عدالت، عدالت در تشریع، جایگاه عدالت در احکام فقهی، عدالت امیرالمومنین (ع) عصری یا همیشگی، تفاسیر مختلف عدالت عصری، دایره احکام فقهی در نظریه عدالت عصری، نظریه دینی-عرفی پیرامون عدالت و مظلومیت عدالت» نام گرفته است. در پایان هر جلسه به پرسشهایی در این زمینه پاسخ داده است.
سروش محلاتی متولد سال 1340 در شهرستان محلات است. از سال 1377 در مدرسه آیتالله گلپایگانی در سطح خارج فقه و اصول، تدریس میکند. گرایش اصلی سروش محلاتی در پژوهش، فقه سیاسی است. سروش محلاتی کتابهای فراوانی در فقه سیاسی نوشته است و در آنها به بررسی فقهی حقوق شهروندی، قرائتهای مختلف از نظریه ولایت فقیه، امکان فقهی انتخابات و امکانِ جمع اسلام و مردمسالاری پرداخته است. محلاتی مدافع نظریه موافقت اسلام با دموکراسی است و کتابهایی مانند «شهر مردگان» و «دین و دیکتاتوری» را در این زمینه تالیف کرده است. او در آثارش به شرح و تبیین نظریات فقهی-سیاسی سیدمحمد حسین طباطبایی، امام خمینی، مرتضی مطهری و سیدمحمد بهشتی پرداخته است.
