کلاس درس سایه روشن های زندگی | الف


دوریس گیتس
[Doris Gates] (1987_1901) نویسنده‌ی رمان «درخت بید آبی رنگ» [Blue Willow] زندگی پرفراز و نشیبی داشته است.

درخت بید آبی رنگ» [Blue Willow]  دوریس گیتس [Doris Gates] (1987_1901)

در یکی از شهرهای کوچک ایالت کالیفرنیا به نام ماونت ویو(mount view) متولد می‌شود. پدرش پزشک و مادرش دانش آموخته‌ی ادبیات انگلیسی بود. در هفت سالگی به همراه خانواده به شهرکی در حومه‌ی شهر سان جوزه در شمال کالیفرنیا مهاجرت می‌کنند. همانجا به مدرسه می‌رود و سپس در شهر لاس گاتوس دوران دبیرستان را به پایان می‌رساند و در کتابخانه‌ی کودکان آنجا مشغول به کار می‌شود. پس از مدتی دوباره به همراه خانواده به شهر فرسنو مهاجرت می‌کنند و در سال 1924 در مدرسه‌ی تربیت معلم این شهر ادامه‌ی تحصیل می‌دهد. دوسال بعد در رشته‌ی علوم کتابداری تحصیلات تکمیلی‌اش را ادامه می‌دهد. و در شهر فرسنو به عنوان معاون بخش کتابخانه‌ی کودکان به کار مشغول می‌شود. طی سالهای 1930 تا 1940 که به نام دهه‌ی بحران بیکار‌ی و رکود و خشکسالی در تاریخ امریکا رقم خورده است در رادیوی محلی فرسنو برنامه‌ی قصه گویی برای کودکان را راه اندازی می‌کند. و در همین ایام است که در مدارس موقتی که برای کودکان کارگران بیکار و فصلی و در مناطق دور افتاده احداث شده بودند به صورت مقطعی تدریس می‌کند. به آنها کتاب‌های خواندنی و آموزشی اهدا می‌کند. و این عشق به کودکان و علاقه‌ی به آموزش آنها با تار و پود این نویسنده‌ی معلم پیشه چنان عجین شده بود که حتی  بواسطه‌ی  کمبود بودجه که ساعات کاریش کم شده بود ساعات فراغتش را به نوشتن داستان برای کودکان و نوجوانان اختصاص می‌دهد.

نخستین رمانش را که درونمایه‌اش از این دوران سخت رکود و بیکاری و فقر  الهام گرفته شده بود،  تحت عنوان «فکر بکر سارا» در سال 1938 منتشر می‌کند. و همزمان با او نویسنده‌ی نام آشنای ادبیات واقع گرا، جان اشتاین بک «خوشه‌های خشم» را در سال 1939 می‌نویسد و منتشر می‌کند. و دو سال بعد از نخستین رمانش، در سال 1940 رمان درخت بید آبی رنگ را که در واقع می‌توان از این رمان واقع گرا به نام  خوشه‌های خشم  برای نوجوانان یاد کرد؛ رنج و سختی‌های کارگران فصلی  در امریکا را به تصویر می‌کشد. درونمایه ای از تصویر و تخیل و حقیقت را در همه‌ی صفحات این رمان می‌توان مشاهده کرد به رشته‌ی تحریر در می‌آورد. بدون شک دوریس گیتس را می‌توان یکی از پیشگامان داستان‌های واقع گرا برای نوجوانان دانست که با قلم توانمند و شخصیت پردازی بسیار ماهرانه‌اش اثری خلق می‌کند که هنوز پس از گذشت هشتاد سال نظیر این رمان که بازتابشی از دهه‌ی 1930 است توسط هیچ نویسنده‌ی  نوجوانی نوشته نشده است. اگر دوریس گیتس در شهرک‌های محروم برای کودکان محروم قصه نمی‌گفت و برایشان کتاب نمی‌برد و با آنها و آلام و رنج شان همدردی نمی‌کرد شاید هرگز هم رمان درخت بید آبی رنگ را هم نمی‌توانست به رشته‌ی تحریر در آورد. از این رو، رمان‌ درخت بید آبی رنگ را می‌توان داستان سایه روشن‌های زندگی دانست که کلاس درسی از بردباری، امیدواری، شاکر بودن، عشق به خانواده،  بخشندگی، ارج نهادن به ارزش‌های انسانی را به تصویر می‌کشد.

شاید همه‌ی ما با فراز و نشیب‌های زندگی و ناملایمات ناخواسته مانند بیماری‌ها و حوادث طبیعی رو به رو شده ایم و برای رودررو شدن با آنها واکنش‌های متفاوتی داشته ایم. برای نوجوان  امروز  شاید دشواری هایی را که در این رمان شخصیت اصلی آن یعنی دخترکی به نام جنی لارکین، تجربه می‌کند دور از ذهن به نظر برسد. اما خواندن این رمان می‌تواند تلنگری برای هر نوجوان باشد که در مواجه شدن با مشکلات زندگی هرگز امید خود را از دست ندهد و با لذت بردن از داشته هایش و کاستن از توقعات افراطی‌اش از آنچه که خداوند در اختیارش قرار داده است شاکر باشد و دوشادوش خانواده‌اش برای مقابله کردن با دشواری‌های زندگی صبور باشد. چه زیباست وقتی دخترک داستان ما  در برآورده شدن حداقل ها از یک زندگی در کنار خانواده و شب را به صبح رساندن در زیر یک سقف و برخوردار شدن از یک زندگی آرام و رهایی از زندگی خانه به دوش وار، پدرش را در آغوش بگیرد و تنها خواسته‌اش از او این باشد: پدر دلم می‌خواهد وقتی از تو می‌پرسم که تا چه وقت می‌توانیم در اینجا بمانیم جواب بدهی:  «تا هر وقت که دلمان بخواهد» اما پدر هنوز به دلیل شرایط بحرانی اقتصادی هنوز نمی‌تواند آمال و آرزوی دیرینه‌ی خانواده به ویژه دختر صبور رنج دیده‌اش را برآورده کند و در جواب او می‌گوید: «دخترم تا هر وقت که بتوانیم».

داستان درخت بید آبی رنگ بین حقیت زندگی و آرزو‌های معصومانه‌ی یک دخترک، رنگین کمانی از عشق به زندگی و عشق به خانواده و عشق به الطاف خداوندی را می‌گستراند و در لحظاتی که تنها دارایی و یادگاری به ارث مانده از مادر مادر بزرگش را که یک بشقاب کوچک منقوش به یک رودخانه و و درخت بید و کلبه و سه آدمک است؛ به یکباره سیاهی‌های زندگی کنار می‌رود و آرزوی دیرینه‌اش بر آورده می‌شود. و چه زیباست زمانی که جنی لارکین پدرش را بغل می‌کند و مدام به پدر اصرار می‌کند که جمله‌اش را بارها و بارها تکرارکند: «دخترم تا هروقت که دلمان بخواهد.»

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...