کتابخانه تاریخ اسلام و ایران در یادداشت امروز خود اقدام به معرفی یکی از کتابهای مجموعه تاریخ کمبریج پرداخته است.

کتاب حاضر ترجمه جلد دوم از مجموعه "تاریخ کمبریج" است. 

مترجم کتاب از مترجمین پر کار و در زمینه تاریخ باستان دارای تالیفاتی است ایشان مجموعا 5 عنوان کتاب تالیف و 70 جلد کتاب از زبانهای انگلیسی، فرانسه و گاه آلمانی به فارسی ترجمه کرده است. تنها در زمینه تاریخ دوران هخامنشی غیر از کتاب حاضر 11کتاب ترجمه اوست . او تاکنون حدود 25 مقاله نوشته و 100 مقاله نیز ترجمه کرده است.

تاریخ کمبریج مجموعه ای 8 جلدی است به زبان انگلیسی که بیشتر مجلّدات آن ترجمه شده است.

آ. ج. آر. بری سرویراستار و استاد زبان عربی دانشگاه کمبریج در پیشگفتار کتاب اول از این مجموعه هدف از تدوین آن را احساس خلائی می‌داند که در معرفی فرهنگ و تمدن شکوهمند ایران وجود داشته است، وی همچنین به مراحل تدوین کتاب نیز اشاره دارد.

تشکیل گروه ویراستاران و مکاتبه با صاحب‌نظران در هر رشته در سراسر جهان این اثر را محصول یک همکاری بین‌المللی ساخته است. جلد نخست کتاب در سال 1968م. به چاپ رسیده است مجلّدات دوم تا هفتم بر حسب رویدادها و دودمان‌های پادشاهی مهم تاریخ ایران طراحی شده است .

به گفته آ.ج.  آربری در مقدمه  کتاب سرزمین ایران، در این مجموعه سعی شده فقط حوادث تاریخی بیان نشود بلکه پژوهشی در باره فرهنگی که در منطقه ایران شکوفا شده و سهم این فرهنگ در تمدن جهانی نیز بیان شود. افزون بر تاریخ، سهم عناصر مذهبی، فلسفی، سیاسی، اقتصادی، علمی و هنری در تمدن ایران نیز با تاکید بر عوامل جغرافیایی و بوم شناختی که در شکل گیری این تمدن سهم داشته اند، توصیف شده است.

طرح کلی این 8 جلد به قرار زیر است :

جلد یکم: سرزمین ایران، جغرافیای طبیعی و اقتصادی، انسان‌شناسی و جمعیت شناسی.

این کتاب را مرتضی ثاقب‌فر در دو مجلد ترجمه کرده و انتشارات جامی در سال  1383آن را به چاپ رسانده است.

جلد دوم: پیش از تاریخ، دوره‌های باستان شناختی، ایران در ارتباط با جهان باستان، هخامنشیان، ترجمه مرتضی ثاقب‌فر، در این نوشتار با مباحث آن بیشتر آشنا می‌شویم .

جلد سوم: دوره های سلوکیان، پارتیان و ساسانیان، ترجمه این جلد را حسن انوشه بر عهده داشته و انتشارات امیرکبیر آن را در دو مجلد به چاپ رسانده است. چاپ‌های آن نیز در سال‌های 1368 و 1373 بوده است.

جلد چهارم: از ورود اعراب تا سلجوقیان،  متر جم این مجلد: حسن انوشه و گرد آورنده: ر. ن .فرای در انتشارات امیر کبیر سال 1372 چاپ شده است. لازم به ذکر است در این جلد مقالاتی از دکتر زرین کوب، شهید مطهری و سید حسن نصر نیز به چشم می‌خورد .

جلد پنجم: دوره‌های سلجوقی و مغول، ترجمه حسن انوشه، انتشارات امیرکبیر در 1366 آن را به چاپ رسانده است .

جلد ششم : دوره‌های تیموری و صفوی ، تاریخ تیموریان ترجمه جلد ششم تاریخ کمبریج است که یعقوب آژند آنرا ترجمه کرده و انتشارات جامی در  1378آن را به چاپ رسانده است. تاریخ ایران دوره صفویه نیزدر انتشارات جامی و با ترجمه یعقوب آژند به چاپ رسیده است.

جلد هفتم: از سده هجدهم میلادی تا کنون شامل دوره‌های افشاریه، زندیه، قاجاریه و دوره پهلوی است. این دوره‌های تاریخ ایران را نیز مرتضی ثاقب‌فر ترجمه کرده و قرار است انتشارات جامی آن را منتشر کند.

جلد هشتم :کتابنامه و نمایه

جلد دوم از سری تاریخ ایران کمبریج به دوره هخامنشی اختصاص دارد. این کتاب شامل هفده مقاله و هفده فصل به شرح زیر است:

فصل نخست: ظهور هخامنشیان و بنیانگذاری امپراطوری هخامنشی نوشته: جان مانوئل کوک

فصل دوم: ایرانیان و یونانیان :آر.ر.برن

فصل سوم: کوروش بزرگ :ماکس مالووان فقید

فصل چهارم: اسکندر در ایران :بادیان استاد تاریخ هاروارد

فصل پنجم: اشغال مصر توسط ایران: برشانی

فصل ششم : مدارک بابلی در باره هخامنشیان:اوپنهایم

فصل هفتم: لوحه های تخت جمشید :هالوک

فصل هشتم :سکه های هخامنشی :بیوار استاد دانشگاه لندن

فصل نهم: جهان ایران باستان شرقی از دیدگاه اوستا:شوارتس

فصل دهم : دین ایرا ن هخامنشی : شوارتس

فصل یازدهم: زبان آرامی در امپراطوری هخامنشی :گرین فیلد

فصل دوازدهم: تقویم های ایران باستان:ویلی هارتنر

فصل سیزدهم: معماری و پیکر تراشی :ادیت پورادا

فصل چهاردهم: برجسته کاری بیستون:آن نارکاس

فصل پانزدهم : تپه نوشی جان اقامتگاه مادی :استروناک

فصل شانزدهم پاسارگاد: استروناک

فصل هفدهم: فلز کاری: موری مزه دار موزه اشمولین

آنچه دراین دوره تاریخ ایران دارای اهمیت است روش تحقیق، دقت، برنامه ریزی منظم و دقیق، استفاده از افراد کارشناس در هر موضوع؛ و همکاری بین این متخصصین است که توانسته اثری جامع و علمی ارائه دهد به طوری که برای هر دوره از متخصص آن استفاده شده و در پایان نیز گروهی از ویراستاران متخصص ویراستاری هر جلد را بر عهده داشته‌اند. این امر سبب یک دستی  و هماهنگی در این پژوهش عظیم است. و از این جهت نیز قابل توجه و در خور اهمیت است.

 اما نکته‌ای که باید توجه داشت این است که به هرحال اینها با دیدگاه خود به تاریخ ایران نگریسته‌اند و در برخی موارد حس نژادپرستی باعث شده موضع گیریهای نادرستی ارائه دهند. البته در بسیاری از موارد مترجم در پاورقی به توضیح و رفع شبهات پرداخته است. لذا هر پژوهشگری در تحقیق خود باید به این نکات توجه داشته باشد.