ایران عصر ناصری | اعتماد
جلد دوم کتاب «ایران عصر ناصری» [Genom Persien, mesopotamien och kaukasien] سفرنامه سون هدین [Sven Hedin] مستشرق سرشناس سوئدی به ایران با ترجمه وحید صابری مقدم، در 46 فصل از سوی انتشارات پیام آزادی وارد بازار نشر شد.
![جلد دوم کتاب «ایران عصر ناصری» [Genom Persien, mesopotamien och kaukasien] سفرنامه سون هدین [Sven Hedin]](/files/170246005974762154.jpg)
پس از ترجمه و انتشار سفرنامه اول سون هدین که مورد استقبال قرار گرفت؛ اینک جلد دوم این کتاب نیز منتشر شد. بهگفته مترجم سوژه سفرنامه دوم هدین اعزام هیاتی ویژه از سوی پادشاه اسکار دوم است که حامل مدال صرافیم یا نشان عالی افتخار دربار پادشاهی سوئد برای ناصرالدین شاه بوده است. البته سال قبل از آن شاه ایران یک مدال تمثال همایونی برای پادشاه اسکار ارسال کرده بود. هیات سوئدی علاوه بر نویسنده مرکب از 3 نفر دیگر از مقامات ارشد آن کشور شامل رئیس واحد شکاربانی دربار پادشاهی، وزیر دربار پادشاهی و یک نفر سرهنگ ارتش سوئد از هنگ امداد و نجات ارتش سوئد بوده و کتاب حول شرح سفر آنها و تشریح دقیق اوضاع اجتماعی، سیاسی، نظامی و فرهنگی ایران در آن دوران است.
اغلب اطلاعاتی را که نویسنده کتاب به‌صورت بی‌طرفانه و با دقت و ظرافت در این کتاب طرح نموده میتواند حاصل 18 سال حضور مداوم و تجربیات دکتر برتراند هیبنت سوئدی، دندانپزشک مخصوص شاه در دربار ناصرالدین شاه باشند. نویسنده در این کتاب به درستی هسته اصلی قدرت حاکم در ایران آن عصر را شکافته و وابستگی‌ها و میزان نفوذ بیگانگان را در بین آنان توضیح میدهد. مواضع سیاسی ایران به‌نقل از یک وزیر شاه و فروپاشی ایران را پیشبینی می‌کند. ایران عصر ناصری این موضوع عمق فاجعه نوع زمامداری حاکمان وقت ایران را نشان میدهد. از این جهت میتوان بروز انقلاب مشروطیت را موهبتی ارزشمند برای حفظ و تداوم حیات ایران به‌عنوان یک کشور دانست که از فروپاشی آن جلوگیری کرده است.
مترجم در تحقیق و جستجو برای یافتن ردپایی از سفر هیات مذکور به ایران به مراجع مختلف داخلی مراجعه داشته است که هیچ ردپایی از سفر هیات و از نشان مذکور در اسناد مراکز فوق یافت نشد. کتاب مذکور را نیز که دارای جلد اصلی بود در مخزن کتابخانه ملی - گروه ایرانشناسی- در ردیف اسناد سوئدی یافته است.
ماجرای رسیدن کتاب با جلد اصلی به مخزن کتابخانه ملی آن است که سیدحسن تقیزاده سفیر اسبق ایران در لندن در سال 1308 شمسی کتاب را در یک حراجی دیده و آن را به‌واسطه شکل تزئینی آن که مشابه با جلدهای ایرانی کتب نفیس بود خریداری و به کتابخانه ملی ایران هدیه داده است. افراد مرتبط با کتاب هیچکدام از محتوای آن اطلاعی نداشتند تا آنکه مترجم به گروه ایرانشناسی کتابخانه مذکور مراجعه و به‌صورت اتفاقی کتاب را شناسایی و دریافت کرده است.
نامبرده متولد 19 فوریه 1865 در استکهلم است و متوفی به تاریخ 26 نوامبر 1952 در همان شهر می‌باشد. وی از دوران نوجوانی به جغرافیا و کشف سرزمین‌های ناشناخته علاقمند بود. هدین بیش از 20 سال از عمر خویش را در صحراهای آسیا گذرانید و طی این سال‌ها دورافتاده‌ترین نقاط صحراها و دشت‌های آسیا و نیز کویرهای ایران را درنوردید و حاصل جستجوهای جسورانه خویش را طی 65 جلد کتاب و صدها گزارش علمی در شاخه‌های جغرافیا، تاریخ و باستانشناسی منتشر کرد.
او همچنین اسناد سیاسی و اطلاعات استراتژیکی ذیقیمتی را برای دولت متبوعش به ارمغان برد. قسمت عمده مخارج سفرهای طولانی او (و از جمله سفر اول وی به ایران) از سوی دربارسلطنتی سوئد تامین گردید. وی شرق شناسی قوی و در رشته جغرافیا از جمله نخبگان عصر خویش بود. یافته‌های او کم نظیر و ستودنی هستند. حمایت وی از آلمان نازی در جنگ دوم جهانی به شهرت وی لطمه وارد کرد. او همواره مورد ستایش فرماندهان آلمانی بود و آنها از نتایج اکتشافات وی در مشرق زمین در جهت شناسایی سرزمین‌های دوردست آسیایی بهرهمند می‌گردیدند.
سون هدین 3 سفر به ایران داشته است که اولین آن در سال 1886 و مصادف با فروردین 1265 و در عصر ناصرالدین شاه قاجار 10 سال قبل از کشته شدن شاه در حرم حضرت عبدالعظیم به‌دست میرزا رضای کرمانی به ایران انجام شده است. دومین سفر وی در سال 1891 در همراهی به‌عنوان مترجم با سفیر آکرودیته دربار سوئد برای تقدیم عالی‌ترین نشان دربار پادشاهی سوئد به ناصرالدین شاه بود. سومین سفر وی که به مقصد هندوستان و تبت انجام شد در عصر مظفرالدین شاه قاجار و پیش از وقوع انقلاب مشروطه بود.
اعتماد
