گرترود | هرمان هسه

13 فروردین 1385

اعترافات یک موسیقی‌دان است، به همان گونه که روسالده، رمانی که در بازگشت از هند نوشته شد (1914)، اعترافات یک نقاش است،‌ و این دو اثر مکمل یکدیگرند. موسیقی‌دان با شکستی دردناک رو به رو می شود: او، برای از دست نرفتن یک دوستی، از آن کس که دوست می‌دارد دست می‌کشد. اما نقاش موفق است: با کسی که انتخاب کرده ازدواج کرده است و از او فرزندی دارد. ولی این خوشبختی ظاهری است

گرترود  | هرمان هسه
گرترود
[Gertrud] رمانی از هرمان هسه(1) (1877-1962)، نویسنده سویسی آلمانی الاصل. هنگامی که نویسنده با حال و هوایی تغزلی، اما با اندکی نگرانی متأثر از رمانتیسم، به نوشتن گرترود می‌پردازد (1910)، به نظر می‌رسد که از زندگی آسوده‌ای برخوردار است: دارای همسر و فرزند است و در خانه‌ای گرم و دلپذیر در کنار دریاچه کنستانس (2) سکونت دارد و زندگی‌اش با طبیعت قرین است. اما یاد مادر از دست رفته همه جا با اوست و هسه همه چیز را رها می‌کند تا به زیارت هند، زادبوم مادرش، برود. گرترود درست پیش از این ایام نوشته شده است. هسه، در این اثر، عمق فلسفه خود را بیان می‌کند. گرترود اعترافات یک موسیقی‌دان است، به همان گونه که روسالده(3)، رمانی که در بازگشت از هند نوشته شد (1914)، اعترافات یک نقاش است،‌ و این دو اثر مکمل یکدیگرند. موسیقی‌دان با شکستی دردناک رو به رو می شود: او، برای از دست نرفتن یک دوستی، از آن کس که دوست می‌دارد دست می‌کشد. اما نقاش موفق است: با کسی که انتخاب کرده ازدواج کرده است و از او فرزندی دارد. ولی این خوشبختی ظاهری است: او نیز برای همیشه و همان‌قدر تنهاست که  گرترود عاشق تنهاست. زیرا به عقیده هسه، هر روز که می‌گذرد، با آنچه دوست می‌داریم بیگانه‌تر می‌شویم. هسه تصویر زندگی را همان‌گونه شرح می‌دهد که احساسش می‌کند.    

مهشید نونهالی. فرهنگ آثار. سروش

1.Hermann Hesse  2.Konstanz  3.Rosshalde

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

پس از ۲۰ سال به موطن­‌شان بر می­‌گردند... خود را از همه چیز بیگانه احساس می‌­کنند. گذشت روزگار در بستر مهاجرت دیار آشنا را هم برای آنها بیگانه ساخته است. ایرنا که که با دل آکنده از غم و غصه برگشته، از دوستانش انتظار دارد که از درد و رنج مهاجرت از او بپرسند، تا او ناگفته‌­هایش را بگوید که در عالم مهاجرت از فرط تنهایی نتوانسته است به کسی بگوید. اما دوستانش دلزده از یک چنین پرسش­‌هایی هستند ...
ما نباید از سوژه مدرن یک اسطوره بسازیم. سوژه مدرن یک آدم معمولی است، مثل همه ما. نه فیلسوف است، نه فرشته، و نه حتی بی‌خرده شیشه و «نایس». دقیقه‌به‌دقیقه می‌شود مچش را گرفت که تو به‌عنوان سوژه با خودت همگن نیستی تا چه رسد به اینکه یکی باشی. مسیرش را هم با آزمون‌وخطا پیدا می‌کند. دانش و جهل دارد، بلدی و نابلدی دارد... سوژه مدرن دنبال «درخورترسازی جهان» است، و نه «درخورسازی» یک‌بار و برای همیشه ...
همه انسان‌ها عناصری از روباه و خارپشت در خود دارند و همین تمثالی از شکافِ انسانیت است. «ما موجودات دوپاره‌ای هستیم و یا باید ناکامل بودن دانشمان را بپذیریم، یا به یقین و حقیقت بچسبیم. از میان ما، تنها بااراده‌ترین‌ها به آنچه روباه می‌داند راضی نخواهند بود و یقینِ خارپشت را رها نخواهند کرد‌»... عظمت خارپشت در این است که محدودیت‌ها را نمی‌پذیرد و به واقعیت تن نمی‌دهد ...
در کشورهای دموکراتیک دولت‌ها به‌طور معمول از آموزش به عنوان عاملی ثبات‌بخش حمایت می‌کنند، در صورتی که رژیم‌های خودکامه آموزش را همچون تهدیدی برای پایه‌های حکومت خود می‌دانند... نظام‌های اقتدارگرای موجود از اصول دموکراسی برای حفظ موجودیت خود استفاده می‌کنند... آنها نه دموکراسی را برقرار می‌کنند و نه به‌طور منظم به سرکوب آشکار متوسل می‌شوند، بلکه با برگزاری انتخابات دوره‌ای، سعی می‌کنند حداقل ظواهر مشروعیت دموکراتیک را به دست آورند ...
نخستین، بلندترین و بهترین رمان پلیسی مدرن انگلیسی... سنگِ ماه، در واقع، الماسی زردرنگ و نصب‌شده بر پیشانی یک صنمِ هندی با نام الاهه ماه است... حین لشکرکشی ارتش بریتانیا به شهر سرینگاپاتام هند و غارت خزانه حاکم شهر به وسیله هفت ژنرال انگلیسی به سرقت رفته و پس از انتقال به انگلستان، قرار است بر اساس وصیت‌نامه‌ای مکتوب، به دخترِ یکی از اعیان شهر برسد ...