کتاب «چالش‌های تاریخ‌ورزی در ایران امروز» نوشته علیرضا ملائی توانی توسط انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شد.

چالش‌های تاریخ‌ورزی در ایران امروز علیرضا ملائی توانی

به گزارش کتاب نیوز به نقل ازمهر، کتاب «چالش‌های تاریخ‌ورزی در ایران امروز» از مجموعه پژوهش‌های طرح جامع اعتلای علوم انسانی معطوف به پیشرفت کشور نوشته علیرضا ملائی توانی عضوهیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با قیمت ۷۴ هزار تومان به تازگی توسط انتشارات این پژوهشگاه منتشر شده است.

این کتاب پژوهشی است برای چاره‌اندیشی درباره دانش و رشته تاریخ، از آزادی‌های مدنی و تاریخ‌نگاری ایرانی تا آسیب‌شناسی روش‌های آموزش تاریخ و مسئله اشتغال دانش آموختگان تاریخ و ….

در پشت جلد این کتاب آمده است: این اثر در واقع مقدمه‌ای بر چالش‌شناسی رشته تاریخ است؛ چالش‌هایی که می‌تواند از هدف‌گذاری‌های آموزشی و مدیریت رشته تاریخ در دانشگاه‌های ایران آغاز شود و تا مرزهای دفاع از حقیقت در پژوهش‌های تاریخی گسترش یابد. البته شناسایی و فهم همه چالش‌ها نه ممکن است و نه در این مجال می‌گنجد، اما نگارنده کوشیده است دریچه‌ای به سوی برخی از مسئله‌های این رشته و دانش‌آموختگانش بگشاید.

کتاب مذکور از مجموعه طرح جامع اعتلای علوم انسانی است. طرح جامع اعتلای علوم انسانی معطوف به پیشرفت کشور در راستای انتشار آثار پژوهشی مجریان طرح ها، یکی دیگر از این آثار پژوهشی را که پیشتر در قالب گزارش طرح به صورت محدود منتشر شده بود، در ساختار جدید و به صورت کتاب در دسترس همه علاقه مندان به علوم انسانی قرار داده است. این کتاب چنانکه عنوان آن نیز گویا است به موضوع تخصصی پیدایش رشته فلسفه در ایران به عنوان یک رشته دانشگاهی و همچنین ارتباط برنامه ریزی درسی این رشته و مهارت و اشتغال دانش اموختگان این رشته در طی دهه هایی که از پیدایش این رشته در ایران می گذرد تا حال حاضر اختصاص یافته است.

موضوع پیدایش رشته های علوم انسانی، ارتباط برنامه ریزی های تحصیلی در این رشته ها با مهارت و اشتغال دانش اموختگان هریک از رشته ها، از محورهای اصلی تعدادی از طرح های پژوهشی در طرح جامع اعتلای علوم انسانی است.

ملائی توانی در مقدمه این اثر در معرفی فصول کتاب می نویسد: فصل نخست این کتاب به مسئله آزادی های آکادمیک در ایران، دشواری های تاریخ پژوهی و نیز تفکر تاریخی در فضای غیردموکراتیک ایران می پردازد.

موضوع فصل دوم مسئله بیکاری دانش آموختگان؛ اشتغال و بازار کار آنها در ایران همراه با چشم اندازی تاریخی به مسئله است. مبانی معرفتی و جهت گیری های مهارتی در تدوین برنامه های آموزشی رشته تاریخ موضوع فصل سوم این کتاب است که در آن به سیاستگذاری مطلوب و جهت گیری های کاربردی رشته تاریخ و نیز مهارت های مبنایی در برنامه درسی و نحوه فعال کردن مهارت های خاص رشته تاریخ پرداخته و از مخاطره ها و فرصتهای ارتباط با جامعه و بازار سخن گفته است.

فصل چهارم به مهارت های پژوهشی اختصاص دارد. مباحث روش شناسانه در برنامه آموزشی رشته تاریخ از مهمترین مطالب این فصل است. فصل پنجم به روشهای آموزش و تدریس تاریخ می پردازد و از ضرورت بازنگری در شیوه های تدریس، با هدف فهم و یادگیری بیشتر سخن رانده است.

فصل ششم به تاریخ نگاری نهادها، سازمان ها، مؤسسه ها، صنایع و اهمیت این نوع تاریخ نگاری ها و تمهیدات روش شناختی آن به عنوان ظرفیتی تازه برای پژوهشهای اشتغال آفرین در رشته تاریخ و نیز راه های فعال کردن این ظرفیت پرداخته است.

فصل هفتم این پرسش مقدر را طرح می کند که آیا رشته تاریخ در ایران دچار بحران شده است؟ نگارنده برای پاسخ به این پرسش به تعریف بحران در علوم و بحران سیستمی در دانش تاریخ و راه های عبور از بحران پرداخته است.

موضوع فصل هشتم نقد رویکردهای پوزیتیسویستی و زبان های چیرگی این رهیافت بر دانش تاریخ است. تگارنده می کوشد با دفاع از جنبه های رهایی بخش و روشنگر دانش تاریخ، چشم اندازی متفاوت به روی این دانش بگشاید.

فصل نهم با عنوان ستیز با گذشته زیان بار در صدد بازخوانی و نقد میراث های زیان بار گذشته است. فصل دهم با عنوان نقد ایده تاریخ به خاطر تاریخ به موضوع استفاده و سوء استفاده از تاریخ می پردازد تا زیان های ایده گذشته برای گذشته را از نگاه کارکردهای اجتماعی و گفتمانی آن توضیح دهد.

واپسین فصل کتاب به تاریخ ورزی در فضای عمومی اختصاص دارد. نگارنده با شرح تفاوتهای فضای عمومی و فضای تخصصی می کوشد از ضرورت استفاده از ظرفیتهای پایان ناپذیر عرصه عمومی به عنوان مکمل فضای تخثثی در دانش تاریخ دفاع کند.

علیرضا ملائی‌توانی در سال ۱۳۴۹ در قزوین به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در قزوین و دوره دبیرستان را در تنکابن به اتمام رساند. با ورود به دانشگاه تهران در سال ۱۳۶۷ در رشته‌ تاریخ به تحصیل پرداخت و به ترتیب در سال‌های ۱۳۷۵ و ۱۳۷۹ در مقطع کارشناسی‌ارشد رشته‌ تاریخ از دانشگاه فردوسی مشهد و مقطع دکتری رشته‌ تاریخ ایران اسلامی از دانشگاه شهید بهشتی فارغ‌التحصیل شد. او سابقه‌ تدریس در دانشگاه‌های ارومیه، پیام نور، مؤسسه‌ آموزش عالی باقرالعلوم و پژوهشکده‌ امام خمینی و انقلاب اسلامی را دارد و همچنین عضو سابق هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه ارومیه، استاد مدعو دانشگاه تهران و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است.

ملائی‌توانی تاکنون کتاب‌هایی چون «ایران و دولت ملی در جنگ جهانی اول»، «مشروطه و جمهوری: ریشه‌های نابسامانی نظم دمکراتیک در ایران (۱۲۸۴ – ۱۳۰۵)»، «مجلس شورای ملی و تحکیم دیکتاتوری رضا شاه»، «درآمدی بر روش پژوهش در تاریخ»، «زندگینامه سیاسی آیت الله طالقانی، تهران»، «از کاوه تا کسروی: نقد رفتارها و باورهای دینی ایرانی‌ها»، «گفتمان تاریخ‌نگاری رسمی دوره پهلوی پیرامون رضاشاه»، «تاریخ شفاهی بمباران شیمیائی سردشت» و… را به چاپ رسانده است.

................ هر روز با کتاب ...............

هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...
دی ماهی که گذشت، عمر وبلاگ نویسی من ۲۰ سال تمام شد... مهر سال ۸۸ وبلاگم برای اولین بار فیلتر شد... دی ماه سال ۹۱ دو یا سه هفته مانده به امتحانات پایان ترم اول مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه اخراج شدم... نه عضو دسته و گروهی بودم و هستم، نه بیانیه‌ای امضا کرده بودم، نه در تجمعی بودم. تنها آزارم! وبلاگ نویسی و فعالیت مدنی با اسم خودم و نه اسم مستعار بود... به اعتبار حافظه کوتاه مدتی که جامعه‌ی ایرانی از عوارض آن در طول تاریخ رنج برده است، باید همیشه خود را در معرض مرور گذشته قرار دهیم ...
هنگام خواندن، با نویسنده‌ای روبه رو می‌شوید که به آنچه می‌گوید عمل می‌کند و مصداق «عالِمِ عامل» است نه زنبور بی‌عسل... پس از ارائه تعریفی جذاب از نویسنده، به عنوان «کسی که نوشتن برای او آسان است (ص17)»، پنج پایه نویسندگی، به زعم نویسنده کتاب، این گونه تعریف و تشریح می‌شوند: 1. ذوق و استعداد درونی 2. تجربه 3. مطالعات روزآمد و پراکنده 4. دانش و تخصص و 5. مخاطب شناسی. ...