چاپ نخست کتاب «شیخ طوسی و تفسیر تبیان» تالیف مهدی کمپانی زارع از سوی نشر خانه کتاب منتشر و روانه بازار کتاب شد. در این اثر علاوه بر معرفی شخصیت علمی شیخ طوسی، به تفسیر تبیان که از آثار فاخر تفاسیر قرآنی ‌‌به شمار می‌رود نیز اشاره‌ مختصری می‌‌شود.

به گزارش ایبنا، این اثر که ششمین دفتر از مجموعه آثار «ایرانیان و قرآن» است، برای آشنایی نسل جوان قرآن‌پژوه با شیخ طوسی و تفسیر گرانسنگ وی تهیه و ارایه شده است.

این تفسیر ـ‌بی‌هیچ اغراقی‌ـ سرفصل تازه‌ای در تفسیرنویسی در جهان اسلام به شمار می‌رود و نخستین تفسیر کامل و جامع بر قرآن کریم در میان دانشمندان شیعی است. تفاسیر پیش از تبیان، به ویژه در جهان تشیع، کامل نبودند؛ به این معنا که شامل تمام آیات قرآنی نمی‌شدند. این تفاسیر همچنین جامع نیز نبودند و تنها به برخی ابعاد تفسیر از جمله ابعاد لغوی، روایی آیات می‌پرداختند. در این تفسیر هرچند ایجاز عامدانه مولف مشهود است اما تمام سوره‌ها و آیات بررسی می‌شوند.
 
شیخ طوسی در این تفسیر تمام دانش‌های مربوط به تفسیر را در فهم آیات به کار می‌گیرد. در واقع، تسلط وی بر دانش‌های گوناگون مجالی را برایش فراهم کرده بود که بی‌هیچ مشکلی، گره‌های بسیاری را از فهم مخاطبان کتاب الهی باز کند.

یکی از نکات این تفسیر، اعتبار بسیاری است که شیخ برای عقل و اجتهاد قائل شده است. هرچند بسیاری با توجه به برخی روایات وارده، تنها نوع تفسیر صحیح را تفسیر به ماثور می‌دانند و هرگونه تلاش عقل بشری را برای فهم خطاب الهی از سنخ تفسیر به رای به شمار می‌آورند اما در مقابل این اندیشه، بسیارند کسانی که با توجه به آیات متعددی که انسان را دعوت به تعقل در آفاق و انفس و کتاب الهی می‌کند، آن را سخنی سطحی و نادرست دانسته‌اند.


علامه طباطبایی در این باب معتقد است که اگر کتاب الهی را کاملا تفحص و در آیاتش دقت کنیم، بیش از 300 آیه وجود دارد که انسان را به تفکر، تذکر و تعقل دعوت کرده است یا به پیامبر(ص) یادآور می‌شود با چه دلیلی حق را اثبات و باطل را ابطال کند.

این تفسیر، تفسیری است متوسط و چنان‌که گفته شد، جامع و کامل که ابعاد مختلفی را شامل می‌شود و تمام آیات قرآنی را در برمی‌گیرد و در نهایت ایجاز به رشته تحریر در آمده است.

ترتیب شیخ در تفسیر بدین‌گونه است که ابتدا آیه را ذکر و سپس لغات غریب آن را بررسی و اختلاف قرائت را بیان می‌کند و پس از آن به بیان و بررسی آرا و اقوال مختلف در تفسیر آیه می‌پردازد و نظر خود را به صورت مختصر ابراز می‌کند. در این تفسیر همچنین نکات فقهی، کلامی، بلاغی و ... متناسب با آیات نیز بیان می‌شوند.

یکی از امور مشهود در این تفسیر، ادب علمی شیخ است. وی تنها به نقد و بررسی علمی دیدگاه‌ها می‌پردازد و هرگز از به کار گرفتن تعابیر غیرعلمی برای تخفیف و تحقیر دیگر اندیشمندان استفاده نمی‌کند.

کتاب حاضر در پنج فصل سامان یافته است. «زندگی، آثار و جایگاه علمی شیخ طوسی»، «کلیاتی در باب التبیان فی تفسیرالقرآن»، «منابع و مآخذ شیخ طوسی در تفسیر التبیان»،‌ «مباحث علوم قرآنی در تفسیر التبیان» و «ابعاد و گرایش‌های تفسیر التبیان» عناوین فصول پنجگانه این اثرند.

چاپ نخست کتاب «شیخ طوسی و تفسیر تبیان» با شمارگان 3000 نسخه، 166 صفحه و به بهای 26000 ریال راهی بازار نشر شد.

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...