کتاب «محوریت فرم در غزل‌های منوچهر نیستانی؛ شاعر تأثیرگذار دهه ۴۰» نوشته پیمان سلیمانی منتشر شد.

به گزارش ایسنا، این کتاب پژوهشی در ۷۰ صفحه با شمارگان ۵۰۰ نسخه و قیمت ۱۶هزارتومان در انتشارات مهر و دل راهی بازار شده است.

در بخشی از این پژوهش آمده است:  علی رغم هم‌عصر بودن با قله‌های بزرگ شعر معاصر،  منوچهر نیستانی با تعداد غزل‌های اندکش توانسته به عنوان غزل‌سرایی آوانگارد و مبتکر مطرح شود او تنها با ۲۵ غزل یکی از تاثیرگذارترین‌ها بویژه در حوزه فرم غزل است چیزی که بسیاری از شاعران با مجموعه‌های بسیار نه تنها انجام ندادند بلکه در سیاه‌چال فراموشی تاریخ ادبیات فراموش شدند و اثری  از آنان نمانده است. به نوعی اغلب مانیفست‌ها و بیانیه‌های چند دهه اخیر که پیرامون غزل صادر شده است مرهون ذهن خلاقانه منوچهر نیستانی است. هنر نیستانی شکستن هنجارهای عادی و متعارف در شکل غزل روزگار خویش است. نیستانی بیشتر از هم‌نسلانش نیما را درک کرده و پیشنهادات پدر شعر نو را پذیرفته است. باید به شعر نیستانی بیشتر پرداخته شود. غزل‌های نیمایی او که سال‌ها بعد توسط شاعران دیگری مورد استقبال قرار گرفت شایسته بررسی و نقد عمیق‌تری هستند. سپیدنویسی غزل (نیمایی‌نویسی)، تغییر در افاعیل عروضی و کمیت مصراع‌ها (عدم تساوی مصراع‌ها)، تغییر در الگوی سطربندی غزل (عمودگرایی)، مینیمال‌نویسی، استفاده از ردیف‌های بلند، استفاده از جمله‌های معترضه، استفاده از علائم نگارشی برای پررنگ کردن فرم روایت، آوردن تعلیق در پایان، آوردن حرف ربط در ابتدا یا وسط مصراع از مشخصات غزل‌های فرم‌محور نیستانی است که از او شاعری تمام‌قد ساخته است. آن‌چه در پایان این پژوهش می‌توان بدان اذعان کرد این است که محوریت فرم در اغلب این غزل‌ها دیده می‌شود. 

رویکردی که نیستانی نسبت به فرم غزل داشت چند دهه بعد توسط شاعرانی جوان و به صورت پررنگ‌تر و گسترده‌تر پیگیری شد. غزل‌هایی که در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ با نام غزل پیشرو، فرم، خودکار، پست‌مدرن و… نامگذاری شدند در واقعیت تثبیت و تکمیل حرکتی است که منوچهر نیستانی در غزل آغاز کرد. نگارنده این پژوهش بدون هیچ‌گونه نگاه جانبدارانه نیستانی را همچنان از پیشروترین غزل‌سرای معاصر در حوزه فرم می‌داند و معتقد است به لحاظ شکل غزل کسی به اندازه او تلاش نکرده است.

................ هر روز با کتاب ...............

دوران قحطی و خشکسالی در زمان ورود متفقین به ایران... در چنین فضایی، بازگشت به خانه مادری، بازگشتی به ریشه‌های آباواجدادی نیست، مواجهه با ریشه‌ای پوسیده‌ است که زمانی در جایی مانده... حتی کفن استخوان‌های مادر عباسعلی و حسینعلی، در گونی آرد کمپانی انگلیسی گذاشته می‌شود تا دفن شود. آرد که نماد زندگی و بقاست، در اینجا تبدیل به نشان مرگ می‌شود ...
تقبیح رابطه تنانه از جانب تالستوی و تلاش برای پی بردن به انگیره‌های روانی این منع... تالستوی را روی کاناپه روانکاوی می‌نشاند و ذهنیت و عینیت او و آثارش را تحلیل می‌کند... ساده‌ترین توضیح سرراست برای نیاز مازوخیستی تالستوی در تحمل رنج، احساس گناه است، زیرا رنج، درد گناه را تسکین می‌دهد... قهرمانان داستانی او بازتابی از دغدغه‌های شخصی‌اش درباره عشق، خلوص و میل بودند ...
من از یک تجربه در داستان‌نویسی به اینجا رسیدم... هنگامی که یک اثر ادبی به دور از بده‌بستان، حسابگری و چشمداشت مادی معرفی شود، می‌تواند فضای به هم ریخته‌ ادبیات را دلپذیرتر و به ارتقا و ارتفاع داستان‌نویسی کمک کند... وقتی از زبان نسل امروز صحبت می‌کنیم مقصود تنها زبانی که با آن می‌نویسیم یا حرف می‌زنیم، نیست. مجموعه‌ای است از رفتار، کردار، کنش‌ها و واکنش‌ها ...
می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...