مردی برای تمام فصول | الف


تابستان‌ها برخی از دانش‌پژوهان تهرانی به نحوی خود را به دماوند می‌رسانند تا پس از اقامه نماز به امامت آیت‌الله جوادی شاید بتوانند یک سوال از انبوه سوالات خود را از ایشان بپرسند. این امر عطش جویندگان علم را به دسترسی به منبعی برای طرح سوالاتی که معمولا در کتاب‌های متعارف نیست نشان می‌دهد. حال اگر به شما بگویند که شما به استاد آیت‌الله جوادی یعنی علامه طباطبایی دسترسی دارید تا نه تنها یک سوال بلکه انبوهی سوال در حوزه‌های مختلف دین بپرسید چه حسی خواهید داشت؟

در محضر علامه طباطبایی

احتمال از شوق ذوق‌زده می‌شوید. کتاب «در محضر علامه طباطبایی» کتابی است که تا حدودی همین خواسته را برای شما شبیه‌سازی می‌کند. این کتاب ماحصل مدتها حضور نویسنده و جمعی از طلاب در جلسه پرسش و پاسخ با علامه طباطبایی در روزهای پنجشنبه و جمعه است. سرفصل‌های کتاب خود گویای تنوع موضوعاتی است که از ایشان سوال شده است:

۱. خداشناسی و توحید؛ ۲. آفرینش جهان، انسان و وسائط و عوالم دیگر؛ ۳. جبر، اختیار، بدا و سر تفاوت قابلیت‌ها؛ ۴. وحی، نبوت، رسالت و امامت؛ ۵. شرایع، ادیان و تاریخ انبیاء گذشته؛ ۶. رسول اکرم؛ ۷. مقامات معنوی و زندگانی ائمه؛ ۸. علم امام و عصمت انبیا و اوصیا؛ ۹. مباحث علوم قرآنی؛ ۱۰. مرگ و عالم برزخ؛ ۱۱. معاد؛ ۱۲. پاره‌ای از معارف قران کریم؛ ۱۳. اخلاق و عرفان؛ ۱۴. مباحث منطقی-فلسفی؛ ۱۵. مباحث گوناگون دیگر

همه این مباحث در ذیل 727 سوال در یک کتاب ۲۵۶ صفحه‌ای جمع شده است. رمز این امر در خصلت شخص علامه طباطبایی نهفته است. اخیرا دکتر عبدالکریم سروش در یک سخنرانی، خاطرات خود از ایام حضور علامه در انگلیس برای معالجه در سالهای قبل از انقلاب را روایت کرده و یادآور شده که علامه طباطبایی اصولا فردی کم سخن بود و به سوالات تنها به مقدار حداقل مُکفی بسنده می‌کرد. این خصلت علامه در این کتاب به خوبی بروز یافته است. مرحوم علامه به هر سوال صرفا به قدر ضرورت پاسخ داده است. نکته جالب توجه میزان عجین بودن ایشان با قرآن است چرا که اکثر سوالات را با استناد به یک آیه از قرآن پاسخ داده‌اند. در معدود مواردی ایشان به خاطرات شخصی خود استناد کرده‌اند. مثلا از ایشان سوال شده که آیا جنیان پیامبر داشته‌اند؟ ایشان پاسخ می‌دهد که من از فردی که با جنیان ارتباط داشته همین سوال را کردم و آنها گفتند که نه، آنها پیرو ادیان رایج انسانها هستند با این فرق که در میان آنها اهل سنت وجود ندارد چرا که آنها در واقعه غدیر خم حضور داشتند و هنوز آن حاضران زنده‌اند!

با توجه به احاطه سوال‌کنندگان بر مباحث دینی، آنها تلاش کرده‌اند تا در برخی مواقع مثال‌های نقض مهمی بر دیدگاه‌های رایج بر شیعه را مطرح کنند که با پاسخ‌های درخور توجه علامه مواجه شده‌اند. مولف برای اینکه خواندن کتاب برای عموم مردم آسان شود، ترجمه همه آیات و احادیث ذکر شده به همراه منبع آنها را در متن و پاورقی کتاب آورده است. خوشبختانه نسخه الکترونیکی کتاب بر روی اینترت موجود است.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

پس از ۲۰ سال به موطن­‌شان بر می­‌گردند... خود را از همه چیز بیگانه احساس می‌­کنند. گذشت روزگار در بستر مهاجرت دیار آشنا را هم برای آنها بیگانه ساخته است. ایرنا که که با دل آکنده از غم و غصه برگشته، از دوستانش انتظار دارد که از درد و رنج مهاجرت از او بپرسند، تا او ناگفته‌­هایش را بگوید که در عالم مهاجرت از فرط تنهایی نتوانسته است به کسی بگوید. اما دوستانش دلزده از یک چنین پرسش­‌هایی هستند ...
ما نباید از سوژه مدرن یک اسطوره بسازیم. سوژه مدرن یک آدم معمولی است، مثل همه ما. نه فیلسوف است، نه فرشته، و نه حتی بی‌خرده شیشه و «نایس». دقیقه‌به‌دقیقه می‌شود مچش را گرفت که تو به‌عنوان سوژه با خودت همگن نیستی تا چه رسد به اینکه یکی باشی. مسیرش را هم با آزمون‌وخطا پیدا می‌کند. دانش و جهل دارد، بلدی و نابلدی دارد... سوژه مدرن دنبال «درخورترسازی جهان» است، و نه «درخورسازی» یک‌بار و برای همیشه ...
همه انسان‌ها عناصری از روباه و خارپشت در خود دارند و همین تمثالی از شکافِ انسانیت است. «ما موجودات دوپاره‌ای هستیم و یا باید ناکامل بودن دانشمان را بپذیریم، یا به یقین و حقیقت بچسبیم. از میان ما، تنها بااراده‌ترین‌ها به آنچه روباه می‌داند راضی نخواهند بود و یقینِ خارپشت را رها نخواهند کرد‌»... عظمت خارپشت در این است که محدودیت‌ها را نمی‌پذیرد و به واقعیت تن نمی‌دهد ...
در کشورهای دموکراتیک دولت‌ها به‌طور معمول از آموزش به عنوان عاملی ثبات‌بخش حمایت می‌کنند، در صورتی که رژیم‌های خودکامه آموزش را همچون تهدیدی برای پایه‌های حکومت خود می‌دانند... نظام‌های اقتدارگرای موجود از اصول دموکراسی برای حفظ موجودیت خود استفاده می‌کنند... آنها نه دموکراسی را برقرار می‌کنند و نه به‌طور منظم به سرکوب آشکار متوسل می‌شوند، بلکه با برگزاری انتخابات دوره‌ای، سعی می‌کنند حداقل ظواهر مشروعیت دموکراتیک را به دست آورند ...
نخستین، بلندترین و بهترین رمان پلیسی مدرن انگلیسی... سنگِ ماه، در واقع، الماسی زردرنگ و نصب‌شده بر پیشانی یک صنمِ هندی با نام الاهه ماه است... حین لشکرکشی ارتش بریتانیا به شهر سرینگاپاتام هند و غارت خزانه حاکم شهر به وسیله هفت ژنرال انگلیسی به سرقت رفته و پس از انتقال به انگلستان، قرار است بر اساس وصیت‌نامه‌ای مکتوب، به دخترِ یکی از اعیان شهر برسد ...