کتاب «عُیُون اَنوار الرّضا» شرحی نیکو و عالمانه به زبان فارسی، بر چهل حدیث از احادیث کتاب «عیون‌الاخبار الرضا»، در بیان فضیلت زیارت امام رضا (ع) است که پژوهشکده  تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (ع) توفیق احیای آن را یافته و استاد ابوالفضل عرب‌زاده آن را تحقیق و تصحیح نموده است.

عیون انوار الارضا یا شرحی بر چهل حدیث رضوی

به گزارش کتاب نیوز به نقل از حوزه، در اعتقاد و باور ما مسلمانان، زیارت اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) از مهم‌ترین و با فضیلت‌ترین اعمال عبادی است چرا که زیارت آن بزرگواران از سویی یکی از بهترین راه‌های توجه، توسل و ایجاد ارتباط قلبی و عاطفی با آن بزرگواران است و توجه به آن در حقیقت توجه به وجه باقی و فناناپذیر خداوند است و از سوی دیگر زیارت اهل‌بیت اسباب تبلیغ و گسترش مرام و مذهب تشیع را فراهم می‌سازد و گامی مهم در مسیر جامه عمل پوشاندن به توصیه پیامبر اکرم (ص) نسبت به ثقلین به شمار می‌رود.

لذا همچنان که انس بیشتر با قرآن کریم و نیز قرائت، تدبر، تفکر و توجه به آن، محوریت قرآن کریم در دین را تثبیت می‌کند، بی‌تردید زیارت اهل‌بیت (ع) و توجه هر چه بیشتر به آن بزرگواران، موجب حفظ محوریت دینی آنان در کنار قرآن کریم گردد. از این رو معصومان (ع) در روایات بسیاری، زیارت اهل‌بیت (ع) را مورد توصیه و تأکید قرار داده و با ذکر ثواب‌ها و آثار دنیوی و اخروی بسیاری، مؤمنان را به این عمل مقدس تشویق و ترغیب نموده‌اند.

اما در بین معصومان (ع) زیارت امام رضا (ع) از اهمیت خاصی برخوردار است مرز این اهمیت تا آن جا پیش می‌رود که امام جواد (ع) زیارت آن امام همام را از زیارت امام حسین (ع) افضل می‌شمرد و در روایتی آمده است که شخصی، از اهل خراسان پیامبر اکرم (ص) را در خواب می‌بیند که آن حضرت می‌فرماید: چطورید زمانی که پاره تن من در سرزمین شما دفن شود ودیعه من در نزد شما سپرده شود و ستاره من در خاک شما گزارده شود؟ آن شخص خواب خود را به امام رضا نقل می‌کند و آن حضرت می‌فرماید: منم که در سرزمین شما دفن می‌شوم و منم که پاره تن و ستاره پیامبر شما هستم.

کتاب "عُیُون اَنوار الرّضا " شرحی نیکو و عالمانه به زبان فارسی، بر چهل حدیث از احادیث کتاب "عیون‌الاخبار الرضا"، در بیان فضیلت زیارت امام رضا (ع) است که پژوهشکده  تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (ع) توفیق احیای آن را یافته و استاد ابوالفضل عرب‌زاده آن را تحقیق و تصحیح نموده است.
عرب‌زاده می‌نویسد: نخستین آشنایی نگارنده با کتاب حاضر، در هنگام فهرست‌نویسی نسخ خطی کتاب خانه آیت‌الله العظمی گلپایگانی بود که در هنگام تفحص در نسخ خطی به نسخه‌ای با عنوان «شرح الاخلاص الی العتبه الرضویه و کشف الاختصاص بالحضره العلیه العلویه» برخوردم که در آن، چهل حدیث از کتاب عیون اخبارالرضا، تألیف شیخ صدوق درباره فضایل زیارت امام علی‌بن موسی‌الرضا (ع) انتخاب، ترجمه و شرح شده بود. 

وی در ادامه در خصوص مؤلف اثر حاضر می‌نویسد:
این مجموعه از مؤلفی ناشناس است که احاطه علمی وی به آیات، روایات و حکایات تاریخی، از گفتار و اشارات وی به خوبی هویدا است و از جمله آثار کهن و ارجمند زبان فارسی است که از ابعاد مختلف اهمیت دارد. مؤلف درتدارک این کتاب از قرآن کریم و از مأخذ متقن و شایسته‌ای همچون نهج‌البلاغه، کافی، من لایحضر الفقیه، استبصار و کشف الغمه، که امروز نیز کار مایه پژوهشگران است بهره جسته است. کتاب افزون بر احادیث که جنبه معنوی دارند شامل حکایات تاریخی آموزنده‌ای است که توجه خواننده را به خود جلب می‌کند. روش تألیف این اثر، بدینگونه است که نگارنده ابتدا حدیث را می‌آورد و بعد آن را به فارسی ترجمه می‌کند سپس شرح حدیث را در سه عنوان بشارات، اشارات و حکایت می‌آورد.

برشی از کتاب
شنیدم که یکی از شیعیان و محبان اهل‌البیت طیبین گفته که مرا استطاعت زیارت امام همام علی‌الرضا (ع) حاصل بود و در آن باب، تکاسل می‌ورزیدم.
شبی جمال با کمال امام همام در خواب دیدم. نزدیک آن حضرت رفتم و سلام کردم. به من هیچ التفاتی نکرد گفتم: یابن‌الرسول‌الله! چرا با من التفات نمی‌کنی و روی مبارک از من برمی‌تابی؟ امام فرمود تو را نمی‌شناسم، گفتم: من یکی از شیعیان و دوستداران توأم و از استادان صحیح‌القول به ما رسیده که شما فرموده‌اید: ما می‌شناسیم مرد را چون ببینیم او را به حقیقت ایمان و حقیقت نفاق، پس سبب چیست که مرا نمی‌شناسی. امام (ع) فرمود: اظهار شناختن ما شما را به اندازه زیارت کردن و اظهار محبت و نصرت نمودن شما است ما را. و چون تو در زیارت آمدن ما و اظهار محبت کردن ما تکاسل می‌نمایی، ما نیز اظهار شناخت با تو نمی‌کنیم.
انگیزه نگارنده در ارائه این اثر، عرض ارادت به پیشگاه ملکوتی حضرت ثامن‌الحجج، علی‌بن موسی‌الرضا (ع) و آگاهی دوستان و شیعیان آن حضرت، از فضیلت و ثواب زیارت آن امام همام است که از فرمایش رسول مکرم اسلام و احادیث ائمه معصوم سرچشمه می‌گیرد.

................ هر روز با کتاب ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...