آواز زندانیان زنجیر به‌ پا | اعتماد


«خودِ آبادی دلگیر است» این شروع داستان «آواز کافه غم‌بار»[The Ballad of the Sad Café] اثر کارسون مکالرز از زبان ِنویسنده است. توصیف کوتاهی از یک آبادی دلگیر که کارخانه نخ‌ریسی و کارگرانش کمی آن را به جریان انداخته‌اند.

خلاصه رمان آواز کافه غم‌بار»[The Ballad of the Sad Café] اثر کارسون مکالرز

غیر از این، آبادی تک‌افتاده و بیگانه با هر جای جهان است. راوی با لحنی غم‌بار از گذشته‌های دور می‌گوید. از گذشته‌هایی که اهالی آبادی، شنبه‌شب‌ها برای گذراندن بهترین دورهمی‌شان در پاتوقی گردهم می‌آمدند و این پاتوق، مکان محوری داستان است.ساختمانی که زمانی کافه‌ای پرهیاهو در آبادی به حساب می‌آمد. این ساختمان پیش‌تر مغازه خواروبارفروشی بوده و حال آن هیاهو حاصل یک عشق نافرجام از یک میهمان و صاحب این کافه، میس‌آملیا اونس بوده است. زن بلندقدِ سبزه‌‌رو با چشمانی لوچ و خاکستری که کافه را از پدرش به ارث برده، روایت یکی از شخصیت‌های عجیب و غیرمتعارف این آبادی است که هر کدام قصه‌ای برای گفتن دارند.

در گذشته‌های پر از هیاهوی این کافه، مرد گوژپشتی که خود را پسرخاله لایمون معرفی کرد، سهم ِ بزرگی در شور و نشاط این کافه داشته است.مردی که کم‌کم به معشوقه میس‌آملیا تبدیل شد، به زندگی کسی وارد شد که غیر از ازدواج ده روزه غیرمتعارفش، تا پیش از این زندگی یکنواختی داشته است. این ازدواج ده روزه، ماجرایی عجیب و غریب از نخستین ازدواج میس‌آملیا با «ماروین میسی» بدنام‌ترین جوان آن منطقه بود.ماروین میسی سومین شخصیت داستان که در رخداد اتفاقات آبادی و پیرنگ داستان نقشِ اساسی داشته، بعد از یک غیبت طولانی در داستان، در میانه عاشقی میس‌آملیا با مرد گوژپشت، زمانی سروکله‌اش پیدا می‌شود که آغازگر اتفاقی غیرقابل تصور است. بخش مهمی از روایت‌های داستان به کافه بازمی‌گردد. این مکان، محور تمامی اتفاقات رخ ‌داده در این آبادی است. نویسنده از تاثیر این فضا بر معاشرت مردمان و نشاط آبادی می‌گوید و از شروع یک رابطه عاشقانه و تاثیری که بر زن مستقلِ داستان می‌گذرد.

«بله، آبادی دلگیر است. در بعدازظهرهای ماه آگوست جاده خالی است و فرورفته در غباری سفید و آسمان آن بالا مثل شیشه براق است. هیچ جنبنده‌ای آن حوالی نیست، صدای هیچ بچه‌ای به گوش نمی‌رسد، تنها صدای سوت کش‌دار کارخانه در فضا می‌پیچد.»

داستان از زمان حال شروع می‌شود و نویسنده فلاش‌بکی به گذشته ‌می‌زند، خط داستانی و مسیرِ اتفاقات را برای مخاطب شرح می‌دهد و در انتها دوباره بر دلگیر بودن کافه تاکید می‌کند و ایماژی از روح پژمرده آبادی را در زمان حال برای مخاطب متصور می‌شود. در بند پایانی داستان، نویسنده از آواز دوازده مرد فانی می‌گوید. زندانی‌های زنجیر به ‌پایی که لباس‌های سیاه و سفید راه‌راه پوشیده‌اند و در جاده فورکس فالز مشغول به کار هستند. جاده فورکس فالز نزدیک به یک فرسنگ با آبادی فاصله دارد و نویسنده پیش از این یک‌بار در ابتدای شرح آبادی از آن یاد کرده است.کارسون مکالرز آواز این دوازده مرد فانی که در سکوتِ جاده در فضا جاری شده، را زبان کافه غم‌زده‌ می‌داند که روزی هیاهویش در این آبادی به گوش می‌رسید. راوی پیاده‌روی در جاده فورکس فالز و گوش دادن به آواز زندانیان زنجیر به ‌پا را در فضای دلگیر بعدازظهرهای ماه آگوست به مخاطب پیشنهاد می‌دهد و دوباره در انتهای داستان، این موسیقی، این گوش دادن به آواز را روح‌افزا توصیف می‌کند که به دل‌ها وسعت می‌بخشد. از نظر راوی، کافه غم‌بار نمادی از رنج‌ انسان‌هایی است که با غل‌ و زنجیر رودررو هستند.

«صدای آواز هر روز به گوش می‌رسد. صدایی گرفته و غمگین یک‌باره بلند می‌شود، قطعه‌ای می‌خواند، آوازگون که به یک پرسش می‌ماند و بعد از لحظه‌ای صدای دیگری همراهی‌اش می‌کند و طولی نمی‌کشد که همه زندانی‌ها می‌زنند زیرآواز.» «آواز کافه غم‌بار» از کارسون مکالرز نویسنده امریکایی در سال 1951 به چاپ رسیده است.

مکالرز نخستین داستان خود را در هفده سالگی در مجله‌ای به چاپ رسانیده و بعد ازدواجی ناموفق با داستان‌نویسی شکست‌خورده و الکلی به ‌نام ریوز مک‌کولرز داشته است. او در اوج افسردگی‌اش دست به خودکشی زده است و انعکاس آن در داستان‌هایش به مخاطب می‌گوید که به دنبال پیدا کردن نشانه‌های کوچکی در درون خود است تا گذشته تلخ را به فراموشی بسپارد. او طرحی گروتسک را رقم زده و برای شرح تنهایی انسان از زندگی‌های عادی اجتناب کرده است.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...