کتاب «کاربرد روان‌کاوی در نقد ادبی»‌ که هفت اثر از زیگموند فروید، درباره ادبیات است، با ترجمه حسین پاینده از سوی انتشارات مروارید راهی بازار نشر شد.

کاربرد روان‌کاوی در نقد ادبی زیگموند فروید

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا، کتاب حاضر دربرگیرنده‌ هفت تک‌نگاری و نوشتار از زیگموند فروید، بنیان‌گذار نظریه‌ روانکاوی، در خوانش نقادانه‌ متون ادبی است. فروید از مفاهیمی که خود در روان‌کاوی نظریه‌پردازی کرده است برای تحلیل متون ادبی بهره می‌گیرد، اما متقابلا از ادبیات هم برای تبیین مفاهیم روان‌کاوانه استفاده می‌کند.

وی در تبیین رابطه همکارانه‌ ادیبان و روان‌درمانگران چنین می‌نویسد: «نویسنده آفرینشگر نمی‌تواند از آنچه به حوزه‌ کار روان‌پزشک مربوط می‌شود اجتناب کند، همان‌گونه که روان‌پزشک هم نمی‌تواند به قلمرو نویسنده‌ آفرینشگر وارد نشود. بررسی موضوعات روان‌پزشکی در ادبیات می‌تواند درست باشد، بی آن‌که ذره‌ای از جنبه زیبایی‌شناختی متون ادبی کاسته شود.»

«روان‌کاوی و ادبیات»،‌ «روان‌کاوی چیست؟»، «روان‌کاوی چگونه به وجود آمد؟»، «مفهوم «ضمیر ناخودآگاه»»،‌ «ضمیر پیشاآگاه»، «ضمیر پیشا‌آگاه»، «روان رنجوری»، «کنش‌پریشی»، «الگوی ساختار ذهن»، «سازوکارهای دفاعی»، «تفسیر رویا»، «کار-رویا»، «هذیان و رویا در گرادیوا»، «درباره ادیپ شهریار و هملت»، «برخی سنخ‌های شخصیت»، «اشخاص «استثنایی»»، «آنان که به سبب نیل به موفقیت، شکست می‌خورند»، «آنان که به سبب احساس گناه، تبهکار می‌شوند»، «شخصیت‌های روان‌آزار روی صحنه»، «درونمایه سه صندوقچه»، «ادیبان آفرینشگر و رویای روزهنگام»، «داستایفسکی و پدرکشی»، عناوین بخش‌های این کتاب است.

مجموعه‌ای از آثار فروید در نقد ادبی که ترجمه‌ فارسی‌شان در کتاب حاضر ارایه شده است، سپهر اندیشگانی او درباره‌ چیستی آفرینش هنری و ادبی را به خواننده می‌شناساند. این تک‌نگاری‌ها و مقالات همچنین نمونه‌هایی دست‌اول از کاربرد رویکرد روان‌کاوانه‌ کلایسک در نقد ادبی محسوب می‌شوند و می‌توانند راهگشای پژوهشگران این حوزه باشد. مترجم با افزودن مقدمه‌ای مشروح کوشیده است تا برخی از بنیانی‌ترین مفاهیم نظریه‌ روان‌کاوی را که دانستن‌شان پیش شرط فهم آثا ر فروید درباره‌ ادبیات و هنر است، معرفی کند تا مطالعه‌ این کتاب برای خواننده راحت‌تر شود.

در بخشی از این کتاب می‌خوانیم:
«نظریه‌ی روان‌کاوی طی فرایندی تطوری شکل گرفت، به این معنا که مفاهیم این نظریه به تدریج و در برهه‌های زمانی مختلف از خلال پژوهش‌های فروید پرورانده شدند. یکی از برهه‌های مهم تاریخ روان‌کاوی با نام زن بیماری پیوند خورده است که برای درمان هیستری به فروید و همکارش یوزف برویر مراجعه کرده بود. »

کتاب «کاربرد روان‌کاوی در نقد ادبی»‌ در 280 صفحه، شمارگان 550 نسخه و به‌بهای 58 هزار تومان از سوی انتشارات مروارید راهی بازار نشر شده است.

................ هر روز با کتاب ...............

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...