کتاب «درآمدی بر تاریخ صدر اسلام» [مقدمة في تاريخ صدر الإسلام] نوشته عبدالعزیز الدوری [Abd Al-Aziz Duri] با ترجمه عباس نصیری توسط انتشارات نگارستان اندیشه منتشر شد.
![درآمدی بر تاریخ صدر اسلام» [مقدمة في تاريخ صدر الإسلام] عبدالعزیز الدوری [Abd Al-Aziz Duri]](/files/16490661702360375.jpg)
به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا، این کتاب دارای سه بخش اصلی شامل با تاریخ‌نگاران، نگرش کلیت‌گرا به صدر اسلام و دگرگونی‌های جامعه عربی در صدر اسلام به همراه چندین زیربخش در هر بخش اصلی است.
کتاب «درآمدی بر تاریخ صدر اسلام» حاصل سال‌ها تدریس و پژوهش عبدالعزیز الدوری است که به صورتی فشرده به اهل تاریخ عرضه داشته است. وی در نگرش خود به تاریخ با دیدگاه همبستگی و پیوستگی تاریخ بین گذشته و حال همدلی دارد. وی بررسی خاستگاه‌ها و ریشه‌یابی چالش‌های امروزین را در بستر تاریخ قابل حصول می‌داند. توجه وی به وضعیت اجتماعی و اقتصادی در تاریخ باعث شده است تا وی از تاریخ سیاسی محض دور شود و جنبه‌های دیگر را در آثارش به بحث و بررسی بگذارد.
کتاب مقدمه‌ای بر تاریخ صدر اسلام متشکل از سه رساله است. دوری در رساله نخست درصدد نقد روش‌شناسانه مطالعات تاریخ اسلام است. در رساله دوم وی با روش مختص خود که سعی دارد تا وقایع و رویدادها را در بستری کلان‌تر مورد بررسی قرار دهد، به بحث نشسته است تا بتواند با صورت‌بندی و مفصل‌بندی مطالبی که شاید به ظاهر در ارتباط با هم نیستند، فهم بهتر و عمیق‌تری از تاریخ اسلام را عرضه دارد. وی معتقد است گسستن و تفکیک میان کلان حوزه‌های اجتماعی از قبیل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی باعث می‌شود نتایج تحقیقات تاریخی ناقص باشند.
در رساله سوم الدوری سعی دارد تا با توجه به مولفه‌های اجتماعی و اقتصادی دوران صدر اسلام را بررسی کند و با توجه به مفهوم اساسی و مهم تغییر، بروز تغییرات و تحولات را در بستر زمان مورد شناسایی قرار دهد. وی یادآوری می‌کند که در این اثر سعی داشته است تا خود را از گرایش‌ها و علقه‌ها و تاثیرات زمانی و مکانی رها کرده و مبتنی بر معرفت و شناخت تاریخی به جستجو و کاوش در بستر تاریخ بپردازد و این نکته‌ای است که وی به تاریخ‌پژوهان دیگر نیز توصیه می‌کند.
الدوری سعی دارد تا در این اثر برای عرب‌ها و به ویژه در بازه صدر اسلام شأنیتی والا قایل شود و گزارش‌ها و روایاتی که عنصر بدویت در آنها را پررنگ می‌سازد، تلطیف نماید. به باور وی این خود عرب‌ها بودند که در بسیاری از ساحت‌های دینی و اعتقادی و دیوانسالاری پیشرفت کردند و آنچنان که در برخی منابع آمده و تمام این تغییرات را به موالی نسبت داده‌اند، نیست. وی با ذکر اقدامات عمربن‌خطاب درصدد است تا نشان دهد که این خود عرب‌ها بودند که بنیان‌های انسجام را پایه‌ریزی کردند و اگر بعدها از موالی برای رتق و فتق امور استفاده کردند، برحسب ضرورت بود و این نه بدان معنی بود که عرب‌ها خود از تکفل امور مربوط به حکومت ناتوان هستند.
نویسنده کتاب مرزبندی بین حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی تاریخ اسلام را موجب مغفول ماندن مباحث مهمی از تاریخ اسلام می‌داند که داشتن نگاه یکپارچه به رفع این مشکل کمک می‌کند. از نظر وی نقد روایات تاریخ اسلام، برای شناخت بافت گفتمانی شکل‌گیری این روایات ضروری است. الدوری با برجسته‌سازی جریان شعوبیه به نقد و آسیب‌شناسی روایاتی می‌پردازد که آنها را بر ساخته این جریان می‌داند. وی گسست میان حکومت‌های اموی و عباسی را رد کرده و به دنبال تبیین پیوستگی دوره عباسیان با امویان است. نگارنده ضمن بررسی شرایط شبه‌جزیره عربی در آستانه ظهور اسلام به مظاهر تقابل دین اسلام با فرهنگ جاهلی پرداخته است.
کتاب «درآمدی بر تاریخ صدر اسلام» نوشته عبدالعزیز الدوری با ترجمه عباس نصیری در 228 صفحه، شمارگان 500 نسخه و قیمت 48هزار تومان از سوی انتشارات نگارستان اندیشه منتشر شد.
................ هر روز با کتاب ...............
