کتاب «سدیدالسلطنه و مطالعات زنان خلیج فارس» نوشته سیدقاسم یاحسینی، نویسنده، مورخ و پژوهشگر بوشهری به همت انتشارات «هامون نو» منتشر شد.

سدیدالسلطنه و مطالعات زنان خلیج فارس سیدقاسم یاحسینی

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا، سیدقاسم یاحسینی در این کتاب به تلاش‌های مردم‌شناختی و اجتماعی سدیدالسلطنه در باب زندگی روزمره زنان بوشهری پرداخته است.

نویسنده در بخشی از مقدمه خود بر این کتاب آورده است:
«محمدعلی‌خان سدیدالسلطنه کبابی‌ مینابی بندرعباسی را باید یکی از پیشگامان مبحث «خلیج‌فارس‌پژوهی» در اواخر عهد قاجار و عصر پهلوی اول ب‌ه شمار آورد که یادداشت‌ها، کتاب‌ها و رساله‌های فراوانی در این‌باره نوشت که خوشبختانه بسیاری از آن‌ها چاپ و منتشر شده است. با این همه ابعاد فکری و تلاش‌های شگفت‌‌آور و خستگی‌ناپذیر وی در عصر انحطاط فرهنگ و پژوهش در ایران جدا ستودنی است، کوشش‌هایی که حتی تا امروز چندان که باید مورد مطالعه و نقادی و تحلیل جدی قرار نگرفته است. سدیدالسلطنه با ذهن بسیار کنجکاو و نقادی که داشت، مثل یک مردم‌شناس قرن نوزدهمی از همه محیط اطرافش آشنازدایی کرده و می‌کوشید با دریدن پرده «حجاب معاصریت» و ستُردن غبار مجاورت، تا آنجا که برایش مقدور بود از تاریخ، جغرافیا، روابط اجتماعی و سیاسی، وضعیت اجتماعی و اقتصادی، فرهنگ، هنر، آیین، زبان و گویش، آداب و رسوم و حتی سبک زندگی و زندگی روزمره محیطی که در آن زندگی می‌‌کرد، یادداشت و گزارش تهیه و تنظیم کند و برای آیندگان به یادگار گذارد. همین سعی مشکور باعث شد تا امروزه مورخان، محققان و متخصصان علوم انسانی و اجتماعی ماده خام انبوهی از همه چیز در اختیار داشته باشند. ماده خامی که می‌­تواند دستمایه تألیف و نگارش ده‌ها پایان‌‌نامه در رشته‌های مختلف علوم انسانی و مباحث میان رشته‌ای مرتبط با این علوم باشد.

سیدقاسم یاحسینی در بخشی دیگر از مقدمه مفصل خود بر این کتاب در باب چارچوب نظری و تئوریک کتاب نوشته است:
«یک نکته کوتاه اما مهم در زمینه مبانی تئوریکی این مقالات را هم باید متذکر شوم: به لحاظ مبانی نظری و فکری پس‌زمینۀ ذهنی و فکری من هنگام نگارش این مقالات و یادداشت‌ها، مباحث بین رشته‌ای و با عنایت به مکاتب فکری و رشته‌هایی چون «تاریخ از پایین»، «تاریخ خُرد»، «تاریخ روزمره»، «مطالعات زنان»، «تاریخ‌نگاری زنان»، «انسان‌شناسی فرهنگی»، «تاریخ محلی»، »خلیج فارس‌شناسی» و «جامعه‌شناسی و تاریخ ادبیات» بوده است. بنابراین به قول خانم ژولیا کریستوا «متن پنهان» من در این مقالات، چنین مباحث و رشته‌هایی بوده است. در تمام این موارد، سعی کرده‌ام آن مبانی فکری و رشته‌های دانشگاهی را به‌طور عملی و کاربردی در ذهن و نگاه خودم بومی و لوکالیزه کرده و برای یک مطالعه موردی، سوژۀ رسالۀ حاضر، از آن‌ها سود جویم… بر این باورم که اگر به مطالعات زنان نگاهی بومی و محلی، بلکه شهرستانی، داشته باشیم و با همین نگاه به سراغ میراث فرهنگی و مطبوعاتی خودمان برویم، می‌توانیم به دریافت‌ها و مطالب نو و روایت ناشده فراونی برخورد کنیم که برخی از آن‌ها شاید فی‌ نفسه به منزلۀ یک «کشف تاریخی» باشند. فقط باید چشم‌ها را شست و جور دیگری دید...»

نویسنده کتاب «سدیدالسلطنه و مطالعات زنان خلیج فارس» این کتاب را به یاد و خاطره شادروان احمد اقتداری و همچنین خانم زیبا جلالی نائینی و دکتر ناصر فکوهی به رشته تحریر درآورده است.

بخش‌های این کتاب مشتمل بر نقش احمد اقتداری در احیاء آثار سدیدالسلطنه کبابی، سدیدالسلطنه و مطالعات زنان بوشهر در عصر قاجار، سدیدالسلطنه و زنان «گُرجیه» در بوشهر، زنان شاعر در مُشوّش‌نامۀ سدیدالسلطنه، غذاهای محلی بوشهر در عصر قاجار و انقلاب مشروطیت [به روایت سدیدالسلطنه]، تجارت کالاهای اساسی و خوردنی مردم بندرلنگه در اواخر عصر، سدیدالسلطنه و زنان خلیج فارس و زنان و دختران در زندگی و نگاه سدیدالسلطنه است.

................ هر روز با کتاب ...............

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...