یاسر نوروزی | شهروند


تصویرگری جذاب، داستان پرتعلیق، روایت خلاقانه هر آنچه در رمانی تصویری به دنبال آن هستید در کتاب «راز عروسکهای حلق‌آویز شده» پیدا می.کنید این نوع آثار در گروه کمیک استریپ یا رمان تصویری طبقه بندی می‌شوند و سابقه‌ای به درازای چندین دهه در جهان دارند. هرچند در سالهای اخیر مانگاهای ژاپنی گوی سبقت از آنها ربوده‌اند و تمام مخاطبان را در سراسر جهان به خود جذب کرده‌اند؛ انیمه‌های ژاپنی هم در این قضیه بی تأثیر نبوده‌اند.

خلاصه راز عروسکهای حلق‌آویز شده بهاره جابری

بهاره جابری کاری فوق العاده با کیفیت در سطح جهانی و قابل رقابت با کمیک استریپ‌ها یا مانگاهای خواندنی قدرتمند خارجی ارائه داده است. قصه برمی‌گردد به عصر قاجار و سرقت خلعت پادشاه و ماجرای قتلی که قرار است کارآگاه داستان آن را پی بگیرد. تصاویر کتاب به قدری جذاب هستند که خواننده قصه را رها نمی‌کند. به همین مناسبت گفت‌وگویی با مؤلف انجام دادیم:

تصاویری بسیار جذاب خلق کرده اید و قصه‌ای خواندنی نوشته اید چه رشته‌ای خوانده اید؟
خیلی ممنون رشته کارشناسی گرافیک و ارشد کارگردانی انیمیشن.

متولد چه سالی هستید و اهل کجا؟
سال ۶۶. اهل تهران هستم.

از چه زمانی کار تصویرگری را شروع کردید؟ اولین کارهای چاپی تان کدام‌ها بودند و چه زمانی منتشر شدند؟
کار طراحی داستان را از همان بچگی یعنی حتی قبل از اینکه خواندن و نوشتن را شروع کنم انجام می‌دادم. ۱۸ سالم بود که برای ویژه نامه «دنیای تصویر» یک داستان کوتاه کمیک کار کردم که پولی هم از این بابت نگرفتم. بعد از آن مشغول تصویرگری کتابهای درسی و کار متحرک سازی انیمیشن شدم و داستان‌هایم را در قالب مانگا در فضای نت منتشر می‌کردم.

فضای مجازی عرصه خوبی برای ارائه کارهای تصویری امثال شما که در این حوزه کار می‌کنند در اختیار قرار می‌دهد؟
از نظر حجم بالای مخاطب و راههای متنوعی که برای کسب درآمد و ارتباط بی‌واسطه با مخاطب در اختیار مولف می‌گذارد عالی است. اما خب، فضای مجازی هم نیاز به تبلیغات دارد که توانایی مجزایی است از کار هنری برای همین اگر نتوانی درست تبلیغ کنی مخاطب کارت را پیدا نمی‌کند و نمی‌خواند. از طرف دیگر با این محدودیت‌هایی که در ایران برای شبکه‌های اجتماعی ایجاد شده و وجود تحریم که مانع تراکنشهای اقتصادی بین‌المللی می‌شود، عملا نمی توان استفاده درستی از این پتانسیل بالا انجام داد.

چرا برای خلق قصه‌تان به عصر قاجار رفتید؟
می‌خواستم درباره ماجراهای کاراگاه قدیمی ایرانی بنویسم برای شروع کتاب خاطرات عبدالله بهرامی را که می‌دانستم در قدیم کارآگاه بوده خواندم و متوجه شدم اولین کارآگاه‌ها در ایران از دوره احمدشاه کارشان را شروع کرده اند. خواندن خاطرات باعث شد اولین لایه‌های شخصیت کارآگاهم شکل بگیرد. من هیچ چیز خاصی از دوره قاجار نمی‌دانستم برایم چالش جالبی شد که بروم بیشتر درباره این دوره کتاب بخوانم. منبع مکتوب و حتی تصویری که به وفور پیدا می‌شد. این شد که توانستم به برداشتی شخصی از این دوره برسم و آن را مناسب برای روایت داستانهای رازآلود و ترسناک یافتم که در عین حال از زیبایی شناسی خاصی هم برخوردار بود.

برای خلق کارآگاه قصه تان از شخصیتی الهام گرفتید یا صرفا زاده و پرداخته تخیل‌تان بود؟
شروع خلق این کاراکتر واقعا با الهام از عبدالله بهرامی بود. اما بعد لایه‌های دیگری به او اضافه شد و الان بعید می‌دانم هیچ شباهتی به ایشان داشته باشد.

چند سال برای کتاب راز عروسکهای حلق آویز شده وقت گذاشتید؟ احتمال دارد جلد دوم آن هم چاپ شود؟
چهار سال زمان برد. ۱۰۰ صفحه از جلد دوم را هم تا الان کار کرده‌ام و ناشر هم متعهد شده جلد دوم را هم چاپ کند.

راز عروسک‌های حلق‌آویز شده

چقدر آثار تصویری تحت عنوان «مانگا» را دنبال می‌کنید؟ به این نوع کارها علاقه دارید؟ اگر بخواهید بهترینشان را مثال بزنید، به چه کتاب یا کتابهایی اشاره می‌کنید؟
من تاثیر خیلی زیادی از این مکتب گرفته‌ام نه فقط من خیلی از مکتب‌ها و هنرمندان کمیک در سراسر دنیا تحت تاثیر نوآوری‌ها و پتانسیل‌های مکتب مانگا قرار دارند که می‌توانم با اطمینان بگویم تحولی در دنیای داستانهای مصور ایجاد کرده است. در درجه اول آقای اور اساوا با آثاری چون مانستر، پسران قرن بیستم و پلوتو جزو الگوهای من در این زمینه هستند. خانم تاکاهاشی با مانگای اینویاشا خانم هوشینو با مانگای دیگری من و خانم آراکاوا با مانگای کیمیاگر تمام فلزی از دیگر الگوهای من هستند که بسیار سبک کارشان را دوست دارم.

برای یافتن ناشر سختی‌هایی داشتید یا به راحتی چاپ کتاب‌تان را قبول کردند؟
سخت بود در درجه اول چون معرف نداشتم، خودم خلاصه داستان و چند صفحه از کتاب را که تصویرسازی کرده بودم برای ناشرهایی که فکر می‌کردم کمیک چاپ می‌کنند، فرستادم و جوابی نگرفتم بعد همین طوری نشستم به کشیدن صفحات. ۱۳۰ صفحه را کار کردم روزی هفت ساعت وقت می‌گذاشتم. بعد چشمانم طوری ناراحت شد که مجبور شدم کار را چند ماه کنار بگذارم. دوباره با ناشرهای دیگری تماس گرفتم. خیلی‌ها می‌گفتند کمیک چاپ نمی‌کنند؛ یا بعضی می‌گفتند کمیک تالیفی کار نمی‌کنند. «مانا کتاب» تنها ناشری بود که با من قرار ملاقات گذاشت. آنجا بود که صفحات کار را دیدند و خوششان آمد. به خصوص وقتی متوجه شدند کار قابلیت چاپ تک رنگ دارد و هزینه‌ها کمتر می‌شود.

با وجود مشکلات کارتان امکان دارد دوباره به فکر انتشار کمیک استریپ دیگری در قالب کتاب باشید؟
من الان دارم با دو ماهنامه «هوپا» کمیکی را کار می‌کنم که احتمال دارد تبدیل به کتاب شود. داستان راز عروسکها هم یک ماجرا از مجموعه داستانهای تیری بر باد است که در صورت موفقیت ماجرای اول حتما به سراغ چاپ قسمتهای بعد خواهم رفت.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...