آواز زندانیان زنجیر به‌ پا | اعتماد


«خودِ آبادی دلگیر است» این شروع داستان «آواز کافه غم‌بار»[The Ballad of the Sad Café] اثر کارسون مکالرز از زبان ِنویسنده است. توصیف کوتاهی از یک آبادی دلگیر که کارخانه نخ‌ریسی و کارگرانش کمی آن را به جریان انداخته‌اند.

خلاصه رمان آواز کافه غم‌بار»[The Ballad of the Sad Café] اثر کارسون مکالرز

غیر از این، آبادی تک‌افتاده و بیگانه با هر جای جهان است. راوی با لحنی غم‌بار از گذشته‌های دور می‌گوید. از گذشته‌هایی که اهالی آبادی، شنبه‌شب‌ها برای گذراندن بهترین دورهمی‌شان در پاتوقی گردهم می‌آمدند و این پاتوق، مکان محوری داستان است.ساختمانی که زمانی کافه‌ای پرهیاهو در آبادی به حساب می‌آمد. این ساختمان پیش‌تر مغازه خواروبارفروشی بوده و حال آن هیاهو حاصل یک عشق نافرجام از یک میهمان و صاحب این کافه، میس‌آملیا اونس بوده است. زن بلندقدِ سبزه‌‌رو با چشمانی لوچ و خاکستری که کافه را از پدرش به ارث برده، روایت یکی از شخصیت‌های عجیب و غیرمتعارف این آبادی است که هر کدام قصه‌ای برای گفتن دارند.

در گذشته‌های پر از هیاهوی این کافه، مرد گوژپشتی که خود را پسرخاله لایمون معرفی کرد، سهم ِ بزرگی در شور و نشاط این کافه داشته است.مردی که کم‌کم به معشوقه میس‌آملیا تبدیل شد، به زندگی کسی وارد شد که غیر از ازدواج ده روزه غیرمتعارفش، تا پیش از این زندگی یکنواختی داشته است. این ازدواج ده روزه، ماجرایی عجیب و غریب از نخستین ازدواج میس‌آملیا با «ماروین میسی» بدنام‌ترین جوان آن منطقه بود.ماروین میسی سومین شخصیت داستان که در رخداد اتفاقات آبادی و پیرنگ داستان نقشِ اساسی داشته، بعد از یک غیبت طولانی در داستان، در میانه عاشقی میس‌آملیا با مرد گوژپشت، زمانی سروکله‌اش پیدا می‌شود که آغازگر اتفاقی غیرقابل تصور است. بخش مهمی از روایت‌های داستان به کافه بازمی‌گردد. این مکان، محور تمامی اتفاقات رخ ‌داده در این آبادی است. نویسنده از تاثیر این فضا بر معاشرت مردمان و نشاط آبادی می‌گوید و از شروع یک رابطه عاشقانه و تاثیری که بر زن مستقلِ داستان می‌گذرد.

«بله، آبادی دلگیر است. در بعدازظهرهای ماه آگوست جاده خالی است و فرورفته در غباری سفید و آسمان آن بالا مثل شیشه براق است. هیچ جنبنده‌ای آن حوالی نیست، صدای هیچ بچه‌ای به گوش نمی‌رسد، تنها صدای سوت کش‌دار کارخانه در فضا می‌پیچد.»

داستان از زمان حال شروع می‌شود و نویسنده فلاش‌بکی به گذشته ‌می‌زند، خط داستانی و مسیرِ اتفاقات را برای مخاطب شرح می‌دهد و در انتها دوباره بر دلگیر بودن کافه تاکید می‌کند و ایماژی از روح پژمرده آبادی را در زمان حال برای مخاطب متصور می‌شود. در بند پایانی داستان، نویسنده از آواز دوازده مرد فانی می‌گوید. زندانی‌های زنجیر به ‌پایی که لباس‌های سیاه و سفید راه‌راه پوشیده‌اند و در جاده فورکس فالز مشغول به کار هستند. جاده فورکس فالز نزدیک به یک فرسنگ با آبادی فاصله دارد و نویسنده پیش از این یک‌بار در ابتدای شرح آبادی از آن یاد کرده است.کارسون مکالرز آواز این دوازده مرد فانی که در سکوتِ جاده در فضا جاری شده، را زبان کافه غم‌زده‌ می‌داند که روزی هیاهویش در این آبادی به گوش می‌رسید. راوی پیاده‌روی در جاده فورکس فالز و گوش دادن به آواز زندانیان زنجیر به ‌پا را در فضای دلگیر بعدازظهرهای ماه آگوست به مخاطب پیشنهاد می‌دهد و دوباره در انتهای داستان، این موسیقی، این گوش دادن به آواز را روح‌افزا توصیف می‌کند که به دل‌ها وسعت می‌بخشد. از نظر راوی، کافه غم‌بار نمادی از رنج‌ انسان‌هایی است که با غل‌ و زنجیر رودررو هستند.

«صدای آواز هر روز به گوش می‌رسد. صدایی گرفته و غمگین یک‌باره بلند می‌شود، قطعه‌ای می‌خواند، آوازگون که به یک پرسش می‌ماند و بعد از لحظه‌ای صدای دیگری همراهی‌اش می‌کند و طولی نمی‌کشد که همه زندانی‌ها می‌زنند زیرآواز.» «آواز کافه غم‌بار» از کارسون مکالرز نویسنده امریکایی در سال 1951 به چاپ رسیده است.

مکالرز نخستین داستان خود را در هفده سالگی در مجله‌ای به چاپ رسانیده و بعد ازدواجی ناموفق با داستان‌نویسی شکست‌خورده و الکلی به ‌نام ریوز مک‌کولرز داشته است. او در اوج افسردگی‌اش دست به خودکشی زده است و انعکاس آن در داستان‌هایش به مخاطب می‌گوید که به دنبال پیدا کردن نشانه‌های کوچکی در درون خود است تا گذشته تلخ را به فراموشی بسپارد. او طرحی گروتسک را رقم زده و برای شرح تنهایی انسان از زندگی‌های عادی اجتناب کرده است.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

تقبیح رابطه تنانه از جانب تالستوی و تلاش برای پی بردن به انگیره‌های روانی این منع... تالستوی را روی کاناپه روانکاوی می‌نشاند و ذهنیت و عینیت او و آثارش را تحلیل می‌کند... ساده‌ترین توضیح سرراست برای نیاز مازوخیستی تالستوی در تحمل رنج، احساس گناه است، زیرا رنج، درد گناه را تسکین می‌دهد... قهرمانان داستانی او بازتابی از دغدغه‌های شخصی‌اش درباره عشق، خلوص و میل بودند ...
من از یک تجربه در داستان‌نویسی به اینجا رسیدم... هنگامی که یک اثر ادبی به دور از بده‌بستان، حسابگری و چشمداشت مادی معرفی شود، می‌تواند فضای به هم ریخته‌ ادبیات را دلپذیرتر و به ارتقا و ارتفاع داستان‌نویسی کمک کند... وقتی از زبان نسل امروز صحبت می‌کنیم مقصود تنها زبانی که با آن می‌نویسیم یا حرف می‌زنیم، نیست. مجموعه‌ای است از رفتار، کردار، کنش‌ها و واکنش‌ها ...
می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...