کتاب «کاربرد روان‌کاوی در نقد ادبی»‌ که هفت اثر از زیگموند فروید، درباره ادبیات است، با ترجمه حسین پاینده از سوی انتشارات مروارید راهی بازار نشر شد.

کاربرد روان‌کاوی در نقد ادبی زیگموند فروید

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا، کتاب حاضر دربرگیرنده‌ هفت تک‌نگاری و نوشتار از زیگموند فروید، بنیان‌گذار نظریه‌ روانکاوی، در خوانش نقادانه‌ متون ادبی است. فروید از مفاهیمی که خود در روان‌کاوی نظریه‌پردازی کرده است برای تحلیل متون ادبی بهره می‌گیرد، اما متقابلا از ادبیات هم برای تبیین مفاهیم روان‌کاوانه استفاده می‌کند.

وی در تبیین رابطه همکارانه‌ ادیبان و روان‌درمانگران چنین می‌نویسد: «نویسنده آفرینشگر نمی‌تواند از آنچه به حوزه‌ کار روان‌پزشک مربوط می‌شود اجتناب کند، همان‌گونه که روان‌پزشک هم نمی‌تواند به قلمرو نویسنده‌ آفرینشگر وارد نشود. بررسی موضوعات روان‌پزشکی در ادبیات می‌تواند درست باشد، بی آن‌که ذره‌ای از جنبه زیبایی‌شناختی متون ادبی کاسته شود.»

«روان‌کاوی و ادبیات»،‌ «روان‌کاوی چیست؟»، «روان‌کاوی چگونه به وجود آمد؟»، «مفهوم «ضمیر ناخودآگاه»»،‌ «ضمیر پیشاآگاه»، «ضمیر پیشا‌آگاه»، «روان رنجوری»، «کنش‌پریشی»، «الگوی ساختار ذهن»، «سازوکارهای دفاعی»، «تفسیر رویا»، «کار-رویا»، «هذیان و رویا در گرادیوا»، «درباره ادیپ شهریار و هملت»، «برخی سنخ‌های شخصیت»، «اشخاص «استثنایی»»، «آنان که به سبب نیل به موفقیت، شکست می‌خورند»، «آنان که به سبب احساس گناه، تبهکار می‌شوند»، «شخصیت‌های روان‌آزار روی صحنه»، «درونمایه سه صندوقچه»، «ادیبان آفرینشگر و رویای روزهنگام»، «داستایفسکی و پدرکشی»، عناوین بخش‌های این کتاب است.

مجموعه‌ای از آثار فروید در نقد ادبی که ترجمه‌ فارسی‌شان در کتاب حاضر ارایه شده است، سپهر اندیشگانی او درباره‌ چیستی آفرینش هنری و ادبی را به خواننده می‌شناساند. این تک‌نگاری‌ها و مقالات همچنین نمونه‌هایی دست‌اول از کاربرد رویکرد روان‌کاوانه‌ کلایسک در نقد ادبی محسوب می‌شوند و می‌توانند راهگشای پژوهشگران این حوزه باشد. مترجم با افزودن مقدمه‌ای مشروح کوشیده است تا برخی از بنیانی‌ترین مفاهیم نظریه‌ روان‌کاوی را که دانستن‌شان پیش شرط فهم آثا ر فروید درباره‌ ادبیات و هنر است، معرفی کند تا مطالعه‌ این کتاب برای خواننده راحت‌تر شود.

در بخشی از این کتاب می‌خوانیم:
«نظریه‌ی روان‌کاوی طی فرایندی تطوری شکل گرفت، به این معنا که مفاهیم این نظریه به تدریج و در برهه‌های زمانی مختلف از خلال پژوهش‌های فروید پرورانده شدند. یکی از برهه‌های مهم تاریخ روان‌کاوی با نام زن بیماری پیوند خورده است که برای درمان هیستری به فروید و همکارش یوزف برویر مراجعه کرده بود. »

کتاب «کاربرد روان‌کاوی در نقد ادبی»‌ در 280 صفحه، شمارگان 550 نسخه و به‌بهای 58 هزار تومان از سوی انتشارات مروارید راهی بازار نشر شده است.

................ هر روز با کتاب ...............

زمانی که برندا و معشوق جدیدش توطئه می‌کنند تا در فرآیند طلاق، همه‌چیز، حتی خانه و ارثیه‌ خانوادگی تونی را از او بگیرند، تونی که درک می‌کند دنیایی که در آن متولد و بزرگ شده، اکنون در آستانه‌ سقوط به دست این نوکیسه‌های سطحی، بی‌ریشه و بی‌اخلاق است، تصمیم می‌گیرد که به دنبال راهی دیگر بگردد؛ او باید دست به کاری بزند، چراکه همانطور که وُ خود می‌گوید: «تک‌شاخ‌های خال‌خالی پرواز کرده بودند.» ...
پیوند هایدگر با نازیسم، یک خطای شخصی زودگذر نبود، بلکه به‌منزله‌ یک خیانت عمیق فکری و اخلاقی بود که میراث او را تا به امروز در هاله‌ای از تردید فرو برده است... پس از شکست آلمان، هایدگر سکوت اختیار کرد و هرگز برای جنایت‌های نازیسم عذرخواهی نکرد. او سال‌ها بعد، عضویتش در نازیسم را نه به‌دلیل جنایت‌ها، بلکه به این دلیل که لو رفته بود، «بزرگ‌ترین اشتباه» خود خواند ...
دوران قحطی و خشکسالی در زمان ورود متفقین به ایران... در چنین فضایی، بازگشت به خانه مادری، بازگشتی به ریشه‌های آباواجدادی نیست، مواجهه با ریشه‌ای پوسیده‌ است که زمانی در جایی مانده... حتی کفن استخوان‌های مادر عباسعلی و حسینعلی، در گونی آرد کمپانی انگلیسی گذاشته می‌شود تا دفن شود. آرد که نماد زندگی و بقاست، در اینجا تبدیل به نشان مرگ می‌شود ...
تقبیح رابطه تنانه از جانب تالستوی و تلاش برای پی بردن به انگیره‌های روانی این منع... تالستوی را روی کاناپه روانکاوی می‌نشاند و ذهنیت و عینیت او و آثارش را تحلیل می‌کند... ساده‌ترین توضیح سرراست برای نیاز مازوخیستی تالستوی در تحمل رنج، احساس گناه است، زیرا رنج، درد گناه را تسکین می‌دهد... قهرمانان داستانی او بازتابی از دغدغه‌های شخصی‌اش درباره عشق، خلوص و میل بودند ...
من از یک تجربه در داستان‌نویسی به اینجا رسیدم... هنگامی که یک اثر ادبی به دور از بده‌بستان، حسابگری و چشمداشت مادی معرفی شود، می‌تواند فضای به هم ریخته‌ ادبیات را دلپذیرتر و به ارتقا و ارتفاع داستان‌نویسی کمک کند... وقتی از زبان نسل امروز صحبت می‌کنیم مقصود تنها زبانی که با آن می‌نویسیم یا حرف می‌زنیم، نیست. مجموعه‌ای است از رفتار، کردار، کنش‌ها و واکنش‌ها ...