کتابی از حسین پاینده در هفته جاری سومین جایزه ادبی خود و چهارمین جایزه در طول سال جاری را به دست آورد.

به گزارش مهر،  در مراسم اختتامیه‌ دوازدهمین دوره‌ی جایزه‌ی جلال آل‌احمد که روز شنبه ۲۳  آذر ماه در تالار قلم کتابخانه ملی ایران برگزار شد، دکتر حسین پاینده، استاد نظریه و نقد ادبی دانشگاه علامه طباطبائی، به خاطر تألیف کتاب دوجلدی «نظریه و نقد ادبی: درسنامه‌ای میان رشته‌ای» موفق به دریافت جایزه جلال آل‌احمد در بخش نقد ادبی شد.

همچنین صبح روز دوشنبه ۲۴ آذر  طی مراسمی که در تالار علامه امینی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران برگزار گردید، جایزه «کتاب سال دانشگاهی» به همین کتاب از دکتر پاینده اعطا شد.

بعدازظهر همین روز، جایزه «کتاب برتر سال» نیز طی مراسمی در  سازمان مطالعه و تدوین کتاب‌های درسی (سمت) به کتاب «نظریه و نقد ادبی» تعلق گرفت.

گفتنی است که همین کتاب در مرداد امسال جایزه‌ی «پژوهشگر برگزیده‌ی سال» را هم برای  پاینده به ارمغان آورده بود که طی مراسمی با حضور تعداد زیادی از هنرمندان سینما و تئاتر در هجدهمین جشن سالیانه انجمن منتقدان، نویسندگان، پژوهشگران خانه تئاتر در تاریخ ۲۴ مرداد ۹۸ به وی اعطا شد.

کتاب «نظریه و نقد ادبی: درسنامه‌ای میان‌رشته‌ای» در دو جلد  و با حجمی بالغ بر ۱۱۰۰ صفحه،  به معرفی جدیدترین رویکردهای نقد ادبی اختصاص دارد و شامل نمونه‌های عملی از کاربرد این نظریه‌ها در نقد ادبیات فارسی (شعر و نثر کهن و معاصر) و متون فرهنگی (فیلم، عکس، تصاویر دیجیتال در فضای مجازی، سریال تلویزیونی و …) است.

برخی از رویکردهای نقادانه‌ی معرفی‌شده در این کتاب عبارت‌اند از: ساختارگرایی، روایت‌شناسی، نقد لاکانی، نشانه‌شناسی (رویکردهای سوسور، پِرسْ و بارت)، روانکاوی، مطالعات زنان، تاریخ‌گرایی نوین، پسامدرنیسم، مطالعات فرهنگی، فرمالیسم، نظریه‌ی دریافت و …

پاینده پیش از این درباره این کتاب به مهر عنوان کرده بود: در کشور ما معمولاً معنای درست و دقیقی از «نقد» مستفاد نمی‌شود. دست‌اندرکاران فعالیت‌های ادبی غالباً بین «مرور و معرفی»، «تحلیل» و «نقد» تمایز نمی‌گذارند و هر نوع نوشتاری را که نویسنده در آن نظری راجع به متنی ادبی اظهار کرده باشد، به غلط مصداق «نقد» می‌پندارند. فقط از راه شناساندن نظریه‌های علمی نقد ادبی و نحوه‌ کاربرد عملی آن‌هاست که می‌توان به این برداشت‌ها و توقعات نادرست پایان داد. کتاب حاضر با همین هدف، مجموعه‌ای از پُرکاربردترین نظریه‌های نقادانه را به پژوهشگران این حوزه می‌شناساند.

به گفته پاینده نقد ادبی در  این کتاب با رویکردی میان‌رشته‌ای به مخاطب معرفی شده و  در آن کوشش شده است تا هم در شیوه‌ طرح مباحث و هم در نمونه‌های نقد عملی، نیازهای دانشجویان در رشته‌های مختلف ادبیات و علوم انسانی را پاسخ داده شود. به همین دلیل، در این کتاب علاوه بر کاربرد نقد در حوزه‌ی مطالعات ادبی، مباحثی درباره‌ی معماری، تحلیل عکس، تحلیل تصاویر فضای مجازی، نقاشی، فیلم سینمایی، سریال تلویزیونی و غیره مطرح شده‌است.

................ هر روز با کتاب ...............

دوران قحطی و خشکسالی در زمان ورود متفقین به ایران... در چنین فضایی، بازگشت به خانه مادری، بازگشتی به ریشه‌های آباواجدادی نیست، مواجهه با ریشه‌ای پوسیده‌ است که زمانی در جایی مانده... حتی کفن استخوان‌های مادر عباسعلی و حسینعلی، در گونی آرد کمپانی انگلیسی گذاشته می‌شود تا دفن شود. آرد که نماد زندگی و بقاست، در اینجا تبدیل به نشان مرگ می‌شود ...
تقبیح رابطه تنانه از جانب تالستوی و تلاش برای پی بردن به انگیره‌های روانی این منع... تالستوی را روی کاناپه روانکاوی می‌نشاند و ذهنیت و عینیت او و آثارش را تحلیل می‌کند... ساده‌ترین توضیح سرراست برای نیاز مازوخیستی تالستوی در تحمل رنج، احساس گناه است، زیرا رنج، درد گناه را تسکین می‌دهد... قهرمانان داستانی او بازتابی از دغدغه‌های شخصی‌اش درباره عشق، خلوص و میل بودند ...
من از یک تجربه در داستان‌نویسی به اینجا رسیدم... هنگامی که یک اثر ادبی به دور از بده‌بستان، حسابگری و چشمداشت مادی معرفی شود، می‌تواند فضای به هم ریخته‌ ادبیات را دلپذیرتر و به ارتقا و ارتفاع داستان‌نویسی کمک کند... وقتی از زبان نسل امروز صحبت می‌کنیم مقصود تنها زبانی که با آن می‌نویسیم یا حرف می‌زنیم، نیست. مجموعه‌ای است از رفتار، کردار، کنش‌ها و واکنش‌ها ...
می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...