کتاب «استعاره و شناخت» تألیف آزیتا افراشی توسط پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به چاپ دوم رسید.

استعاره و شناخت آزیتا افراشی

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، کتاب «استعاره و شناخت» تألیف آزیتا افراشی که در سال ۱۳۹۷ توسط پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برای اولین بار منتشر شده بود، اخیرا با قیمت ۳۸ هزار تومان به چاپ دوم رسید.

استعاره و شناخت به تالیف آزیتا افراشی، کتابی درباره استعاره مفهومی در زبان‌شناسی شناختی و ارتباط آن با ابعاد مختلف زندگی ادبی و فرهنگی انسان است.

استعاره‌ی مفهومی یک پدیده‌ی چندبُعدی است که موجب شده پژوهشگرانی با تخصص‌های گوناگون به آن بپردازند. استعاره‌ی مفهومی در زبان خودکار، ادبیات، رشد و فراگیری زبان کودک، عصب‌شناسی، نشانه‌شناسی، دین‌پژوهی، مطالعات ترجمه، مطالعه‌ی فرهنگ، رسانه و حوزه‌های دیگر، موضوع پژوهش به‌شمار می‌آید.

گاهی نیز استعاره‌های مفهومی، خود موضوع پژوهش نیستند ولی به‌ مثابه‌ی ابزار، در حوزه‌های دیگری چون سبک‌شناسی، جامعه‌شناسی، روان‌شناسی و واژگان‌نگاری به‌کار گرفته می‌شوند.

کتاب حاضر در ۹ فصل تالیف شده است: فصل ۱: پیش‌زمینه، که به اجمال به مبانی عصب‌شناختی استعاره‌های مفهومی می‌پردازد؛ فصل ۲: استعاره‌ی مفهومی چیست؟، ساخت استعاره و انواعِ آن را توضیح می‌دهد. فصل ۳: استعاره و حس‌آمیزی؛ که نخستین بار به زبان فارسی در همین کتاب به آن پرداخته شده است. فصل ۴: استعاره‌های عواطف؛ فصل ۵: استعاره و فعل‌های حسی؛ که رابطه‌ای است بین دو حوزه‌ی مطالعه یعنی فعل‌های حسی و مطالعات استعاره که در آثار غیرایرانی و ایرانی پیشینه‌ای ندارد و نخستین بار در این کتاب در قالب فصلی مجزا به آن پرداخته شده است. فصل ۶: استعاره و مفهوم زمان؛ که پیش‌تر از سوی نگارنده در قالب سخنرانی وکارگاه به آن پرداخته شده است. فصل ۷: استعاره و پیکره؛ که در نتیجه‌ی پژوهش‌های پیکره‌ای نگارنده و دانشجویان بر پیکره‌ی پایگاه دادگان زبان فارسی (PLDB) شکل گرفته است. فصل ۸: استعاره و مجاز؛ که در صدد است زمینه‌ای برای پیشنهاد نظریه‌ی مجاز مفهومی ارائه دهد. فصل ۹: استعاره و فرهنگ؛ که به منظور معرفی استعاره‌های اولیه و فرهنگ‌بنیاد نگارش یافته است.

در بخشی از پیشگفتار کتاب در معرفی آن آمده است: استعاره مفهومی بی تردید موضوع و الزاما مهمترین موضوع پژوهش در زبان شناسی شناختی نیست، ولی شاید بتوان گفت به سبب سامان یافتگی چارچوب تحلیل، مشهورترین موضوعی است که عموما زبان شناسی شناختی را با آن می شناسند. امروزه در دنیا پژوهش درباره استعاره های مفهومی به یک تخصص تبدیل شده است و زبان شناسی را می توان برشمرد که عمده آثارشان به پژوهش در حوزه استعاره های مفهومی اختصاص دارد.

پژوهش بر استعاره های مفهومی در زبان شناسی، فنون و شیوه های تحلیل روشنی دارد: هر چند انجام تحلیل های دستی بر پیکره های وسیع و تبیین نتایج تحلیل استعاره ها دشواری‌هایی به همراه دارد.

................ هر روز با کتاب ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...