کتاب «روش نقد لفظی احادیث در جواهرالکلام» در عرصه حدیث‌پژوهی تألیف و منتشر شده است.

روش نقد لفظی احادیث در جواهرالکلام علی اکبر حبیبی مهر

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، کتاب «روش نقد لفظی احادیث در جواهرالکلام» به قلم  علی اکبر حبیبی مهر از دانش‌آموختگان دانشگاه رضوی به‌همراه علی دلبری، دانشیار و سید جعفر علوی، استادیار دانشگاه رضوی به رشته تحریر درآمده است.

بی‌تردید، احادیث و روایات یکی از منابع مهم در علوم اسلامی است که علاوه بر ارائه و تبیین موضوعات دینی و فقهی، موضوعات مرتبط با دیگر علوم را نیز دربردارد و بسیاری از اطلاعات تاریخی و اجتماعی و طبی و علمی و فلسفی و کلامی را به ما منتقل کرده است.

نگاه موضوعی و روشمند به این گنجینه علمی نیازمند پژوهش است تا بتوان از رهگذر دیدگاه‌ها و شیوه‌های مختلف، به نتایج تازه دست یافت. در این مسیر دانش‌هایی همچون روایت‌الحدیث، درایت‌الحدیث و فقه‌الحدیث می‌تواند پژوهشگر را در این امر یاری رساند و حدیث‌پژوه در این دانش‌ها شیوه‌های پردازش و بررسی حدیث را می‌شناسد و رویکردی انتقادی و سنجشی در حدیث‌پژوهی می‌یابد. این امر در بررسی روایات فقهی که یکی از پهنه‌های گسترده حدیث‌پژوهی است، اهمیت مضاعف می‌یابد، چراکه در آن، مبانی دینی و احکام شرعی مسلمانان ارائه و تبیین می‌شود.

یکی از کتاب‌های فقهی برجسته عصر حاضر که نمود چنین حدیث‌پژوهی‌ای است، کتاب جواهرالکلام نوشته محمدحسن نجفی است. او در این کتاب که مجلدات آن به بیش از چهل جلد می‌رسد، تمامی ابواب فقهی را بررسی کرده و در تحلیل فقهی خود، رویکردی فنی و انتقادی را در بررسی روایات به کار بسته است. بازخوانی این رویکردها و شناسایی شیوه‌های تحلیلی او در خور پژوهش است و در کتاب پیش‌رو به آن پرداخته می‌شود.

نویسندگان کتاب «روش نقد لفظی احادیث در جواهرالکلام» کوشیده‌اند با بررسی تمام مجلدات جواهرالکلام، روش مرحوم نجفی در نقد لفظی احادیث را شناسایی و تحلیل کنند.

اینان پس از بیان مقصود خود از «روش» و نیز تبیین جایگاه نقد متن حدیث، اهمیت نقد لفظی را یادآور می‌شوند و شیوه‌های این‌گونه نقد را در کتاب جواهرالکلام می‌جویند و روش مرحوم نجفی در نقد لفظی احادیث و مبانی آن را می‌شناسند.

اضطراب، تصحیف، ادراج، و افزایش و کاهش در متن حدیث، از موضوعات عمده در نقد لفظی احادیث‌اند که نویسندگان کوشیده‌اند تا روش صاحب جواهر را در این خصوص و برخی موارد دیگر شناسایی کنند.

................ هر روز با کتاب ...............

بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...
صدای من یک خیشِ کج بود، معوج، که به درون خاک فرومی‌رفت فقط تا آن را عقیم، ویران، و نابود کند... هرگاه پدرم با مشکلی در زمین روبه‌رو می‌شد، روی زمین دراز می‌کشید و گوشش را به آنچه در عمق خاک بود می‌سپرد... مثل پزشکی که به ضربان قلب گوش می‌دهد... دو خواهر در دل سرزمین‌های دورافتاده باهیا، آنها دنیایی از قحطی و استثمار، قدرت و خشونت‌های وحشتناک را تجربه می‌کنند ...
احمد کسروی به‌عنوان روشنفکری مدافع مشروطه و منتقد سرسخت باورهای سنتی ازجمله مخالفان رمان و نشر و ترجمه آن در ایران بود. او رمان را باعث انحطاط اخلاقی و اعتیاد جامعه به سرگرمی و مایه سوق به آزادی‌های مذموم می‌پنداشت... فاطمه سیاح در همان زمان در یادداشتی با عنوان «کیفیت رمان» به نقد او پرداخت: ... آثار کسانی چون چارلز دیکنز، ویکتور هوگو و آناتول فرانس از ارزش‌های والای اخلاقی دفاع می‌کنند و در بروز اصلاحات اجتماعی نیز موثر بوده‌اند ...
داستان در زاگرب آغاز می‌شود؛ جایی که وکیل قهرمان داستان، در یک مهمانی شام که در خانه یک سرمایه‌دار برجسته و بانفوذ، یعنی «مدیرکل»، برگزار شده است... مدیرکل از کشتن چهار مرد که به زمینش تجاوز کرده بودند، صحبت می‌کند... دیگر مهمانان سکوت می‌کنند، اما وکیل که دیگر قادر به تحمل بی‌اخلاقی و جنایت نیست، این اقدام را «جنایت» و «جنون اخلاقی» می‌نامد؛ مدیرکل که از این انتقاد خشمگین شده، تهدید می‌کند که وکیل باید مانند همان چهار مرد «مثل یک سگ» کشته شود ...
معلمی بازنشسته که سال‌های‌سال از مرگ همسرش جانکارلو می‌گذرد. او در غیاب دو فرزندش، ماسیمیلیانو و جولیا، روزگارش را به تنهایی می‌گذراند... این روزگار خاکستری و ملا‌ل‌آور اما با تلألو نور یک الماس در هم شکسته می‌شود، الماسی که آنسلما آن را در میان زباله‌ها پیدا می‌کند؛ یک طوطی از نژاد آمازون... نامی که آنسلما بر طوطی خود می‌گذارد، نام بهترین دوست و همرازش در دوران معلمی است. دوستی درگذشته که خاطره‌اش نه محو می‌شود، نه با چیزی جایگزین... ...