کتاب «مذهب‌ها و طریقت‌ها در ترکیه» [100 Soruda Türkiye'de Mezhepler ve Tarikatlar] نوشته عبدالباقی گولپینارلی [Abdülbaki Gölpınarlı] با ترجمه داود وفایی توسط نشر مولی منتشر و راهی بازار نشر شد.

مذهب‌ها و طریقت‌ها در ترکیه» [100 Soruda Türkiye'de Mezhepler ve Tarikatlar]  عبدالباقی گولپینارلی [Abdülbaki Gölpınarlı]

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، عبدالباقی گولپینارلی، نویسنده این‌کتاب متولد سال ۱۹۰۰ و درگذشته به‌سال ۱۹۸۲، از عرفان‌پژوهان ترکیه است که به اندیشه‌های مولانا و فرهنگ ایران و ادبیات کشورمان علاقه زیادی داشت. او تالیفات و پژوهش‌های متعددی در این‌زمینه دارد. گولپینارلی دو کتاب دارد که در آن‌ها با شیوه خاصی به طرح مساله پرداخته و مطالبی را که درک‌شان ثقیل است، به زبان ساده و در قالب سوال و جواب تشریح کرده است؛ یکی کتاب «تصوف در یکصد پرسش و پاسخ»‌ و دومی «مذهب‌ها و طریقت‌ها در ترکیه» است.

مولف در کتاب مورد اشاره، مذاهب و طریقت‌های ترکیه را معرفی کرده و نحوه پیدایش و تداوم حیات‌شان را به تفصیل توضیح داده است. این‌کتاب برای اولین‌بار سال ۱۹۶۹ در استانبول منتشر شد. مترجم اثر نیز که سال‌هاست مشغول ترجمه آثار ادبی و مذهبی ترکی استانبولی است، در مقدمه خود بر این‌اثر اظهار امیدواری کرده چاپ کتاب «مذهب‌ها و طریقت‌ها در ترکیه» به فارسی، گامی در جهت زنده‌نگاه‌داشتن نام و اندیشه‌های گولپینارلی که از دوستداران خالص امیرمومنان علی (ع) است، شود.

کتاب پیش رو ۲ بخش اصلی دارد که عبارت‌اند از «مذهب» و «طریقت‌هایی در مسیر اسماء» که بخش اول دربرگیرنده ۱۴ فصل و بخش دوم هم شامل ۵ فصل است.

در بخش اول، مخاطب با این‌فصول روبرو می‌شود: «عوامل ظهور مذاهب، تشیع»، «افسانه عبدالله بن سبا»، «امامیه، اصول اعتقادی، دوازده امام»، «زیدیه، بطریه، جارودیه، سلیمانیه، نعیمیه، نقاط افتراق زیدیه و امامیه»، «اسماعیلیه و شاخه‌های آن»، «خوارج، ظهور، شاخه‌ها، اعتقادات، اباضیه»، «معتزله و جبریه، مبانی افتراق؛ توحید و عدل، شاخه‌های معتزله»، «مرجئه، مجسمه، مشبهه»، «وهابیت، مذهب ظاهری، ابن هزم و ابن تیمیه، ظهور وهابیت و تاثیرات آن در ترکیه»، «ایمان و عمل نزد اهل سنت و جماعت، مذهب‌های مالکی، حنفی، شافعی و حنبلی، مشترکات اهل سنت»، «نقطه افتراق مذاهب اهل سنت و امامیه در فروع، و یک فتوا»، «باطنیه، تفسیر از نظر باطنیان، میزان ارتباط آن با اسماعیلیه، منابع، اعتقادات، سازمان و واکنش‌ها، دروزیه، نصیریه، یزیدیان»، «ادیان باطلی که از باطنیه به وجود آمدند، حروفیه، شیخیه، بابیه، بهائیت و قادریه» و «ادیانی که با تاثیرپذیری از اسلام تاسیس شدند، شیخیه، بابیه، بهائیت، قادیانه».

پنج‌فصلی هم که مخاطب در بخش دوم کتاب با آن‌ها روبروست، از این‌قرارند: «تفاوت طریقت و مذهب، طریق اسماء: طریقت‌های قادریه، رفاعیه، بدویه، دسوقیه، اکبریه، یسویه، کبرویه، شاذلیه، سعدیه و شاخه‌های آن»، «خلوتیه کارخانه تولید طریقت، روشنیه، گلشنیه، شاخه دوم و انشعاب‌های آن: شعبانیه، شاخه سوم: شمسیه، جراحیه، جهانگیر مصری و شاخه‌های دیگر، شاخه چهارم، ویژگی‌های هر یک از شاخه‌ها»، «نقشبندیه، قواعد یازده‌گانه و اساسی نقشبندیه، مجددیه، خالدیه، تاثیر نقشبندیه در حیات اجتماعی، تیجانیه، سلیمانجی‌ها، نورجیان»، «صفویه، بایرامیه، آق‌شمس‌الدینیه و حکمتیه، جلوتیه، شاخه هاشمیه، و طریقت‌های دیگر» و «ملامت، فتوت، طریقت‌های برآمده از ملامت: ابدال، قلندری‌ها، حیدری‌ها، جامی‌ها، شمسی‌ها و ... ملامتیان بایرامی (حمزویان)، ملامتیان دوره سوم بکتاشیه، علویان، مولانا و مولویه، سماع و مقابله، دو نشئه در مولویه، عوامل ایجاد طریقت‌ها و وضعیت امروز.

در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:

می‌دانیم که در جنوب شرقی ترکیه اقلیتی از بهائیان زندگی می‌کنند. بهائیان ترکیه در سال‌های ۱۹۴۵، ۱۹۵۵، ۱۹۵۹ و ۱۹۶۱ در استانبول، آدانا و آنکارا تحت تعقیب قرار گرفتند. اساتید دانشگاه‌های استانبول و آنکارا، و دانشکده الهیات آنکارا در گزارشی کارشناسانه، بهائیت را دین باطلی اعلام کردند که پیروانی دارد. البته درباره نقش این‌تشکل برای ایجاد تفرقه و شکاف در جامعه در گزارش‌های مذکور بررسی خاصی به عمل نیامده است. بنابراین به سهولت می‌توان گفت که بهایی‌ها در ترکیه حضور دارند. آن‌ها دارای برخی رفتارهای باطنی نیز هستند. بهایی‌ها عالمان بزرگ و تاثیرگذار نزد مردم را بهایی معرفی می‌کنند. آن‌ها عادت کرده‌اند که تعداد خود را از آن‌چه هست بیشتر نشان دهند.

بهایی‌ها معابد خود را «مشرق‌الاذکار» می‌نامند. در عشق آباد ترکمنستان، شیکاگوی آمریکا، اوگاندا، سیدنی استرالیا و فرانکفورت آلمان معابدی ساخته‌اند. خودشان می‌گویند در جهان بیش از دو هزار مرکز روحانی دارند. آن‌ها از تبلیغات بسیار گسترده‌ای برخوردار هستند و کنفرانس‌ها و سمینارهای بین‌المللی ترتیب می‌دهند.

این‌کتاب با ۳۲۰ صفحه، شمارگان ۵۲۰ نسخه و قیمت ۱۷۰ هزار تومان منتشر شده است.

................ هر روز با کتاب ................

محبوب اوباش محلی و گنگسترها بود. در دو چیز مهارت داشت: باز کردن گاوصندوق و دلالی محبت... بعدها گفت علاوه بر خبرچین‌ها، قربانی سیستم قضایی فرانسه هم شده است که می‌خواسته سریع سروته پرونده را هم بیاورد... او به جهنم می‌رفت، هر چند هنوز نمرده بود... ما دو نگهبان داریم: جنگل و دریا. اگر کوسه‌ها شما را نخورند یا مورچه‌ها استخوان‌هایتان را تمیز نکنند، به زودی التماس خواهید کرد که برگردید... فراری‌ها در طول تاریخ به سبب شجاعت، ماجراجویی، تسلیم‌ناپذیری و عصیان علیه سیستم، همیشه مورد احترام بوده‌اند ...
نوشتن از دنیا، در عین حال نوعی تلاش است برای فهمیدن دنیا... برخی نویسنده‌ها به خود گوش می‌سپارند؛ اما وقتی مردم از رنج سر به طغیان برآورده‌اند، بدبختیِ شخصیِ نویسنده ناشایست و مبتذل می‌نماید... کسانی که شک به دل راه نمی‌دهند برای سلامت جامعه خطرناک‌اند. برای ادبیات هم... هرچند حقیقت، که تنها بر زبان کودکان و شاعران جاری می‌شود، تسلایمان می‌دهد، اما به هیچ وجه مانع تجارت، دزدی و انحطاط نمی‌شود... نوشتن برای ما بی‌کیفر نیست... این اوج سیه‌روزی‌ست که برخی رهبران با تحقیرکردنِ مردم‌شان حکومت کنند ...
کسی حق خروج از شهر را ندارد و پاسخ کنجکاوی افراد هم با این جمله که «آن بیرون هیچ چیز نیست» داده می‌شود... اشتیاق او برای تولید و ثروتمند شدن، سیری ناپذیر است و طولی نمی‌کشد که همه درختان جنگل قطع می‌شوند... وجود این گیاه، منافع کارخانه را به خطر می‌اندازد... در این شهر، هیچ عنصر طبیعی وجود ندارد و تمامی درختان و گل‌ها، بادکنک‌هایی پلاستیکی هستند... مهمترین مشکل لاس وگاس کمبود شدید منابع آب است ...
در پانزده سالگی به ازدواج حسین فاطمی درمی‌آید و کمتر از دو سال در میانه‌ی اوج بحران‌ ملی شدن نفت و کودتا با دکتر زندگی می‌کند... می‌خواستند با ایستادن کنار خانم سطوتی، با یک عکس یادگاری؛ خود را در نقش مرحوم فاطمی تصور کرده و راهی و میراث‌دار او بنمایانند... حتی خاطره چندانی هم در میان نیست؛ او حتی دقیق و درست نمی‌دانسته دعوی شویش با شاه بر سر چه بوده... بچه‌ی بازارچه‌ی آب منگل از پا نمی‌نشیند و رسم جوانمردی را از یاد نمی‌برد... نهایتا خانم سطوتی آزاد شده و به لندن باز می‌گردد ...
اباصلت هروی که برخی گمان می‌کنند غلام امام رضا(ع) بوده، فردی دانشمند و صاحب‌نظر بود که 30 سال شاگردی سفیان بن عیینه را در کارنامه دارد... امام مثل اباصلتی را جذب می‌کند... خطبه یک نهج‌البلاغه که خطبه توحیدیه است در دربار مامون توسط امام رضا(ع) ایراد شده؛ شاهدش این است که در متن خطبه اصطلاحاتی به کار رفته که پیش از ترجمه آثار یونانی در زبان عربی وجود نداشت... مامون حدیث و فقه و کلام می‌دانست و به فلسفه علاقه داشت... برخی از برادران امام رضا(ع) نه پیرو امام بودند؛ نه زیدی و نه اسماعیلی ...