ویدا اسلامیه دربارۀ ترجمه رمان «بایگانی کودکان گمشده» [Lost Children Archive] اثر «والریا لوئیزلی» [Valeria Luiselli] می‌گوید: مهاجرت غیرقانونی، آوارگی کودکان و همچنین از بین رفتن قلمروی سرخپوستان از مهمترین موضوعاتی است که نویسنده در این رمان با بهره‌گیری از خرده روایت‌های متعدد می‌کوشد به مخاطب منتقل کند.

بایگانی کودکان گمشده» [Lost Children Archive اثر «والریا لوئیزلی» [Valeria Luiselli]

ایبنا به مناسبت انتشار رمان «بایگانی کودکان گمشده» با ویدا اسلامیه گفت‌وگو کرده است. خانم مترجم درباره اثر جدید خود می‌گوید: این رمان اثر والریا لوییزلی نویسنده جوان مکزیکی است که در ایالات متحده زندگی می‌کند و تاکنون فقط پنج کتاب از وی منتشر شده است. با این حال، اکثر آثار وی مورد استقبال زیادی قرار گرفته و برنده یا نامزد جوایز مطرح شده‌اند.

این مترجم درباره موضوع محوری رمان گفت: «بایگانی کودکان گمشده» داستان سفر یک خانواده است؛ پدر و مادر و دو فرزندشان که سفری را تجربه می‌کنند و حوادث اصلی داستان در دل همین سفر رخ می‌دهد. نویسنده در این کتاب نشان می‌دهد که چه عواملی می‌توانند در تحکیم یا ازهم‌پاشیدگی خانواده موثر باشند.

اسلامیه افزود: البته سبک نویسنده به گونه‌ای است که مفاهیم مورد نظر خود را به صورت زیرپوستی به مخاطبش منتقل می‌کند و از خرده‌روایت‌های متعدد بهره می‌گیرد تا مفهوم مورد نظر خود را برساند. در پایان داستان وقتی مخاطب این مفاهیم را در ذهن خود در کنار هم قرار می‌دهد، پیام اصلی نویسنده در ذهنش شکل می‌گیرد.

وی سبک خاص و متفاوت لوییزلی را یکی از ویژگی‌های اصلی کتاب دانست و گفت: نوع داستان‌پردازی نویسنده که خاص او محسوب می‌شود، برای من جذابیت زیادی داشت. در واقع او از خط مستقیم روایی برای بیان داستان استفاده نمی‌کند و برای شخصیت‌پردازی از فلاش بک‌هایی استفاده می‌کند. این روند باعث می‌شود وقایعی از مقاطع مختلف زندگی‌ شخصیت‌ها کنار هم قرار بگیرند و کلیت داستان را تشکیل بدهند.

اسلامیه که ترجمه مجموعه داستان‌های هری پاتر را درکارنامه دارد درباره دیگر مضامین محوری کتاب «بایگانی کودکان گمشده» چنین توضیح داد: در این کتاب چند موضوع به طور ویژه مهاجرت غیرقانونی مکزیکی‌ها به آمریکا و مصائبی که تحمل می کنند، آوارگی و ازبین‌رفتن کودکان و همچنین ازمیان‌رفتن قلمروی سرخپوستان و اینکه چگونه تدریجا انسجام اجتماع خود را از دست دادند، مطرح می‌شود.

ویدا اسلامیه

وی درباره راوی داستان نیز چنین توضیح داد: داستان در ابتدا با زاویه دید اول شخص، از زبان مادر خانواده روایت می‌شود. اواسط داستان پسر 10 ساله خانواده روایت را بر عهده می‌گیرد و مخاطب با دیدگاه این پسربچه همراه می‌شود. در انتهای داستان بار دیگر داستان از زبان مادر خانواده روایت می‌شود. البته در بخشی از کتاب، راوی سوم شخصی هم داریم. در واقع کتاب بسیار کوتاهی در میانه این رمان خوانده می‌شود که راوی‌اش سوم شخص است و باعث ورود یک داستان در دل داستان اصلی می‌شود.

مترجم رمان «قتل در آسمان» اثر آگاتا کریستی در پایان گفت: مخاطب رمان «بایگانی کودکان گمشده» نباید به دنبال ماجرا باشد. این رمان از آن داستان‌هایی است که مخاطب را به فکر وا می‌دارد. ممکن است ابتدای داستان روند کندی داشته باشد؛ اما در ادامه خواننده نمی‌تواند کتاب را زمین بگذارد.

والریا لوییزلی متولد ۱۶ آگوست ۱98۳، نویسنده‌ای مکزیکی است که در ایالات متحده زندگی می کند. لوییزلی در مکزیکوسیتی به دنیا آمد. او پس از فارغ‌التحصیلی در رشته فلسفه از دانشگاه مکزیکو، به نیویورک نقل مکان کرد. لوییزلی به تحصیل در رشته ادبیات تطبیقی در دانشگاه کلمبیا روی آورد و تا مقطع دکترا پیش رفت. او در دانشگاه هوفسترا، ادبیات و نویسندگی خلاق درس می‌دهد و با گالری‌های هنری مختلف نیز همکاری می کند.

نسخه اصلی رمان «بایگانی کودکان گمشده» با عنوان « Lost Children Archive» در سال ۲۰۱۹ منتشر شد. این نخستین رمانی است که نویسنده مکزیکی این کتاب به زبان انگلیسی نوشته و برنده و نامزد چند جایزه ادبی در آمریکا شده است.

سال گذشته و در مراسم اعطای جوایز سالانه ادبی «فولیو» که به دلیل شیوع ویروس کرونا به صورت آنلاین برگزار شد، جایزه نخست و ۳۰‌هزار پوندی این رویداد ادبی به «والریا لوییزلی» نویسنده مکزیکی رمان «بایگانی کودکان گمشده» رسید.

در بخشی از معرفی و نقد این کتاب در هفته‌نامه‌ پابلیشرز آمده است: «داستانی درجه یک، قدرتمند و خوشخوان. بایگانی کودکان گمشده با کنار هم چیدن قطعه‌های غنی از نثری شعرگونه با روایتی سرراست، و زاویه دیدهای متناوب، به کمک عکس، مدارک مستند، نقشه، موسیقی و شعر، چگونگی حفظ انسجام یک خانواده و جامعه و چگونگی از هم پاشیدگی آن را می‌کاود. رمان با شروع سفری زمینی آغاز می‌شود و با طرح کاستی‌های فاجعه‌بار روند مهاجرت به اوج می‌رسد. لوییزلی نشان می‌دهد فرهنگ آمریکایی چگونه بی‌رحمانه موجب تباهی فرهنگ‌های دیگر می‌شود.»

ویدا اسلامیه متولد سال ۱۳۴۶ و فارغ‌التحصیل رشته مترجمی زبان انگلیسی است. او از سال ۱۳۷۰ ترجمه می‌کند. اولین ترجمه‌هایش را با داستان‌های آگاتا کریستی شروع کرد. مدتی مشغول کار ویراستاری بود؛ تا این‌که ترجمه کتاب‌های هری پاتر را آغاز کرد. اسلامیه علاوه بر سری هری پاتر کتاب‌های زیادی را در حوزه روان‌شناسی ترجمه کرده‌است.

رمان «بایگانی کودکان گمشده» اثر والریا لوییزلی با ترجمه ویدا اسلامیه در ۳۸۴ صفحه و به قیمت ۹۸ هزار تومان از سوی نشر «اگر» منتشر شده است.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...
صدای من یک خیشِ کج بود، معوج، که به درون خاک فرومی‌رفت فقط تا آن را عقیم، ویران، و نابود کند... هرگاه پدرم با مشکلی در زمین روبه‌رو می‌شد، روی زمین دراز می‌کشید و گوشش را به آنچه در عمق خاک بود می‌سپرد... مثل پزشکی که به ضربان قلب گوش می‌دهد... دو خواهر در دل سرزمین‌های دورافتاده باهیا، آنها دنیایی از قحطی و استثمار، قدرت و خشونت‌های وحشتناک را تجربه می‌کنند ...
احمد کسروی به‌عنوان روشنفکری مدافع مشروطه و منتقد سرسخت باورهای سنتی ازجمله مخالفان رمان و نشر و ترجمه آن در ایران بود. او رمان را باعث انحطاط اخلاقی و اعتیاد جامعه به سرگرمی و مایه سوق به آزادی‌های مذموم می‌پنداشت... فاطمه سیاح در همان زمان در یادداشتی با عنوان «کیفیت رمان» به نقد او پرداخت: ... آثار کسانی چون چارلز دیکنز، ویکتور هوگو و آناتول فرانس از ارزش‌های والای اخلاقی دفاع می‌کنند و در بروز اصلاحات اجتماعی نیز موثر بوده‌اند ...
داستان در زاگرب آغاز می‌شود؛ جایی که وکیل قهرمان داستان، در یک مهمانی شام که در خانه یک سرمایه‌دار برجسته و بانفوذ، یعنی «مدیرکل»، برگزار شده است... مدیرکل از کشتن چهار مرد که به زمینش تجاوز کرده بودند، صحبت می‌کند... دیگر مهمانان سکوت می‌کنند، اما وکیل که دیگر قادر به تحمل بی‌اخلاقی و جنایت نیست، این اقدام را «جنایت» و «جنون اخلاقی» می‌نامد؛ مدیرکل که از این انتقاد خشمگین شده، تهدید می‌کند که وکیل باید مانند همان چهار مرد «مثل یک سگ» کشته شود ...
معلمی بازنشسته که سال‌های‌سال از مرگ همسرش جانکارلو می‌گذرد. او در غیاب دو فرزندش، ماسیمیلیانو و جولیا، روزگارش را به تنهایی می‌گذراند... این روزگار خاکستری و ملا‌ل‌آور اما با تلألو نور یک الماس در هم شکسته می‌شود، الماسی که آنسلما آن را در میان زباله‌ها پیدا می‌کند؛ یک طوطی از نژاد آمازون... نامی که آنسلما بر طوطی خود می‌گذارد، نام بهترین دوست و همرازش در دوران معلمی است. دوستی درگذشته که خاطره‌اش نه محو می‌شود، نه با چیزی جایگزین... ...