سفیر کبیر ما در تهران یک نسخه از ترجمه فارسی کتاب را که شما ترجمه کرده بودید برایم فرستاده است. از شما سپاسگزارم و آن را تقدیر می‌‌کنم. چون زبان فارسی نمی‌دانم، شاید نتوانم درباره این ترجمه قضاوت کنم، اما شنیده‌ام که این کتاب در ایران موقعیت خوبی کسب کرده است و استقبال شایانی از جانب دانشجویان و عموم مردم از آن شده است. امیدوارم این کتاب سبب تفاهم بیشتر میان ایران و هند بشود. با احساسات صمیمانه؛ ارادتمند، جواهر لعل نهرو

نامه هایی از زندان
در تابستان سال ۱۹۲۸ ایندیرا، دختر نهرو که در آن وقت ده ساله بود در شهری ییلاقی دور از پدرش به سر می‌برد. در آن تابستان نهرو یک سلسله نامه برای دخترش نوشت که در آن‌ها با زبانی ساده داستان آفرینش زمین و پیدا شدن زندگی و تشکیل نخستین قبایل و اجتماعات بشری را نقل کرده بود. بعد مجموعه آن‌ها را که ۳۰ نامه کوتاه بود به صورت کتابی منتشر کرد. نشیب و فراز زندگی اجتماعی و سیاسی نهرو که اهداف بلند انقلابی در سر داشت، اورا بارها و بارها به زندان کشاند. در سال ۱۹۳۰ که نهرو یکی از دوره های متعدد زندانش را می‌گذراند، درصدد برآمد از فرصت و فراغتی که در زندان پیش می‌آید استفاده کند و نامه‌های تازه‌ای برای دخترش بنویسد. این نامه‌های تازه در مدتی نزدیک سه سال از اکتبر ۱۹۳۰ تا اوت ۱۹۳۳ در دو دوران مختلف زندان نوشته و در آن‌ها یک دوره تاریخ جهان منعکس می‌شد. در اواخر سال ۱۹۳۳ که نهرو  زندان خود را به پایان رساند، نامه‌های خود را مرور و آماده چاپ کرد اما چون به سرعت در ۱۲ فوریه ۱۹۳۴ یکبار دیگر زندانی شد، خواهرش ویجایالکشمی پاندیت مجموعه آن‌ها را تنظیم کرد، «نگاهی به تاریخ جهان» [Glimpses of World History | Jawaharlal Nehru] نامید و در دو جلد به چاپ رساند.

نگاهی به  تاریخ جهان جواهر لعل نهرو Glimpses of World History Book by Jawaharlal Nehru

استقبال از این کتاب به حدی بود که در سال ۱۹۳۸ نگاهی به تاریخ جهان نایاب شد. نهرو بار دیگر نوشته‌هایش را برای تجدید چاپ مورد بازنگری قرار داد و اصلاحاتی در آن به عمل آورد و یک فصل هم بر آن افزود. به این ترتیب کتاب بار دیگر روانه بازار کتاب شد و آن قدر اعتبار یافت که هنوز پس از گذشت چند دهه همچنان جزو کتاب‌های خوب تاریخ به شمار می‌آید. نهرو با مقاومت و پافشاری بر اهداف استقلال‌طلبانه و مبارزه برای ایجاد هندوستان بزرگ و پس از طی سال‌ها تحمل مرارت و سختی بعد از استقلال هند، اولین نخست وزیر و رهبر انقلابی هند نو شد. بنابراین بسیاری از تحلیل‌ها و توضیحات جواهر لعل نهرو برای کسانی که می‌کوشند از تاریخ برای آینده ای که می‌سازند درس بیاموزند معنا و مفهوم بزرگ‌تری یافته است. نهرو در این کتاب خود را تاریخ نویس نمی‌داند. او یادداشت‌هایی را برای دخترش نوشته که پر از توضیح و تعلیل و روشنگری درباره رخدادهای تاریخی است. در واقع نوعی تاریخ تحلیلی است با تاکید بر حفظ نگاه به هند و آسیا.

ویژگی های مترجم و ترجمه  اثر
مترجم کتاب مرحوم محمود تفضلی است. او مردی فرهنگی و کاردان بود که سال‌ها در قامت رایزن فرهنگی ایران در کشورهای آسیایی از جمله هند خدمت کرده و نظر به دغدغه و شناخت خود از آثار مهم فرهنگی کشورها دست به ترجمه آثار بسیاری به زبان فارسی زده بود. «نگاهی به تاریخ جهان» در سه جلد ترجمه شده و به طبع رسیده است. بخش اول شامل ۹۵ نامه از «تاریخ باستان» آغاز شده و تا اواخر قرن هجدهم و تا آستانه انقلاب‌های بزرگ آن قرن ادامه یافته است. بخش دوم ۶۰ نامه در خود دارد و تا جنگ اول جهانی را روایت کرده است. بخش سوم هم ۴۲ نامه شامل دنیای پس از جنگ است. این تقسیم‌بندی که از سوی مترجم صورت گرفته به جهات فنی و عملی کار انتخاب شده و الا کتاب، یک واحد متصل و به هم پیوسته است. ترجمه فارسی این کتاب از روی چاپ چهارم آن که در ژانویه ۱۹۴۹ در لندن انتشار یافت، صورت گرفته و مستقیما از متن انگلیسی برگردانده شده است.

نامه نهرو به مترجم ایرانی
نکته جالب اینکه ترجمه کتاب در سال ۱۳۳۵ه.ش، پس از اینکه ترجمه کتاب قبلی نهرو تحت عنوان «زندگی من» از سوی محمود تفضلی منتشر شد، آغاز شد. نهرو بعد از دریافت ترجمه کتاب زندگی خود از تفضلی خواست کتاب تازه‌اش را که همین «نگاهی به تاریخ جهان» باشد ترجمه کند. نهرو در آن سال نوشته بود: خوشوقت خواهم شد که شما کتاب «نگاهی به تاریخ جهان» مرا نیز ترجمه و منتشر کنید. سه سال بعد و در سال ۱۳۳۸ه.ش مرحوم تفضلی یک نسخه از ترجمه کتاب «نگاهی به تاریخ جهان» را به سفیر کبیر هند در تهران تحویل داد تا آن را با حفظ مراتب احترام به دفتر نخست وزیری، جایی که جواهر لعل نهرو بر آن تکیه زده بود بفرستند. نهرو پس از دریافت کتاب برای مترجم کتابش در ایران نوشت:
آقای محمود تفضلی عزیز/سفیر کبیر ما در تهران یک نسخه از ترجمه فارسی کتاب «نگاهی به تاریخ جهان» را که شما ترجمه کرده بودید برایم فرستاده است. از شما سپاسگزارم و آن را تقدیر می‌‌کنم. چون زبان فارسی نمی‌دانم، شاید نتوانم درباره این ترجمه قضاوت کنم، اما شنیده‌ام که این کتاب در ایران موقعیت خوبی کسب کرده است و استقبال شایانی از جانب دانشجویان و عموم مردم از آن شده است. امیدوارم این کتاب سبب تفاهم بیشتر میان ایران و هند بشود. با احساسات صمیمانه؛ ارادتمند، جواهر لعل نهرو
کتاب همان طور که سفیر کبیر هند به جناب نخست وزیر گفته بود، در ایران بسیار مورد اقبال قرار گرفته بود و موفق شد برنده جایزه بهترین ترجمه سال ۱۳۳۸ه.ش انجمن کتاب ایران شود. ترجمه‌ای که در پی گذشت چند دهه از آن اکنون کمی قدیمی و کندخوان به نظر می‌رسد، اما هنوز قوت و استحکام بیانی خود را در جملاتی کوتاه و با افعال و کلمات درست حفظ کرده است.

نگاهی به  تاریخ جهان جواهر لعل نهرو Glimpses of World History Book by Jawaharlal Nehru

بخشی از مقدمه نهرو
جواهر لعل نهرو در ابتدای کتاب نوشته است: در زندانی بودم که کتابخانه‌ای وجود نداشت و کتاب هایی که بتواند مورد رجوع قرار گیرد، در اختیار زندانی نیست. در چنین وضعی کتاب نوشتن درباره هر موضوع و مخصوصا درباره تاریخ کاری گستاخانه و دشوار است. در زندان مقداری کتاب به دستم رسید اما نمی‌توانستم آن‌ها را با خود نگه دارم. کتاب‌ها می‌آمدند و می‌رفتند. بنابراین خودم را عادت دادم که از کتاب‌هایی که می‌خوانم یادداشت بردارم. دفترچه‌های یادداشت من که بعد از مدتی تعدادشان خیلی زیاد شده بود، در هنگام نوشتن نامه‌ها به کمک من آمدند. در این زمان فقدان کتاب‌های خوب که بتواند طرف مراجعه قرار گیرد کاملاً محسوس بود و به همین جهت بعضی دوران‌‌ها از قلم افتاده و ناگفته مانده‌اند. نامه‌های من شخصی‌‌اند و در آن‌ها بسیاری مسایل خصوصی هست که فقط برای دخترم معنا و مفهوم دارد. نمی‌دانم با آن‌ها چه باید کرد، زیرا بیرون کشیدن آن‌ها کاری نیست که به آسانی امکان‌پذیر باشد. نهرو می‌نویسد: روش برخورد من با حوادث مثل کار یک تاریخ‌نویس نیست. اصولاً من ادعای تاریخ‌نویسی ندارم. آنچه در این نامه‌ها هست مخلوط ناموزونی است از نوشته‌های ابتدایی برای جوانان با بحث و گفت وگویی از منظر بزرگسالان.

ویژگی های کتاب
محور اصلی این کتاب سرزمین هند است. یعنی در کتاب «نگاهی به تاریخ جهان»، نگاه کننده در هند نشسته است. ابتدا به تاریخ دور می‌نگرد و در بستر زمان جلو می‌آید تا به تاریخ معاصر خود می‌رسد. روایت و تحلیل تاریخ از این نوع که نهرو انجام داده است توجه ویژه‌ای به جغرافیای رخدادها هم دارد. بنابراین آسیا و تقابل تاریخی شرق و غرب دیگر محور اصلی کتاب است. از دیگر ارزش‌های کتاب باید به توالی و ارتباط دادن رخدادهای جهان با یکدیگر نام برد. رویکرد تاریخی اثر، درس گرفتن از تاریخ است و در این بین نویسنده هرگز ادعای بی‌طرفی و خنثی‌منشی ندارد. او یک هندی اصیل است که در نقل تاریخ کشورش و جهان به استعمار و استبداد از همان ابتدا حساسیت ویژه‌ای نشان می‌دهد. می‌توان گفت «نگاهی به تاریخ جهان» یکی از واقعی‌ترین تاریخ‌هایی است که نوشته شده است. تاریخی به زبان مردمی که عادت کرده بودند حتی تاریخشان را هم غربی‌ها بنویسند. سه ویژگی اصلی کتاب عبارتند از اینکه اولا، تاریخی بومی است. دوم اینکه، تحلیلی و توضیحی است و سوم آنکه به زبان ساده و برای جوانان و نوجوانان نوشته شده است. گو اینکه هیچ کتابی بدون اشکال در برداشت و نوشتار نیست اما تمام آنچه ذکر شد، از این کتاب یک پیشنهاد خوب برای مطالعه تاریخ ساخته است. آیت الله خامنه‌ای در یکی از دیدارهای خود با فرماندهان سپاه پاسداران، ذیل بحث استحکام ساخت درونی فرمودند: این کتاب جواهر لعل نهرو -نگاهی به تاریخ جهان- را بخوانید؛ در بخشی که دخالت و نفوذ انگلیس‌ها در هند را بیان می کند، تصویر می کند، تشریح می کند - او آدمی است هم امین، هم مطّلع – می گوید صنعتی که در هند بود، علمی که در هند بود، از اروپا و انگلیس و غرب کمتر نبود و بیشتر بود. انگلیس ها وقتی وارد هند شدند، یکی از برنامه‌هایشان این بود که جلو ی گسترش صنعت بومی را بگیرند. خب، بعد کار هند به آنجا می رسد که ده‌ها میلیون آن وقت ها، صدها میلیون در دوره‌های بعد، فقیر و گدا و خیابان‌خواب و گرسنه به معنای واقعی داشته باشد.

سایت دفتر نشر آثار رهبری

در خانواده‌ای اصالتاً رشتی، تجارت‌پیشه و مشروطه‌خواه دیده به جهان گشود... در دانشگاه ملی ایران به تدریس مشغول می‌شود و به‌طور مخفیانه عضو «سازمان انقلابی حزب توده ایران»... فجایع نظام‌های موجود کمونیستی را نه انحرافی از مارکسیسم که محصول آن دانست... توتالیتاریسم خصم بی چون‌وچرای فردیت است و همه را یکرنگ و هم‌شکل می‌خواهد... انسانها باید گذشته و خاطرات خود را وا بگذارند و دیروز و امروز و فردا را تنها در آیینه ایدئولوژی تاریخی ببینند... او تجدد و خودشناسی را ملازم یکدیگر معرفی می‌کند... نقد خود‌ ...
تغییر آیین داده و احساس می‌کند در میان اعتقادات مذهبی جدیدش حبس شده‌ است. با افراد دیگری که تغییر مذهب داده‌اند ملاقات می‌کند و متوجه می‌شود که آنها نه مثل گوسفند کودن هستند، نه پخمه و نه مثل خانم هاگ که مذهبش تماما انگیزه‌ مادی دارد نفرت‌انگیز... صدا اصرار دارد که او و هرکسی که او می‌شناسد خیالی هستند... آیا ما همگی دیوانگان مبادی آدابی هستیم که با جنون دیگران مدارا می‌کنیم؟... بیش از هر چیز کتابی است درباره اینکه کتاب‌ها چه می‌کنند، درباره زبان و اینکه ما چطور از آن استفاده می‌کنیم ...
پسرک کفاشی که مشغول برق انداختن کفش‌های جوزف کندی بود گفت قصد دارد سهام بخرد. کندی به سرعت دریافت که حباب بازار سهام در آستانه ترکیدن است و با پیش‌بینی سقوط بازار، بی‌درنگ تمام سهامش را فروخت... در مقابلِ دنیای روان و دلچسب داستان‌سرایی برای اقتصاد اما، ادبیات خشک و بی‌روحی قرار دارد که درک آن از حوصله مردم خارج است... هراری معتقد است داستان‌سرایی موفق «میلیون‌ها غریبه را قادر می‌کند با یکدیگر همکاری و در جهت اهداف مشترک کار کنند»... اقتصاددانان باید داستان‌های علمی-تخیلی بخوانند ...
خاطرات برده‌ای به نام جرج واشینگتن سیاه، نامی طعنه‌آمیز که به زخم چرکین اسطوره‌های آمریکایی انگشت می‌گذارد... این مهمان عجیب، تیچ نام دارد و شخصیت اصلی زندگی واش و راز ماندگار رمان ادوگیان می‌شود... از «گنبدهای برفی بزرگ» در قطب شمال گرفته تا خیابان‌های تفتیده مراکش... تیچ، واش را با طیف کاملی از اکتشافات و اختراعات آشنا می‌کند که دانش و تجارت بشر را متحول می‌کند، از روش‌های پیشین غواصی با دستگاه اکسیژن گرفته تا روش‌های اعجاب‌آور ثبت تصاویر ...
به قول هلدرلین، اقامت انسان در جهان شاعرانه است... شعر در حقیقت تبدیل ماده خامی به نام «زبان»، به روح یا در حقیقت، «شعر» است. بنابراین، شعر، روح زبان است... شعر است که اثر هنری را از اثر غیرهنری جدا می‌کند. از این نظر، شعر، حقیقت و ذات هنرهاست و اثر هر هنرمند بزرگی، شعر اوست... آیا چنان‌ که می‌گویند، فرازهایی از بخش نخست کتاب مقدس مسیحی که متکی بر مجموعه کتب مقدس یهودیان، یعنی تنخ است، از اساطیر شفاهی رایج در خاور نزدیک اخذ شده یا خیر؟ ...