شاهکاری از باربارا کامینز | آرمان امروز


دنیای باربارا کامینز [Barbara Comyns] (1992-1907)، این نابغه دیده‌نشده انگلیسی در زمان خود، عجیب و شگفت‌انگیز است؛ هنرمندی که به‌طرز غیرمتعارفی، در شاهکارِ طنزآمیز و به‌یادماندنی‌اش «قاشق‌هایمان را از فروشگاه وولورت خریدیم» [Our spoons came from Woolworths] دوران رکود اقتصادی، فقر فلج‌کننده و تبعیض جنسیتی لندن در سال‌های قرن بیستم را به تصویر می‌کشد؛ پیوندی شگرف، آمیزه‌ای از دردسرهای خانوادگی، تفاسیر اجتماعی، کمدی و عاشقانه و بسیاری چیزهای دیگر، در این رمان به‌خوبی شاهد قدرت توصیفِ کامینز و ترکیب آرام کمدی‌اش و همچنین توانایی او در نشان‌دادن دنیای سرد و زشتی‌هایش هستیم، بدون آنکه او همه‌چیز را بیان کند.

باربارا کامینز [Barbara Comyns] قاشق‌هایمان را از فروشگاه وولورت خریدیم» [Our spoons came from Woolworths]

هر کسی که صفحات ابتدایی این رمان را بخواند، بدون تردید درگیر آن می‌شود، باربارا کامینز مثل هیچ کسِ دیگری نمی‌نویسد: «داستان زندگی‌ام را برای هلن تعریف کردم. رفت خانه و برایم گریه کرد.» همین سطر ابتدایی رمان که با ترجمه خوب نیما حُسن‌ویجویه در نشر بیدگل منتشر شده، خوننده را کلمه‌به‌کلمه پیش می‌برد؛ در یک سفری مکاشفه‌آمیز همراه با «عیشِ مدام» به قول حضرت حافظ.

«قاشق‌هایمان را از فروشگاه وولورت خریدیم» شاهکار باربارا کامینز، اثری کاملا متفاوت است که سبک نوشتاری بی‌نظیر دارد. شخصیت اصلی سوفیا نام دارد و همان‌طور که از نام آن مشخص است راوی شرح‌حال زندگی خود را روایت می‌کند. «اگر در ازدواج عجله کنی، یک عمر افسوس خواهی خورد.» این شمایی از کُلِ کتاب است؛ داستان زن جوانی به‌نام سوفیا، که در بیست‌ویک سالگی با هنرمندی به‌نام چارلز ازدواج می‌کند. آنها به‌سختی یک پنی درآمد دارند، بارداری زودهنگام سوفیا نیز باعث نگرانی خود آن‌ها و خانواده‌هایشان می‌شود. این زوج در لندن و جامعه سنت‌شکن دهه 1930 با درآمد بسیار ناچیز از مشاغل گوناگون سوفیا، گذران زندگی می‌کنند. چارلز درعوض توجه به تامین مخارج خانواده جوانش بیش‌تر به نقاشی می‌پردازد. درحالی‌که لحظات شادی در شروع رمان وجود دارد، زندگی برای آنها سخت‌تر و سخت‌تر می‌شود.

از آنجایی‌که رمان از دید سوفیا نوشته شده، ما هرگز واقعاً چارلز را به‌خوبی درک نمی‌کنیم. به‌نظر می رسد که او بی‌مسئولیت و گاهی کاملا بی‌رحم است و اعمال او بیش‌تر از هرچیز به‌دلیل ناپختگی است، که متأسفانه گاهی اوقات به لحظات بسیار غم‌انگیزی منجر می‌شود. بااین‌حال، در بسیاری از موارد، شاهد آن هستیم که سوفیا شکست‌های چارلز را کاملا می‌پذیرد، و باید گفت که تصور کلی آن‌ها از یکدیگر به‌شدت ساده‌لوحانه است.

چیزی که باعث می‌شود از خواندن «قاشق‌هایمان را از فروشگاه وولورت خریدیم» بیش‌تر لذت ببریم، لحن منحصر‌به‌فرد نویسنده است. سوفیا در سرتاسر کتاب با لحن محاوره‌ای با خواننده صحبت می‌کند، گویی با او نشسته‌اید و یک فنجان چای می‌نوشید. لحنِ او درواقع امری است؛ علیرغم این واقعیت که لحظات بسیار جدی وجود دارد که در آنها مطمئناً او باید احساس نابودی کرده باشد، در اکثر موارد می‌توان سرخوشی را در او دید. احتمالا به این دلیل است که توصیفات او در برخی مواقع کاملا کودکانه به‌نظر می‌رسد و این موضوع باعث تحسینِ بیش‌ترِ داستان شده است. به‌عنوان مثال، سوفیا نحوه برخورد کارکنان بیمارستان با او را هنگام تولد اولین فرزندش این‌گونه توضیح می‌دهد: «پرستار عصبانی شد و گفت با این رفتارهای زشتم می‌توانم سرمشق خوبی برای بقیه باشم. دلم می‌خواست بمیرم یا اینکه فرار کنم. با خجالت و درد پشت سر پرستاری که ازش متنفر بودم راه افتادم.»

زیبایی «قاشق‌هایمان را از فروشگاه وولورت خریدیم» به این دلیل است که در میان لحظات بغرنج، لحظات زیبایی را به تصویر می‌کشد که در ذهن آدم می‌ماند؛ مانند زمانی که مرد شیرفروش به‌طور تصادفی یک ظرف خامه را به‌جای شیر تحویل می‌دهد «ما همه‌چیز را به سادگی با خامه پُر کرده بودیم...» یا زمانی که سوفیا شرح می‌دهد که چگونه با رنگ سبز مایل به آبی تمام مبلمان، آپارتمانشان را رنگ کرده است.
«قاشق‌هایمان را از فروشگاه وولورت خریدیم» کتابی عجیب‌وغریب و البته تلخ و شیرین است. خوانشی آسان و لذت‌بخش دارد و درعین‌حال در بخش‌هایی بسیار غم‌انگیز است. این اثر مانند پاشیدن رنگ روشن روی بوم، برداشتِ درخشانی از لندن دهه ۱۹۳۰ را از چشم‌هانیزن جوانی ترسیم می‌کند که دوران پرتلاطمی را به اختصار و سبکی زیبا بیان می‌کند که برای هر خواننده‌ای در هر گوشه از جهان، دلپذیر است.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

نخستین، بلندترین و بهترین رمان پلیسی مدرن انگلیسی... سنگِ ماه، در واقع، الماسی زردرنگ و نصب‌شده بر پیشانی یک صنمِ هندی با نام الاهه ماه است... حین لشکرکشی ارتش بریتانیا به شهر سرینگاپاتام هند و غارت خزانه حاکم شهر به وسیله هفت ژنرال انگلیسی به سرقت رفته و پس از انتقال به انگلستان، قرار است بر اساس وصیت‌نامه‌ای مکتوب، به دخترِ یکی از اعیان شهر برسد ...
تجربه‌نگاری نخست‌وزیر کشوری کوچک با جمعیت ۴ میلیون نفری که اکنون یک شرکت مشاوره‌ی بین‌المللی را اداره می‌کند... در دوران او شاخص سهولت کسب و کار از رتبه ١١٢ (در ٢٠٠۶) به ٨ (در ٢٠١۴) رسید... برای به دست آوردن شغلی مانند افسر پلیس که ماهانه ٢٠ دلار درآمد داشت باید ٢٠٠٠ دلار رشوه می‌دادید... تقریبا ٨٠درصد گرجستانی‌ها گفته بودند که رشوه، بخش اصلی زندگی‌شان است... نباید شرکت‌های دولتی به عنوان سرمایه‌گذار یک شرکت دولتی انتخاب شوند: خصولتی سازی! ...
هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...