چاپ نخست کتاب «رسالت روحانیت از نگاه امام خمینی(ره)» نوشته بهروز رشیدی از سوی چاپ و نشر عروج، وابسته به موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) منتشر و روانه بازار کتاب شد.

به گزارش ایبنا، اثر حاضر به بیان و شرح وظایف و مسوولیت‌های روحانیت از منظر معمار بزرگ انقلاب، حضرت امام خمینی(ره) پرداخته است.

اسلام، دینی جامع و فراگیر است که همه جوانب و زوایای زندگی فردی، اجتماعی، مادی و معنوی انسان و جوامع بشری را دربرمی‌گیرد و درصدد تامین سعادت دنیوی و اخروی بشر است. بنابراین جامعیت اسلام بدان مفهوم است که اولا پاسخ‌گوی کلیه نیازهای بشری اعم از سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، عبادی و فردی می‌باشد و ثانیا جهان‌شمول است و منحصر به قوم، قبیله، ملت و منطقه جغرافیایی خاصی نیست بلکه جهان بشریت و تمام جوامع انسانی را دربرمی‌گیرد.

به عقیده نویسنده، رسالت انبیا و اولیای الهی در طول تاریخ و از آن جمله پیامبر خاتم(ص) نیز رسالت و وظیفه‌ای جامع و فراگیر بوده است. امام خمینی(ره) با بینش و نگرش عمیق خود، اسلام را در «جامعیت» آن می‌بیند و تفسیر و تبیین می‌کند. او اسلام را تنها در بعدی از ابعاد آن یا صرفا در عبادت یا فقاهت و ... نمی‌بیند بلکه اسلام را مکتب جامعی می‌داند که سیاست و عبادت و فقه و اقتصاد آن در یک رابطه کلی در ارتباط تنگاتنگ معنابخش است و نقصان در هرکدام از این ابعاد، هدف کلی و الهی آن را از بین می‌برد، بنابراین از نگاه امام خمینی(ره) رسالت و وظیفه روحانیون نیز امری جامع و فراگیر در رابطه با کلیت اسلام و رسالت انبیا و اولیای الهی است.

در بینش و منطق قرآن و اسلام، انسان دارای مقام و منزلتی والاست که به واسطه آن بر فرشتگان برتری می‌یابد و خداگونه می‌شود. این فضیلت و برتری انسان صرفا در رابطه با مسوولیت و رسالتی که از جانب خداوند به او تفویض شده است قابل تبیین است.

از نظر قرآن کریم، به تبع همین شان و منزلت، انسان به مقام خلیفةاللهی نائل آمده و جانشین خدا بر روی زمین شد، تا حکومت و حاکمیت و اراده خداوند را در روی زمین تحقق بخشد. انسان به واسطه قبول و پذیرش این مسوولیت سنگین، اشرف مخلوقات شد و خداوند از روح خود در او دمید. مصداق واقعی این انسان متعهد و مسوول و دارای رسالت، چنان‌چه گفته شد انبیا و اولیا پیامبران و ائمه الهی هستند. آنها رهبری بشریت را به سوی سعادت و کمال دنیوی و اخروی به عهده داشتند.

به استناد این بینش عمیق الهی و اسلامی، امام خمینی(ره) براساس «العلماء ورثة‌الانبیاء» و «الفقهاء امناء‌الرسل»، علما و روحانیون را وارثان انبیا و در راس آنان، فقها را امانت‌داران پیامبران و رسولان خداوند می‌داند و می‌دانیم که پیامبران غیر از پیام وحی و ابلاغ و تبلیغ و رسالت الهی چیزی از خود به ارث باقی نگذارده‌اند. بنابراین امام خمینی(ره) برای علما و روحانیون اسلام، همان وظیفه، تکلیف، مسوولیت و رسالت پیامبران و ائمه(علیهم‌السلام) را قائل است، به همان‌سان که رسالت و مسوولیت پیامبران و انبیا و ائمه تک بعدی و یا حتی چند بعدی نیست، بلکه کامل، فراگیر و همه‌جانبه است و همه زوایای زندگی فردی، عبادی، اجتماعی و سیاسی انسان و جوامع بشری را دربرمی‌گیرد.

امام خمینی(ره) نیز که نگرشی همه‌جانبه نسبت به مسائل اسلامی دارد و اسلام را در همه ابعاد و کلیت آن می‌بیند، رسالت روحانیت را همه‌جانبه و گسترده و در راستای استمرار همان رسالت انبیا و اولیای الهی می‌داند. از نظر او، روحانیون موظفند هدایت و رهبری معنوی و مادی جوامع را به دست گیرند، حکومت و حاکمیت تشکیل دهند و دیانت و معنویت را در عرصه اجتماع و سیاست به منصه ظهور برسانند. این رسالت و وظیفه روحانیت نه تنها منحصر به ملت و منطقه جغرافیایی خاصی نیست، بلکه شامل تمام جوامع و امت اسلامی می‌شود و فراتر از آن جهان بشریت را دربرمی‌گیرد.

امام خمینی(ره) به عنوان فردی زاهد، عابد، عارف، عالم، فقیه، اسلام‌شناس، سیاست‌مدار و دارای نگرش و آگاهی سیاسی و اجتماعی و تاریخی و بین‌المللی، اسلام را در جنبه‌های نظری و علمی در همه ابعاد آن می‌بیند و خود نیز علاوه بر این که به همه این امور عالم است، به همه آنها نیز عامل است و همین وظیفه و رسالت همگانی و همه‌جانبه را برای روحانیت و عالمان دینی قائل است و البته این رسالت و مسوولیت روحانیت از نظر آن حضرت غیر قابل اغماض، ضروری، واجب و اجتناب‌ناپذیر است و عدم ایفای آن، توجیه ناپذیر و به منزله شانه خالی کردن از تحمل امانت و مسوولیت الهی است.

امام خمینی(ره) در دوره حیات پرثمر خود، رسالت روحانیون را به دو طریق تبیین و اعلام کردند: اول در سیره عملی خود به عنوان یک روحانی وظیفه‌شناس در همه ابعاد فردی و اجتماعی از جمله تهذیب نفس، تقوی، کسب علم، فقاهت و اجتهاد، رسیدگی به امور اجتماعی و سیاسی مسلمانان، مجاهده برای تشکیل حکومت اسلامی، اهتمام به امور مسلمانان، مجاهده برای تشکیل حکومت اسلامی، اهتمام به امور مسلمانان جهان و حتی جهان بشریت با شایستگی تمام عمل کردند و از این منظر رسالت جامع یک روحانی را به معرض نمایش گذاشتند، دوم از طریق اندرزها، توصیه‌ها، گفته‌ها و نوشته‌های خود در مورد وظایف و رسالت روحانیون از نگاه اسلامی.

از نظر امام خمینی(ره) ، روحانی در اسلام به معنای کسی است که مبلغ دین و رسالت پیغمبر و ائمه معصومین(علیهم‌السلام) است و به فردی اطلاق می‌شود که علاوه بر کسب سجایای اخلاقی، تزکیه نفس و انجام اعمال عبادی و فقهی به فراگیری و کسب علوم و دانش دینی و مذهبی نیز بپردازد و این مقدمه‌ای برای آمادگی در جهت اجرای مسوولیتی بزرگتر است و آن مسوولیت اجتماعی و سیاسی است. به عبارت دیگر، آگاهی نسبت به علوم دینی و رسیدن به مقام روحانیت به مفهومی که ذکر شد خود به خود مسوولیت اجتماعی و سیاسی را نیز به دنبال خواهد آورد. در این تعبیر امام خمینی(ره)، روحانی کسی است که هم عالم باشد و هم عامل. عالم بودن و عامل بودن برای روحانی لازم و ملزوم یکدیگرند. چرا که علم بدون عمل بهره‌ای در پی نخواهد داشت و عمل بدون علم و تقوی به بیراهه و ضلالت و گمراهی منتهی خواهد شد. بنابراین رسالت روحانی مسوولیتی تمام عیار، از جنس و سنخ مسوولیت و رسالت اولیای خداست، لیکن با مراتبی خفیف‌تر. مسوولیت و رسالت روحانیون از منظر امام خمینی(ره) دقیقا به معنا و مفهوم ذکر شده است. روحانی از نگاه امام، فردی است که کلیه زوایای فوق را دارا باشد.

امام خمینی(ره) علاوه بر سیره عملی همواره در بیانات، اقوال و مکتوبات و اندرزهای خود، این رسالت خطیر روحانیون را خاطرنشان کرده و به آنان آگاهی می‌بخشید که علاوه بر مسوولیت فردی به معنای عبادی و فقهی و علمی رسالت اجتماعی و سیاسی در رابطه با امت اسلامی را نیز دارا می‌باشند. به طور کلی می‌توان گفت رسالت و اهم وظایف روحانیون از نگاه امام خمینی(ره) شامل این مسوولیت‌هاست: تلاش در جهت کسب علوم دینی؛ ممارست در تزیکه نفس و تقوای الهی؛ ارشاد و هدایت مردم نسبت به مسائل دینی و عبادی؛ آگاه بودن نسبت به مسائل سیاسی و اجتماعی زمان و آگاه کردن مسلمانان از این مسائل؛ مبارزه با ظلم و ستم و استبداد و استثمار و استعمار به هرشکل آن؛ مقید بودن نسبت به کلیه امور مسلمین اعم از امور اجتماعی، سیاسی، دینی، فقهی و...؛ حراست از دین و کیان اسلام؛ ساده زیستی و دارا بودن زی‌ طلبگی و دوری از تشریفات.

این پژوهش، در پی تبیین رسالت فوق از منظر امام خمینی(ره) است.
کتاب حاضر در 13 بخش سامان یافته است. «کلیات»، «استمرار و رسالت انبیا و پیامبران»، «دخالت در سیاست و تشکیل حکومت»، «آگاهی به مسائل سیاسی و اجتماعی زمان»، «تصدی امر قضا»، «استنباط احکام عبادی، سیاسی، اجتماعی(اجتهاد)»، «مبارزه با ظلم، استبداد، استثمار و استعمار»، «حراست از دین و کیان اسلام»، «وظیفه در قبال جامعه بشری»، «تلاش در جهت کسب علوم دینی»، «ممارست در تزکیه نفس و تقوای الهی»، «ارشاد و هدایت مردم در مسائل دینی و عبادی» و «ساده‌زیستی و دارا بودن زی ‌طلبگی».

چاپ نخست کتاب «رسالت روحانیت از نگاه امام خمینی(ره)» در شمارگان 1000 نسخه، 134 صفحه و بهای 20000 ریال راهی بازار نشر شد.